Glukoneogeneza ( ang. Gluconeogenesis) - enzymatyczny proces przekształcania niecukrowcowych prekursorów, np. aminokwasów , glicerolu czy mleczanu w glukozę . Resynteza glukozy następuje głównie w hepatocytach i w mniejszym stopniu w komórkach nerek , a głównym punktem wejścia substratów do tego szlaku jest pirogronian ^[1]. Szybkość zachodzenia procesu jest zwiększana podczas wysiłku fizycznego i głodu. W wyniku glukoneogenezy wydzielają się duże ilości energii .

Niecukrowcowe substraty przekształcane są najpierw w pirogronian lub wchodzą do szlaku na etapie późniejszych intermediatów, takich jak fosfodihydroksyaceton lub szczawiooctan , w który pirogronian jest przekształcany w reakcji karboksylacji zachodzącej w mitochondriach , kosztem jednej cząsteczki ATP ^[2].

Ostatnim krokiem glukoneogenezy jest z reguły wytworzenie glukozo-6-fosforanu z fruktozo-6-fosforanu przez izomerazę fosfoglukozy. Wolna glukoza nie jest tworzona od razu, gdyż wydyfundowałaby z komórki. Fosforyloglukoza jest hydrolizowana do glukozy przez enzym znajdujący się w membranie retikulum endoplazmatycznego . Stamtąd glukoza jest wysyłana do cytozolu .

Glukoneogeneza nie może być traktowana jako proces odwrotny do glikolizy , gdyż trzy występujące w niej reakcje nieodwracalne są zastąpione przez inne. Dzięki temu synteza i rozkład glukozy muszą podlegać oddzielnym systemom regulacji i nie mogą zachodzić jednocześnie w jednej komórce. Szybkość procesu zależy w głównej mierze od 1,6-bisfosfatazy fruktozy. Większość czynników wpływających na aktywność szlaku glukoneogenezy to substancje powodujące inhibicję wykorzystywanych w nim enzymów, jednak zarówno acetylo-CoA jak i cytrynian działają na nie aktywująco (pierwszy na karboksylazę pirogronianu, drugi na bisfosfatazę fruktozy)^[2].

Zjawisko syntetyzowania glukozy z mleczanów nosi nazwę cyklu Corich.

Przypisy

Linki zewnętrzne