Księstwo Czernihowskie ( ukr. Чернігівське князівство) – jedno z największych księstw udzielnych Rusi Kijowskiej XI - XIII wieku , położone na lewym brzegu środkowego biegu Dniepru , w dorzeczu Desny i Sejmu .

Zamieszkane przez plemiona Siewierzan i Polan , po rozszerzeniu w jego obrębie znaleźli się też Radymicze , Wiatycze i Dregowicze . Ośrodkiem księstwa był Czernihów , większe grody to: Nowogród Siewierski , Starodub , Briańsk , Putywl , Kursk , Lubecz , Głuchów , Czerkiesk , Homel i Wyr.

W latach 1024 - 1036 książę Mścisław I Chrobry oderwał księstwo od Rusi Kijowskiej, podział ten utrzymał się do śmierci Mścisława w 1036 r. Po śmierci Jarosława Mądrego dzielnica czernihowska przypadła Światosławowi . Czernihowska gałąź Rurykowiczów wywodziła się od Olega Światosławowicza . Olegowicze panowali w Czernihowie w XII i XIII w. Kres ich rządom położył najazd mongolski: w 1239 r. padł Czernihów, a ostatni z Olegowiczów, książę Michał, uciekł (w 1245 r. został zamordowany).

Kniaziowie Czernihowa

• Mścisław I Chrobry ( 1024 - 1036 )
• Jarosław I Mądry ( 1036 - 1054 )
• Światosław I ( 1054 - 1073 )
• Wsiewołod I ( 1073 - 1076 )
• Włodzimierz Monomach ( 1076 - 1077 )
• Borys Wiaczesławowicz ( 1077 )
• Wsiewołod I ( 1077 - 1078 )
• Oleg I Światosławowicz ( 1078 )
• Włodzimierz Monomach ( 1078 - 1094 )
• Oleg I Światosławowicz ( 1094 - 1097 )
• Dawid Światosławowicz ( 1097 - 1123 )
• Jarosław I ( 1123 - 1127 )
• Wsiewołod II ( 1127 - 1139 )
• Włodzimierz II Dawidowicz ( 1139 - 1151 )
• Izjasław III ( 1151 - 1154 )
• Światosław II Olegowicz ( 1154 - 1155 )
• Izjasław III ( 1155 - 1157 )
• Światosław II Olegowicz ( 1157 - 1164 )
• Oleg II Światosławowicz ( 1164 )
• Światosław III ( 1164 - 1177 )
• Jarosław II Wsiewołodowicz ( 1177 - 1198 )
• Igor I Jarosławowicz ( 1198 )
• Igor II Wielki Światosławowicz ( 1198 - 1202 )
• Oleg III Światosławowicz ( 1202 - 1204 )
• Wsiewołod III Czermny ( 1204 - 1210 / 2 )
• Ruryk Rościsławowicz ( 1210 / 2 - 1214 )
• Wsiewołod III Czermny ( 1214 - 1215 )
• Dawid Olegowicz ( 1215 )
• Gleb Światosławowicz ( 1215 - 1219 )
• Mścisław II ( 1219 - 1224 )
• Michał I Wsiewołodowicz Święty ( 1224 - 1226 )
• Oleg IV Światosławowicz ( 1226 )
• Michał I Wsiewołodowicz Święty ( 1226 - 1235 )
• Mścisław III Glebowicz ( 1235 - 1239 )
• Rościsław IV Michajłowicz ( 1239 - 1243 )
• Michał I Wsiewołodowicz Święty ( 1243 - 1245 )
• Andrzej Mścisławowicz ( 1246 )
• Wsiewołod Jaropełkowicz ( 1246 - 1261 )
• Andrzej Wsiewołodowicz ( 1261 - 1263 )
• Roman I Michajłowicz Stary ( 1263 - 1288 )
• Oleg V Romanowicz ( 1288 -kon. XIII w.)
• Michał Dymitrowicz (kon. XIII w.-pocz. XIV w.)
• Michał Aleksandrowicz (I połowa XIV w.)
• Konstanty Olgierdowicz (połowa XIV w.)
• Roman Michajłowicz Młodszy (do 1370 )
• Dymitr Korybut Olgierdowicz (ok. 1372 - 1393 )
• Roman Michajłowicz Młodszy ( 1393 - 1401 )

• Świdrygiełło Bolesław ( 1419 - 1430 )

Pod panowaniem litewskim (poł XIV w. do 1503)

• Świdrygiełło ( 1419 - 1430 )

Bibliografia

• Stefan Kuczyński, Ziemie czernihowsko-siewierskie pod rządami Litwy, Warszawa 1936