Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Rytro

Rytro

Widok na dolinę Popradu, po prawej stronie Sucha Struga
Ruiny zamku w Rytrze
Kościół w Rytrze

Rytrowieś gminna w województwie małopolskim w powiecie nowosądeckim . Położona jest w Beskidzie Sądeckim nad Popradem , u ujścia do niego Wielkiej Roztoki (Roztoczanki, Rytrzanki).

Zabudowa wsi znajduje się wzdłuż przebiegającej nad Popradem drogi krajowej 87 i linii kolejowej 96 TarnówLeluchów , wciska się też w doliny Małej i Wielkiej Roztoki oraz przysiółki rozrzucone na zboczach wzgórz Połom i Mikołaska.

Poszczególne części wsi noszą nazwy: Cyrla, Centrum, Kuligówka, Majchry, Majerka, Mikołaska, Mikuty, Mosówka, Osiedle za Szkołą, Piaski, Podłubek, Połom Niżna, Połom Wyżna, Potok (dawniej Cygański Potok), Ubocz, Wilkówka, Zagórze (Za Górą).

Graniczy od pn. z Przysietnicą (bardzo krótki odcinek), Barcicami Górnymi i Wolą Krogulecką (gm. Stary Sącz), Życzanowem . Od wsch. z Suchą Strugą , od pd. z Obłazami Ryterskimi , a od zach. z Młodowem (bardzo krótki odcinek) i z Roztoką Ryterską .

Jest siedzibą gminy Rytro . W latach 1975-1998 miejscowość należała do ówczesnego województwa nowosądeckiego .

Dawne nazwy: castrum Ritter 1312 [1], Ryttro 1446 (ta od niem. nazwy osobowej Ritter), Villa Rither ( 1564 ), Rytter ( 1575 ), Rytro ( 1886 ).

Swoje powstanie i nazwę wieś zawdzięcza zamkowi w Rytrze usytuowanemu na Górze Zamkowej (Zamczysko), nad Popradem (obecnie w granicach Suchej Strugi). Według tradycji biorącej początek z zapisu w "Księdze uposażeń diecezji krakowskiej" Jana Długosza z około 1475 r., około 1244 r. osiedlić się tu mieli niemieccy rycerze. Z tym faktem wiązana jest etymologia nazwy Rytro, wywodzona od niemieckiego słowa Ritter, czyli "rycerz".

Punkt wypadowy w Pasmo Radziejowej (w kierunku zachodnim) i w Pasmo Jaworzyny Krynickiej (w kierunku wschodnim). W okresie kilku ostatnich lat, pod nadzorem konserwatora zabytków, sukcesywnie odsłaniano i rekonstruowano ruiny zamku usytuowanego wysoko nad nurtem Popradu . W centrum wsi znajduje się Zajazd PTTK "Pod Roztoką".

W 2005 roku oddano do użytku narciarzy pierwszy sztucznie oświetlony i naśnieżany stok narciarski Ryterski Raj na Jastrzębskiej Górze. Jest to w ostatnich latach największa inwestycja, w której udział oprócz osób prywatnych ma także gmina.

Na szczególną uwagę zasługują ryterscy biegacze i maratończycy, którzy stanowią bardzo liczną grupę. Reprezentują oni barwy gminy w kraju i za granicą. Startują m.in. w maratonie warszawskim, poznańskim, krakowskim, w Międzynarodowym Maratonie Pokoju w Koszycach na Słowacji i wielu, wielu innych sportowych imprezach.

Od 2006 organizowany jest w Rytrze międzynarodowy Maraton Wyszehradzki z Podolińca na Słowacji do Rytra. Trasa jest atestowana przez Polski Związek Lekkiej Atletyki .

Do największych osiągnięć ryterskich biegaczy należy m.in. przebiegnięcie sztafetą Polski z południa na północ (ok. 800 km) w 2005 roku w ciągu niecałych 24 godzin, oraz przebiegnięcie trasy pielgrzymkowej z Rytra przez Tarnów do Częstochowy w 2006 roku.

Spis treści

Zabytki

  • ruiny zamku
  • schron polowy (tradytor jednostronny) z 1939 roku.
Położony jest na północny zachód od centrum Rytra, na górze Połom w pobliżu Limasów (część przysiółka Połom Wyżna). Zbudowali go w sierpniu 1939 r. saperzy z 2 Brygady Górskiej Armii Karpaty . Do wybuchu wojny saperzy zdążyli dobudowaċ jeszcze umocnienia polowe od strony południowej i zachodniej, z których spodziewano się niemieckiego ataku. Niemcy przybyli jednak od północy przez Łącko i Stary Sącz , a umocnienia okazały się nieprzydatne[2].

Znani rytrzanie i osoby związane z Rytrem

  • Antoni Ludwik Broszkiewicz (1872-1936). Artysta malarz. W latach 1932-1936 mieszkaniec Rytra. Na skatalogowane 58 prac malarskich, 13 poświęcone było Rytru i okolicy.
  • Edmund Cieczkiewicz (1872- 1958). Artysta malarz. W latach 1948-1958 mieszkaniec Rytra. Zmarł tutaj 31 stycznia 1958 roku. Pochowany na miejscowym cmentarzu.
  • Zygmunt Malik (1893 – 1941 ). Urodzony w Rytrze, major rezerwy WP. Uczestnik walk 1914-1921. Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy (nr 1868). Podczas okupacji komendant placówki ZWZ w Starym Sączu. Zginął w KL Auschwitz (Oświęcim) w 1941 roku.
  • Józef Pogwizd (ur. 14 sierpnia 1940 roku w Rytrze). Artysta plastyk. Absolwent ASP Kraków. Plastyk wojewódzki 1977-1980. W latach 1995-2010 roku prezes ZPAP w Nowym Sączu.
  • Stefan Pawlik (1924-1945). Partyzant AK. Patron Szkoły Podstawowej w Rytrze.
  • Piotr Ryterski herbu Topór. (Piotr z Pisar i Rytra, zwany Chorążycem) (?- 1458). Rycerz, dworzanin królewski, od 1418 roku starosta ryterski.
  • Ksiądz Józef Woźniacki (1909-1999). Ksiądz katolicki. Od 1945 do 1985 proboszcz i kanonik parafii św. Józefa Robotnika. Pochowany w Rytrze. Patron gimnazjum.

Piesze szlaki turystyczne

Zobacz też

Przypisy

  1. XVII Kodeks Małopolski II, str. 557
  2. W. Zbyszowski. "Połom" Biuletyn Ryterski, nr 7(91), październik 2001

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Rytro":

Nowy Sącz ...

Czorsztyn ...

Polskie zamki i twierdze ...

Województwo nowosądeckie Kamionka Wielka, Korzenna, Krynica, Łabowa, Łącko, Łososina Dolna, Muszyna, Nawojowa, Piwniczna, Podegrodzie, Rytro i Stary Sącz oraz miast Grybów i Nowy SączUrząd Rejonowy w ...

Beskid Sądecki ...

Rytro RytroHerbHerb Rytra Państwo Polska Województwo małopolskie Powiat nowosądecki Gmina Rytro Liczba ludności (2010)3700 Strefa numeracyjna (+48) 18 Kod pocztowy 33-343 Tablice rejestracyjne KNSPołożenie na mapie Polski Rytro 49°29'24″N 20°40'04″E ...

Wola Krogulecka Nawojowa ) a od południa z Życzanowem (część Rytra) i Suchą Strugą ( gmina Rytro ). Położona jest na pograniczu Beskidu Sądeckiego (pasmo Jaworzyny Krynickiej ) i Kotliny ...

Stołp ...

Zamki nad Dunajcem ...

Pasmo Radziejowej ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Rytro":

230. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę w Polsce. (plansza 7) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie