Pojezierze Mazurskie (
842.8
) – część polskich
Pojezierzy Wschodniobałtyckich
pomiędzy
Niziną Staropruską
(
Górowo Iławeckie
,
Orneta
) i
Pojezierzem Iławskim
(
Iława
,
Ostróda
) na zachodzie,
Pojezierzem Litewskim
(
Augustów
,
Suwałki
) na wschodzie i
Niziną Północnomazowiecką
(
Mława
,
Płońsk
,
Ciechanów
) na południu.
Charakterystyka
W skład Pojezierza Mazurskiego wchodzą następujące jednostki fizycznogeograficzne:
Pojezierze obejmuje ciągi
moren czołowych
trzech głównych faz
zlodowacenia
bałtyckiego (jęzor mazurski).
Rzeźba
jest bardzo urozmaicona; łańcuchy
wzgórz
morenowych
(kulminacja na
Wzgórzach Szeskich
, 309 m n.p.m.), zagłębienia bezodpływowe,
kemy
,
ozy
, w południowej części pola
sandrowe
. Występują liczne
jeziora
, które zajmują ok. 7% powierzchni tego
pojezierza
, m.in. 2 największe w Polsce –
Śniardwy
i
Mamry
oraz
Niegocin
,
Nidzkie
,
Roś
i
Tałty
. Liczba jezior o powierzchni powyżej 1
ha
wynosi 2700.
Rzeki
wypływające z Pojezierza Mazurskiego należą do
dorzeczy
Narwi
(
Omulew
,
Rozoga
,
Szkwa
,
Pisa
,
Ełk
) i
Pregoły
(
Łyna
z
Gubrem
,
Węgorapa
).
Fauna
Owady
Na Pojezierzu Mazurskim występuje duża liczba owadów, a wśród nich zarówno gatunki pożyteczne (
pszczoły
i inne gatunki zapylające kwiaty) jak i szkodliwe. Liczne gatunki owadów z uwagi na wspaniałe ubarwienie są ważnym elementem estetycznym, zwracającym na omawianym terenie szczególną uwagę. Do nich przede wszystkim zaliczyć należy różnego rodzaju
motyle
. Pod ochroną znajdują się wszystkie gatunki
biegaczy
,
tęczników
i
trzmieli
. Nad wodami jezior często spotykane są
ważki
.
Ryby i inne zwierzęta wodne
Z rzek zbadanych przez
ichtiologów
na podkreślenie zasługuje rzeka
Drwęca
i jej dopływy. Występują tam gatunki typowe zarówno dla wód o charakterze nizinnym, jak i podgórskim:
łosoś
,
troć
,
śliz
,
strzebla potokowa
,
głowacz
,
kleń
,
jelec
,
brzana
i
piekielnica
.
W
jeziorach
żyją gatunki takie jak:
sielawa
,
sieja
,
stynka
,
sum
,
szczupak
,
płoć
,
leszcz
,
okoń
,
krąp
,
węgorz
,
peluga
,
amur biały
,
tołpyga biała
i
tołpyga pstra
. W skład
zooplanktonu
wchodzą głównie
skorupiaki
i
wrotki
.
Płazy i gady
Liczba gatunków
płazów
i
gadów
jest w porównaniu z innymi grupami stosunkowo niewielka. Z płazów należy wymienić
traszki
,
żaby
,
ropuchy
i
kumaki nizinne
. Z gadów na uwagę zasługują:
żółw błotny
,
jaszczurka
,
zaskroniec
oraz jadowita
żmija zygzakowata
.
Ptactwo
Region ten nazywany bywa "ptasim rajem". Ptaki zamieszkujące
lasy
, jeziora,
rzeki
,
bagna
,
torfowiska
,
łąki
i pola tworzą bogatą, bo liczącą ponad 350 gatunków awifaunę. W lasach występują:
głuszec
,
jarząbek
,
cietrzew
,
kruk
,
orzechówka
,
sójka
,
dzięcioł
,
orzeł przedni
i wiele innych. Nad polami i łąkami krąży
myszołów
,
błotniak
. Nad rzekami i jeziorami występuje
kania
. Ponadto występują
jastrząb
,
krogulec
,
sokół
,
gęś
,
kaczka
,
perkoz
,
czapla
i
żuraw
.
Ssaki
W
puszczach
Pojezierza Mazurskiego wyodrębniono dzikie
mateczniki
w celu zachowania pierwotnej fauny. W rezerwatach tych czynione są próby ratowania
żubra
(
Puszcza Borecka
),
łosia
i
bobra
. Ze zwierzyny łownej wymienić należy przede wszystkim
jelenia
,
sarnę
,
dzika
i
zająca
. Z mniejszych gryzoni żyje tu
wiewiórka
,
smużka
,
nornica ruda
,
piżmak
,
mysz
. Występuje też kilka gatunków ssaków owadożernych:
jeż
,
kret
,
ryjówka
. W rejonie tym występują także:
wilk
,
ryś
,
lis
,
kuna leśna
,
borsuk
oraz
nietoperze
.
Walory turystyczne
Parki krajobrazowe
Dla zachowania najcenniejszych zespołów przyrodniczych wydzielono obszary chronionego krajobrazu –
Mazurski Park Krajobrazowy
(40 000 ha, w tym lasów 18 000 ha, wód 15 000 ha). Na jego terenie znajdują się jeziora
Mamry
i
Śniardwy
.
Ponadto na obszarze Pojezierza Mazurskiego znajduje się 114
rezerwatów przyrody
.
Pomniki przyrody
Ogólna liczba drzew zaliczanych do pomników przyrody w tym regionie wynosi 1060. Są to m.in. Dąb Królewski w
Rucianem
i Dąb nad Mukrem na brzegu jeziora Mokre. Znajduje się tu też 139 głazów narzutowych, których obwody dochodzą do 19 m. Pod ochronę rezerwatową wzięto pola tych głazów i nazwano je "Fuledzki Róg", "Dobieński Róg" oraz "Bachmanowo".
Możliwości uprawiania turystyki kwalifikowanej
W regionie Mazurskim istnieje wiele możliwości uprawiania turystyki kwalifikowanej. Wyznaczono wiele szlaków żeglugowych, kajakowych oraz znakowanych szlaków pieszych. Do szlaków żeglugowych należą trasy:
Opisywany region dzięki obfitości i różnorodności jezior, malowniczości rzek i strumieni oraz sieci kanałów łączących jeziora w systemy dróg wodnych, posiada doskonałe warunki do uprawiania turystyki kajakowej. Główne szlaki kajakowe to:
- szlak rzeki
Krutyni
(najpopularniejszy szlak kajakowy na Mazurach, jeden z najatrakcyjniejszych szlaków wodnych w Polsce. Prowadzi przez kilkanaście jezior połączonych krótkimi rzekami, tzw. strugami, objętych wspólnym mianem rzeki
Krutyni
)
- szlak rzeki
Sapiny
(popularny szlak kajakowy północno-wschodniej części Pojezierza Mazurskiego. Początek na południowym brzegu
Jez. Kruklin
w pobliżu wsi
Kruklin
).
Natomiast najważniejsze znakowane szlaki piesze to:
-
Szlak im. K. I. Gałczyńskiego,
-
Szlak im. K. Małłka,
-
Szlak okrężny,
- Wielki szlak Mazur Garbatych,
-
Szlak im. M. Kajki
Przemysł
Obszar Pojezierza Mazurskiego ma charakter rolniczo-przemysłowy, z wzrastającym udziałem usług, m.in. handlu i turystyki. W 1989 r. rozpoczął się proces stopniowej restrukturyzacji, modernizacji i prywatyzacji gospodarki, zwłaszcza handlu, hotelarstwa, usług transportowych i budownictwa.
Główne gałęzie przemysłu: spożywczy (mleczarski, mięsny, młynarski, rybny, piwowarski), drzewny (tartaczny, meblowy), chemiczny (gumowy), maszynowy, elektromaszynowy. Województwo zajmuje jedno z pierwszych miejsc w kraju pod względem otrzymywania drewna i połowu ryb słodkowodnych.
Zobacz też
