Premierzy Polski
Premierzy PolskiW
Polsce
oficjalnym tytułem
premiera
(szefa rządu) od
1921
roku (tj. od wejścia w życie
Konstytucji marcowej
) jest
Prezes Rady Ministrów
. W latach
1917
-
1921
szefa rządu oficjalnie określano jako Prezydenta Ministrów. Zgodnie z obowiązującą
Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej
z dnia
2 kwietnia
1997
roku Prezesem Rady Ministrów jest osoba powołana przez
Prezydenta Rzeczypospolitej
w trybie art. 154 ust. 1 zd. 2, art. 154 ust. 3 zd. 2 lub art. 155 ust. 1 zd. 1
Konstytucji RP
(
Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483
), która sprawuje obowiązki do czasu powołania nowego Prezesa Rady Ministrów w przepisanym trybie. Lista polskich premierów na przestrzeni lat Prezesi Komitetu Narodowego w Poznaniu (
1848
)L.p. | Obraz | Imię i nazwisko, funkcja | Objął urząd | Złożył urząd | Okres urzędowania |
---|
1. | |
Stefan Bobrowski
, przewodniczący
Komisji Wykonawczej (Tymczasowego) Rządu Narodowego
|
21 stycznia
1863
|
17 lutego
1863
| 27 dni | - | |
Ludwik Mierosławski
,
dyktator
|
17 lutego
1863
|
11 marca
1863
| 22 dni | - | |
Marian Langiewicz
, dyktator |
11 marca
1863
|
18 marca
1863
| 7 dni | 2. | |
Stefan Bobrowski
, przewodniczący
Tymczasowego Rządu Narodowego
|
21 marca
1863
|
12 kwietnia
1863
| 22 dni | 3. | |
Agaton Giller
, przewodniczący Tymczasowego Rządu Narodowego (od
10 maja
1863
przewodniczący Rządu Narodowego) |
12 kwietnia
1863
|
23 maja
1863
| 41 dni | 4. | |
Franciszek Dobrowolski
, przewodniczący
Rządu Narodowego
|
23 maja
1863
|
9 czerwca
1863
| 17 dni | 5. | |
Piotr Kobylański
, przewodniczący
Rządu Narodowego
|
9 czerwca
1863
|
10 czerwca
1863
| 1 dzień | 6. | |
Karol Majewski
, przewodniczący
Rządu Narodowego
|
14 czerwca
1863
|
17 września
1863
| 95 dni | 7. | |
Franciszek Dobrowolski
, przewodniczący
Rządu Narodowego
|
17 września
1863
|
17 października
1863
| 30 dni | 8. | |
Romuald Traugutt
, dyktator
Rządu Narodowego
|
17 października
1863
|
10 kwietnia
1864
| 176 dni | 9. | |
Aleksander Waszkowski
, Naczelnik Miasta Warszawy |
12 kwietnia
1864
|
19 grudnia
1864
| 251 dni | 10. | |
Bronisław Brzeziński
, przewodniczący
Rządu Narodowego
|
20 kwietnia
1864
|
październik
1864
| bd. |
Od 5 lipca 1945 rządy te nie miały uznania międzynarodowego. W III Rzeczypospolitej obowiązywały trzy akty rangi konstytucyjnej regulujące procedurę wyłaniania nowego rządu: - od
7 kwietnia
1989
do
7 grudnia
1992
Konstytucja PRL
z 1952 (od
31 grudnia
1989
jako Konstytucja RP) w wersji po
noweli kwietniowej
, wedle której proces powołania nowego rządu oparty był na stosownych uchwałach Sejmu (podejmowanych samoistnie bądź na wniosek Prezydenta RP) w sprawie odwołania urzędującego Prezesa Rady Ministrów z jednoczesnym powołaniem nowego Prezesa Rady Ministrów z misją składania wniosków co do składu Rady Ministrów. Do wyłącznej kompetencji Sejmu należało dymisjonowanie urzędującego rządu i jednoczesne powierzanie mu dalszego sprawowania obowiązków do czasu wyłonienia nowego składu Rady Ministrów. Misja kompletowania składu nowego rządu przez premiera kończyła się z chwilą podjęcia przez Sejm uchwały wyrażającej nowemu gabinetowi
wotum zaufania
w składzie przedstawionym przez premiera. Uchwały te publikowane w Monitorze Polskim wchodziły w życie z chwilą ich podjęcia. Poszczególni ministrowie byli odwoływani uchwałami Sejmu.
- Nowo powołany Prezes Rady Ministrów do czasu skompletowania własnego składu Rady Ministrów stał na czele dotychczasowej Rady Ministrów.
- od
17 października
1997
Konstytucja RP
reguluje proces powołania rządu w tzw. systemie trzech kroków oraz konstruktywnym wotum nieufności. Do powołania nowej Rady Ministrów niezbędne jest postanowienie Prezydenta RP.
Wotum zaufania
udzielane jest przez Sejm i jest warunkiem niezbędnym do dalszego sprawowania władzy przez Radę Ministrów.
przerywana pogrubiona linia oznacza poszczególne kadencje Parlamentu Długość urzędowania premierówPremierem najdłużej sprawującym swój urząd na przestrzeni lat był
Józef Cyrankiewicz
. W ramach pięciu gabinetów RP i PRL Cyrankiewicz urzędował 8238 dni. Najkrócej urzędującym prezesem rządu był gen.
Jan Nepomucen Umiński
, który jako Prezes Rządu Narodowego stracił swoje stanowisko jeszcze tego samego dnia, w którym je uzyskał. Wśród premierów III Rzeczypospolitej, premierem z najdłuższym stażem jest
Jerzy Buzek
, urzedujący w roli premiera 1449 dni. Obecnie urzedujący premier swój urząd sprawuje 1083 pełnych dni (wg stanu na
3 listopada
2010
). Żyjący byli Premierzy
PRL
-
Edward Babiuch
-
Wojciech Jaruzelski
-
Zbigniew Messner
-
Czesław Kiszczak
PRL
/ III RP -
Tadeusz Mazowiecki
(doradca Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego ds. polityki krajowej i międzynarodowej)
III RP -
Jan Krzysztof Bielecki
(przewodniczący Rady Gospodarczej przy Prezesie Rady Ministrów)
-
Jan Olszewski
-
Waldemar Pawlak
(Wicepremier, Minister Gospodarki, poseł i szef
PSL
)
-
Hanna Suchocka
(ambasador RP przy Watykanie)
-
Józef Oleksy
-
Włodzimierz Cimoszewicz
(senator niezależny)
-
Jerzy Buzek
(Przewodniczący
Parlamentu Europejskiego
, eurodeputowany
PO
)
-
Leszek Miller
-
Marek Belka
(prezes
NBP
)
-
Kazimierz Marcinkiewicz
-
Jarosław Kaczyński
(poseł i szef
PiS
)
Obecny Premier-
Donald Tusk
(poseł PO)
Zobacz teżPrzypisy- ↑ Tego dnia złożył dymisję, ale prezesem Rządu Narodowego był formalnie do
25 września
1831
r.
- ↑ 2,0 2,1
wódz naczelny
z pełnią władzy cywilnej.
- ↑ 3,0 3,1 Nie zdołał sformować gabinetu.
- ↑ zmiana nazwy państwa z Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na III Rzeczpospolitą Polską
- ↑ Desygnacja aktem prezydenta lub uchwałą Sejmu RP.
- ↑ Objęcie urzędu – pierwszy dzień urzędowania – zaprzysiężenie.
- ↑ Złożenie urzędu – ostatni dzień urzędowania.
- ↑ akt desygnowania na Prezesa Rady Ministrów podpisany przez Prezydenta PRL Jaruzelskiego i przedstawiony Sejmowi PRL do zatwierdzenia na mocy art. 32f ust. 1 pkt 6 Konstytucji PRL.
- ↑ uchwała Sejmu PRL powołująca na urząd Prezesa Rady Ministrów .
- ↑ jako nowo mianowany Prezes Rady Ministrów do czasu zgłoszenia wniosków co do składu własnej Rady Ministrów i ich zaakceptowania uchwałą Sejmu PRL kieruje Radą Ministrów w dotychczasowym składzie osobowym t.j. gabinetem M. Rakowskiego.
- ↑ uchwała Sejmu PRL wyrażająca wotum zaufania dla rządu w składzie zaproponowanym przez premiera Mazowieckiego .
- ↑ Prezes Rady Ministrów podał się do dymisji.
- ↑ Uchwała Sejmu odwołująca rząd i powierzająca mu pełnienie obowiązków do czasu powołania nowego rządu .
- ↑ rząd pełnił obowiązki bez premiera Mazowieckiego do czasu powołania rządu Bieleckiego 12 I 1991.
- ↑ od
19 lipca
1989
jako Prezydent PRL; od
31 grudnia
1989
jako Prezydent RP.
- ↑ Kandydat, któremu Prezydent RP Lech Wałęsa
2 grudnia
1990
powierzył misję tworzenia rządu; kilka tygodni później Olszewski zrezygnował nie godząc się z polityką Wałęsy i jego współpracowników - Falstart Olszewskiego. W: Antoni Dudek: Historia polityczna Polski 1989-2005. Kraków: Wydawnictwo ARCANA, 2007, ss. 132-134. .
- ↑ uchwała Sejmu udzielająca wotum zaufania i powołująca nowy składu Rady Ministrów.
- ↑
Uchwała
Sejmu RP z dnia 5 grudnia 1991 r. w sprawie przyjęcia ustąpienia Rządu. (
M.P. z 1991 r. Nr 45, poz. 313
), uchwała przyjmująca ustąpienie rządu Bieleckiego i powierzająca mu pełnienie obowiązków do czasu powołania nowego składu Rady Ministrów.
- ↑ Kandydat, któremu Prezydent RP Lech Wałęsa
8 XI
1991
powierzył misję tworzenia rządu;
13 XI
1991
Geremek zrezygnował - Antoni Dudek: Historia polityczna Polski 1989-2005. Kraków: Wydawnictwo ARCANA, 2007, s. 178. .
- ↑ Uchwała Sejmu RP z dnia 6 grudnia 1991 r. w sprawie powołania Prezesa Rady Ministrów. (
M.P. z 1991 r. Nr 45, poz. 315
), uchwała powołująca Jana Olszewskiego (w trybie art. 32f ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 37 ust. 1 Konstytucji RP) na stanowisko Prezesa Rady Ministrów z misją przedstawienia składu nowej Rady Ministrów.
- ↑ Uchwała Sejmu z dnia 5 czerwca 1992 r. w sprawie odwołania Rady Ministrów. (
M.P. z 1992 r. Nr 17, poz. 125
), w trybie art. 32f ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 37 ust. 1 Konstytucji RP o odwołaniu Jana Olszewskiego z urzędu Prezesa Rady Ministrów i powierzeniu mu sprawowania obowiązków do czasu powołania następcy.
- ↑ Powołany uchwałą Sejmu RP z dnia 5 czerwca 1992 r. w sprawie powołania Prezesa Rady Ministrów. (
M.P. z 1992 r. Nr 17, poz. 126
), na Prezesa Rady Ministrów z misją przedstawienia Sejmowi RP składu Rady Ministrów (tryb art. 32f ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 37 ust. 1 Konstytucji RP).
- ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 Prezes RM zrezygnował z urzędu w trybie art. 162 ust. 2 pkt 3 Konstytucji RP.
- ↑ Uchwała Sejmu RP z dnia 10 lipca 1992 r. (
M.P. z 1992 r. Nr 23, poz. 166
), uchwała odwołująca Prezesa Rady Ministrów i powierzająca mu sprawowanie obowiązków od czasu powołania następcy (tryb art. 32f ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 37 ust. 1 Konstytucji RP).
- ↑ 25,0 25,1 Waldemar Pawlak urzędował łącznie jako premier w dwóch gabinetach 531 dni (stan na 3 listopada 2010).
- ↑ Powołana Uchwałą Sejmu RP z dnia 10 lipca 1992 r. w sprawie powołania Prezesa Rady Ministrów. (
M.P. z 1992 r. Nr 23, poz. 167
) na Prezesa Rady Ministrów z misją przedstawienia Sejmowi składu Rady Ministrów (tryb art. 32f ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 37 ust. 1 Konstytucji RP).
- ↑ Skład Rady Ministrów Hanny Suchockiej powołany uchwałą Sejmu RP z dnia 11 lipca 1992 r. w sprawie powołania Rady Ministrów. (
M.P. z 1992 r. Nr 23, poz. 168
).
- ↑ Rada Ministrów powołana zarządzeniem Prezydenta RP z dnia 6 marca 1995 r.
- ↑ 29,0 29,1 Dymisja na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego Sejmu w trybie art. 162 ust. 1 Konstytucji RP.
- ↑ Postanowienie Prezydenta RP z dnia 4 października 2001 r. nr 113-12-01 o desygnowaniu Prezesa Rady Ministrów. (
M.P. z 2001 r. Nr 34, poz. 560
). Było to rozwiązanie precedensowe (dotychczas powyborcze desygnowanie premiera następowało w dniu dymisji poprzedniego gabinetu), ale – zdaniem części doktryny prawa konstytucyjnego – w tamtej sytuacji, konstytucyjnie dopuszczalne i pozwalające na szybsze utworzenie nowego rządu. (
Lech Garlicki
, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, wyd. 9., Warszawa 2005, s. 294).
- ↑ 31,0 31,1 wotum zaufania na wniosek Prezesa Rady Ministrów udzielone przez Sejm w trybie art. 160 Konstytucji RP .
- ↑ Nie uzyskał wotum zaufania.
- ↑ Dymisja w trybie art. 162 ust. 2 pkt 2 Konstytucji RP.
- ↑ 34,0 34,1 Marek Belka urzędował łącznie jako premier w dwóch kolejnych gabinetach 547 dni (stan na 3 listopada 2010).
- ↑ Dymisja nie została przyjęta przez Prezydenta RP w trybie art. 162 ust. 2 pkt 3 w związku z art. 162 ust. 4 Konstytucji RP.
- ↑ postanowienie Prezydenta RP Kaczyńskiego (Monitor Polski z 2007 r. Nr 87 poz. 945).
- ↑ W oparciu o przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku, od dnia śmierci prezydenta Lecha Kaczyńskiego, Marszałek Sejmu sprawuje tymczasowo obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej. W razie niemożności wykonywania tych obowiązków przez Marszałka Sejmu, funkcja ta przypada Marszałkowi Senatu.
Inne hasła zawierające informacje o "Premierzy Polski":
Dziady (zwyczaj)
...
Pęcice
...
Rodzimy Kościół Polski
...
Biskup
...
Mieszko II Lambert
...
Wincenty Okołowicz
...
Grenoble
...
Linköping
...
Tampere
...
Brno
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Premierzy Polski":
208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 9)
...
208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 10)
...
208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 2)
...
|