Nadczynność tarczycy

Hyperthyreosis

ICD-10 E05

Nadczynność tarczycy, hipertyreoza ( łac. hyperthyreosis lub hyperthyreoidismus) – stan chorobowy będący wynikiem nadmiernej produkcji hormonów tarczycy . Rzadziej nadczynność tarczycy powstaje na skutek leczenia nadmiernymi dawkami hormonów tarczycy, zaburzeń w ich obwodowym metabolizmie lub upośledzonej czynności wiążących je receptorów.

Rodzaje nadczynności tarczycy

Choroba Gravesa-Basedowa

Choroba z grupy chorób autoimmunologicznych. Organizm zaczyna produkować immunoglobuliny klasy IgG , które - naśladując fizjologiczne działanie hormonu tyreotropowego przysadki (TSH) - pobudzają tarczycę do produkcji hormonów tarczycy - tyroksyny i trójjodotyroniny . Obecność wymienionych przeciwciał i nadmiar hormonów tarczycy we krwi powoduje wystąpienie objawów klinicznych. Cechami charakterystycznymi towarzyszącymi chorobie jest obecność wola miąższowego i zmiany oczne tzw. orbitopatia tarczycowa (oftalmopatia). Choroba Gravesa-Basedowa jest najczęstszą postacią nadczynności tarczycy występującą u dzieci^[1].

Wole guzkowe toksyczne

Spowodowane są powstaniem w miąższu tarczycy guzka lub guzków, które produkują hormony tarczycy, jednakże są autonomiczne czyli nie podlegają fizjologicznej kontroli sprzężenia zwrotnego zależnego od TSH. Guzki prawie zawsze są łagodne, jednakże w wyniku długotrwałego przebiegu mogą ulec przemianie złośliwej. Nigdy nie występują zmiany oczne pod postacią oftalmopatii.

Inne rzadkie przyczyny

• nadczynność w przebiegu wole Hashimoto
• guzy przysadki mózgowej wydzielające TSH
• guzy trofoblastu
• spożywanie nadmiernych ilości jodu (Jod-Basedow)
• zażywanie nadmiernych dawek hormonów tarczycy (Thyreotoxicosis factitia)
• ciąża w 3. trymestrze - pobudzanie receptora dla TSH przez hCG z powodu ich znacznego podobieństwa

Objawy chorobowe

Są różnorakie i mogą przyjmować poniższą postać jako izolowany objaw, bądź grupa objawów:

• wzmożona pobudliwość nerwowa (nadpobudliwość)
• zwiększona potliwość
• nietolerancja gorąca
• kołatania serca i tachykardia
• duszność
• uczucie osłabienia (często uczucie zmęczenia podczas chodzenia po schodach)
• ogólna niechęć do wysiłków fizycznych i intelektualnych
• utrata masy ciała
• wzmożony apetyt
• drżenie rąk
• wytrzeszcz oczu
• ciepła i wilgotna skóra
• nieregularne miesiączkowanie
• bezsenność
• zahamowanie wzrostu
• powiększenie tarczycy (wole tarczycy)
• u dzieci - przyspieszenie wzrostu

Diagnostyka

• obniżenie poziomu TSH
• zwiększenie poziomu fT3 i fT4
• badanie palpacyjne
• scyntygrafia tarczycy z oznaczeniem wychwytu jodu radioaktywnego
• USG tarczycy celem określenia wielkości i struktury narządu

Leczenie

Ma na celu doprowadzenie, a następnie utrzymania prawidłowych wartości hormonów tarczycy (eutyreozy). W zależności od sytuacji, ale również w przypadku niepowodzenia danej metody, można stosować:

• tyreostatyki , początkowo stosowane w dużych dawkach, następnie w dawkach podtrzymujących
  • propylotiouracyl
  • metizol
• leczenie jodem radioaktywnym (izotop ^131>J)
• leczenie chirurgiczne : częściowe usunięcie tarczycy (subtotalna tyreidektomia)
• leczenie wspomagające celem opanowania objawów ze strony układu krążenia :
  • beta-blokery najczęściej propranolol

Przypisy

Zobacz też

• Zapalenie tarczycy Hashimoto