Ukazanie
lewego brzegu
Dniepru
na mapie dzisiejszej Ukrainy
Lewobrzeżna Ukraina (Lewobrzeże) (
ukr.
Лівобережна Україна) – nazwa krainy
historyczno
-
geograficznej
, leżącej na lewym brzegu
Dniepru
na terenie współczesnej
Ukrainy
, czasem nazywana
Hetmańszczyzną
.
Od
ugody perejasławskiej
w
1654
roku praktycznie była autonomiczna (pod
protektoratem
Rosji
), a od
rozejmu andruszowskiego
wchodziła w skład carstwa rosyjskiego.
Do Lewobrzeża należały terytoria obwodu
czernihowskiego
,
połtawskiego
, leżące na lewym brzegu Dniepru części
obwodu kijowskiego
i
czerkaskiego
, Kijów wraz okolicznymi miejscowościami (leżący na prawym brzegu Dniepru), a także północna część
obwodu dniepropietrowskiego
.
Na Lewobrzeżu od 1654 istniała autonomiczna władza. Rządził
hetman
, formalnie wybierany na generalnej radzie wojskowej. Administracyjnie Lewobrzeże dzieliło się na pułki (10 - czernihowski, hadziacki, kijowski, łubieński, mirhorodzki, niżyński, perejasławski, połtawski, pryłucki, starodubski) i sotnie, na czele których stali pułkownicy i sotnicy. Formalnie te posady były również obieralne, jednak w rzeczywistości obsadzali je członkowie starszyzny kozackiej.
Hetmańska autonomia i uprawnienia zostały tymczasowo zawieszone w latach
1722
-
1734
, a ostatecznie zlikwidowane w
1764
, a jej funkcje przejęło
Kolegium Małorosyjskie
. Nominalnie autonomia trwała jeszcze do
1781
, kiedy to Lewobrzeże zostało rozdzielone na trzy namiestnictwa z siedzibami w
Czernihowie
,
Nowogrodzie Siewierskim
i
Kijowie
. W
1783
kozackie pułki zostały zmienione w regularne pułki armii rosyjskiej.
W
1796
Lewobrzeże stało się gubernią małorosyjską, podzieloną w
1802
na gubernię
czernihowską
i połtawską.
Zobacz też
