Włodzimierz I Wielki
Data śmierci	15 lipca 1015
Kościół / wyznanie	kościół prawosławny

Włodzimierz I Wielki, ros. Владимир Великий (Владимир Святославич), ukr. Володимир Великий (Володимир Святославич), zm. 15 lipca 1015 ) – wielki książę kijowski od ok. 980 z dynastii Rurykowiczów , święty Kościoła prawosławnego .

Biografia

Był najmłodszym synem księcia Światosława I i jego konkubiny Maluszy , którą sagi norweskie opisują jako wróżkę przepowiadającą przyszłość i żyjącą do wieku 100 lat. W podziale ojcowizny otrzymał najpierw Nowogród Wielki , musiał stamtąd uciekać przed przyrodnimi braćmi Jaropełkiem i Olegiem , ale powrócił w 977 r. na czele sprzymierzonych oddziałów Wikingów , odbił Nowogród, po drodze do Kijowa zajął Połock i Smoleńsk i porwał połocką księżniczkę Rognedę , którą zmusił do zamążpójścia. Po zajęciu Kijowa kazał zamordować Jaropełka (Oleg już wówczas nie żył). W następnych latach przyłączył do Rusi tereny dzisiejszej zachodniej Ukrainy i tzw. Grody Czerwieńskie i pokonał Jaćwingów .

Do tej pory okrutny, wojowniczy i rozpustny (miał kilkanaście żon i podobno 800 konkubin ), zmienił się całkowicie po przyjęciu chrztu w Chersoniu i ślubie z Anną, siostrą cesarza Bizancjum Bazylego II w 988 r. Po powrocie do Kijowa zniszczył pogańskie chramy , wrzucił własnoręcznie posąg Peruna do Dniepru i po przybyciu duchownych z Bizancjum kazał przeprowadzić masowy chrzest ludności w Dnieprze . W 990 roku założył miasto Włodzimierz nad Klaźmą . Zwycięzca Waregów i zjednoczyciel państwa stał się teraz pokojowym i miłosiernym władcą, choć ustanowił surowe kary za pozostawanie w błędach bałwochwalstwa . W Kijowie wzniósł cerkiew Dziesięcinną oraz założył pierwszą na Rusi szkołę.

Ostatnie lata życia księcia były wypełnione stałymi konfliktami z jego dwunastoma kłótliwymi, na wpół pogańskimi synami. Zmarł 15 lipca 1015 r. w drodze do Nowogrodu , dokąd wyruszył na wojnę z synem Jarosławem .

Rocznica śmierci świętego jest wielkim świętem prawosławnych i unitów (lecz nie katolików rzymskich) w Rosji i na Ukrainie. Zwłoki świętego odnaleziono w Cerkwi Dziesięcinnej w 1636 r. W 1935 r. władze sowieckie nakazały ją rozebrać. Brak informacji na temat, co się stało z relikwiami Włodzimierza, jego żony Anny i babki św. Olgi.

Przodkowie

Żony i potomstwo

Temat małżeństw i potomstwa Włodzimierza jest szeroko dyskutowany w literaturze historycznej.

Jego żonami z czasów sprzed przyjęcia chrztu były:

1. Rogneda - córka połockiego księcia Rogwołoda ^[1][2],
2. Greczynka^[1],
3. dwie Czeszki^[1], być może jedna z nich to wspomniana w Powieści Malfryda .
4. Bułgarka^[1] - wg Wasyla Tatiszczewa miała mieć na imię Adela.

Skandynawskie sagi (których wiarygodność bywa podawana w wątpliwość) przypisują Włodzimierzowi żonę o imieniu Olava lub Allogia. Część badaczy sądzi, że imię to pojawiło się przez błąd skaldów, którzy przypisali imię babki Włodzimierza (Olga) jego żonie^[3].

W 989 roku Włodzimierz poślubił Annę Porfirogenetkę , siostrę cesarza bizantyjskiego Bazylego II Bułgarobójcy . Owdowiał w 1011 roku. Po jej śmierci ożenił się jeszcze raz, a wdowa po Włodzimierzu żyła jeszcze w sierpniu 1018 roku.

Synami Włodzimierza byli:

• Wyszesław - wg Powieści minionych lat syn pierwszej Czeszki^[1],
• Iziasław - wg Powieści minionych lat oraz Latopisu ławrentjewskiego syn Rognedy^[2][4],
• Jarosław I Mądry - wg Powieści minionych lat syn Rognedy^[1][2],
• Światopełk I Przeklęty - wg Powieści minionych lat syn Greczynki^[1][2],
• Wsiewołod - wg Powieści minionych lat syn Rognedy^[1][2],
• Światosław - wg Powieści minionych lat syn drugiej Czeszki^[1]
• Mścisław I Chrobry - wg Powieści minionych lat syn Rognedy^[1],
• Borys (imię chrzestne Roman^[5]) - wg Powieści minionych lat syn Bułgarki^[1], wg A. Poppego syn Anny^[6]
• Gleb (imię chrzestne Dawid^[5]) - wg Powieści minionych lat syn Bułgarki^[1], wg A. Poppego syn Anny^[6]
• Stanisław,
• Pozwizd,
• Sudzisław.

Córkami Włodzimierza były:

• Teofano - żona Ostomira, posadnika Nowgrodu^[6],
• Przedsława - konkubina Bolesława Chrobrego,
• Maria Dobroniega - żona Kazimierza I Odnowiciela.

Przypuszcza się, że córką Włodzimierza mogła być też nieznana z imienia żona Bernarda II, margrabiego Marchii Północnej^[2].

Włodzimierz Wielki. Miniatura z Carskiej Księgi Tytułów z 1672 r. wykonanej przez zespół artystów kremla moskiewskiego

Włodzimierz wyrusza na wojnę. Fragment "Latopisu Radziwiłłowskiego", XII wiek. Zbiory Rosyjskiej Akademii Nauk , Sankt Petersburg

Chrzest Włodzimierza. Projekt fresku autorstwa Wiktora Wasniecowa dla Katedry św. Włodzimierza w Kijowie z 1890 r. Galeria Trietiakowska , Moskwa

Zobacz też

• Order św. Włodzimierza

Przypisy

Bibliografia

Poprzednik Jaropełk I

Wielki Książę Kijowski 980 - 1015

Następca Światopełk I Przeklęty

Poprzednik Rogwołod

Książę Połocka ok. 978–989

Następca Iziasław Włodzimierzowicz