Ilustracia z "Peter and Wendy" Jamesa Matthew Barrie, opublikowana w 1911 przez C. Scribner's Sons, New York

Okładka angielskiego wydania Piotrusia Pana z 1915 roku

Piotruś Pan ( ang. Peter Pan, Peter Pan and Wendy) – powieść autorstwa szkockiego powieściopisarza i dramaturga Jamesa Matthew Barriego , w Polsce znana także pod tytułami Przygody Piotrusia Pana oraz Piotruś Pan i Wendy.

Pierwotnie Barrie napisał sztukę teatralną pod tytułem Peter Pan, pierwszy raz wystawioną w 1904 . W 1911 Barrie zaadaptował ją na powieść , której nadał tytuł Peter Pan and Wendy.

Geneza

Barrie stworzył Piotrusia Pana na potrzeby historii, które opowiadał synom Sylvii Llewelyn Davies, należącej do grona jego najbliższych przyjaciół, a imię postaci jest połączeniem imienia najmłodszego z chłopców, Petera oraz greckiego boga lasów i pasterzy Pana . Kiedy Sylvia zmarła na raka parę lat po śmierci swego męża, Barrie został jednym z oficjalnych opiekunów ich synów.

Sugeruje się również^[], że inspiracją postaci Piotrusia był starszy brat Barriego David, którego śmierć w wypadku podczas jazdy na łyżwach w wieku trzynastu lat mocno wstrząsnęła matką przyszłego pisarza. Według Andrew Birkina, autora J.M. Barrie and the Lost Boys, śmierć ta była "niewyobrażalną katastrofą, z której nigdy w pełni się nie wydźwignęła... Jeśli Margaret Ogilvy [matka Barrie'ego] znalazła pociechę w idei, że David, umierając jako chłopiec, pozostał chłopcem na zawsze, to Barrie znalazł [w tej idei] inspirację".

Maude Adams w roli Piotrusia Pana w jednym z wcześniejszych przedstawień

Statuetka Piotrusia Pana w Londynie

Postać Piotrusia Pana pierwszy raz pojawiła się w druku w 1902 roku, w książce zatytułowanej The Little White Bird, fabularyzowanej historii przyjaźni Barrie’ego i dzieci Llewelyn Daviesów, której wątki wykorzystano potem w popularnej sztuce teatralnej zatytułowanej Peter Pan, or The Boy Who Wouldn't Grow Up (Piotruś Pan, czyli o chłopcu, który nie chciał dorosnąć), która miała swą premierę sceniczną w Duke of York’s Theatre w Londynie 27 grudnia 1904 .

W 1906 roku fragment The Little White Bird z Piotrusiem jako głównym bohaterem opublikowano pod tytułem Peter Pan in Kensington Gardens (Piotruś Pan w Ogrodach Kensingtońskich) z ilustracjami Artura Rackhama . Później Barrie zaadaptował sztukę na powieść wydaną w 1911 roku pt. Peter Pan and Wendy.

Na język polski powieść po raz pierwszy przełożyła już w roku 1913 Zofia Rogoszówna (pod tytułem Przygody Piotrusia Pana), tłumaczyli ją również Maciej Słomczyński (również Przygody Piotrusia Pana, 1974 ) oraz Michał Rusinek (Piotruś Pan i Wendy, 2007 ).

Fabuła

Głównym bohaterem jest tytułowy Piotruś Pan, psotny chłopiec, który nie chce dorosnąć . Piotruś, znakomity szermierz, spędza swe niekończące się, pełne przygód dzieciństwo na wyspie Nibylandii, przewodząc grupie Zaginionych Chłopców. Powieść zawiera elementy fantastyczne : Piotruś posiada pewne magiczne zdolności (np. potrafi latać), a do jego przyjaciół zalicza się wróżka Dzwoneczek . Głównym antagonistą Piotrusia jest Kapitan Hak .

Adaptacje i nawiązania filmowe

• Piotruś Pan ( 1924 ) – film niemy oparty na sztuce Barrie'ego.
• Piotruś Pan ( 1953 ) – film animowany Walta Disneya oparty na sztuce Barrie'ego.
• Hook ( 1991 ) – filmowy sequel historii Piotrusia Pana z Dustinem Hoffmanem w roli Haka oraz Robinem Williamsem w roli Piotrusia.
• Piotruś Pan ( 2003 ) – film fabularny w reżyserii P. J. Hogana oparty na powieści Barrie'ego.
• Piotruś Pan: Wielki powrót ( 2002 ) – animowany sequel Disneyowskiego Piotrusia Pana z 1953 roku.
• Marzyciel ( 2004 ) – film opowiadający historię twórcy powieści; w roli Barrie'go - Johnny Depp .
• Dzwoneczek – film animowany z wytwórni Disneya oparty na postaciach i wątkach z pierwszej produkcji tej wytwórni o Piotrusiu Panie, którego premiera odbyła się w 2008 roku.

Zobacz też

• Piotruś Pan w czerwieni