Christian Matthias Theodor Mommsen (ur.
30 listopada
1817
w
Garding
, zm.
1 listopada
1903
w
Charlottenburgu
) − historyk, poeta oraz prawnik
niemiecki
, laureat
Nagrody Nobla
w dziedzinie
literatury
za rok
1902
.
Biografia
Karierę naukową rozpoczął jako profesor prawa w
Lipsku
, zwolniony jako demokrata w roku
1850
, został
1852
profesorem prawa rzymskiego w
Zurychu
, później prof. historii starożytnej w
Berlinie
.
W latach (
1873
—
1882
) wystąpił w parlamencie jako przeciwnik
Bismarcka
. Objął kierownictwo „Corpus Inscriptionum Latinarum” i redakcję części „Monumenta Germaniae Historica” („Auctores Antiquissimi”).
W
1902
otrzymał
Nagrodę Nobla
w dziedzinie
literatury
. Z uzasadnienia Komitetu Noblowskiego: "Jeden z największych pisarzy historycznych".
Theodor Mommsen był również, a może przede wszystkim, prawnikiem − wybitnym znawcą prawa rzymskiego.
Jego brat
August Mommsen
, wnuk
Wilhelm Mommsen
oraz prawnukowie, Hans i
Wolfgang
, zgodnie z tradycją rodzinną, również zostali historykami.
Był historykiem przychylnym
Hakacie
i popierał działania antypolskie.
Popierał Otto von Bismarcka w jego dążeniach do zjednoczenia Niemiec, choć nie lubił ogólnie jego osoby.
Dzieła
Najważniejsze dzieło Theodora Mommsena, za które otrzymał Nagrodę Nobla to Historia Rzymu (Römische Geschichte) obejmujące historię
Rzymu
do roku 46 przed Chr., (tom 1—3, (
1854
-
1856
), 9 wyd.
1902
—
1904
, tom 5,
1885
, 5 wyd.
1904
, tom 4 [czasy cesarstwa] nie został wydany), odznaczające się żywością stylu i śmiałością idei, było kilkakrotnie tłumaczone (także na jęz. polski).
Inne ważne dzieła to:
- Die unteritalischen Dialekte (
1850
),
- Römische Forschungen (t. 1,
1863
, 2 wyd.
1865
; t. 2,
1879
),
- Res gestae divi Augusti (
1865
, 2 wyd.
1883
),
- Digesta Justiniani Augusti (
1866
do
1870
),
- Römisches Staatsrecht (tom 1 i 2,
1871
—
1876
; 3 wyd.
1887
—
1888
; t. 3,
1887
—
1888
),
- Römisches Strafrecht
1899
i w. in.
Z P. Meyerem rozpoczął prace nad tłumaczeniem Codex Theodosianus (t. 1,
1905
).
