Fritz Lang i Thea von Harbou
Fritz Lang (właściwie Friedrich Christian Anton Lang, ur.
5 grudnia
1890
w
Wiedniu
, zm.
2 sierpnia
1976
w
Beverly Hills
) -
niemiecki
scenarzysta, reżyser, aktor i producent pochodzenia austriackiego, czołowy twórca niemieckiego
ekspresjonizmu
w filmie okresu międzywojennego.
Życiorys
Początkowo studiował architekturę w wiedeńskiej Wyższej Szkole Technicznej, a następnie malarstwo na Akademii Sztuk Graficznych w Wiedniu i w Państwowej Szkole Sztuki Stosowanej w
Monachium
. W czasie
I wojny światowej
był oficerem frontowym w armii
austro-węgierskiej
, był 4-krotnie ranny i 7-krotnie odznaczony, walcząc na froncie włoskim. Po wojnie zajmował się pisaniem scenariuszy i udzielał się jako aktor kabaretowy do momentu kiedy w
1920
odkrył go Erich Pommer i zaprosił do współpracy w Niemczech.
Lang uważany jest za klasyka niemieckiego filmu niemego, do historii kina przeszedł przede wszystkim dzięki "
Metropolis
" z
1926
. W
1932
na ekrany wszedł "Testament dr Mabusa" na podstawie wspólnego scenariusza Langa oraz jego żony Thei von Harbou, który w niedługim czasie został wycofany z rozpowszechniania przez nazistów, gdyż był odczytywany jako krytyka państwa totalitarnego. Pomimo tego Lang otrzymał propozycję pracy w kinematografii Trzeciej Rzeszy od samego
Josepha Goebbelsa
i to z pominięciem faktu, że (zgodnie z terminologią nazistowską) był pół-
Żydem
. Z propozycji nie skorzystał i wkrótce opuścił Niemcy, wyjeżdżając przez Francję do Hollywoodu, gdzie już w
1934
r. założył własną wytwórnię filmową i zaczął kręcić filmy.
W
USA
mieszkał i pracował do
1956
, kiedy to zdecydował się na powrót do Niemiec (RFN). Jego powojenna twórczość to głównie
westerny
, filmy gangsterskie i kryminalne. W swoich powojennych dziełach starał się powrócić do świetności niemieckiego ekspresjonizmu lat dwudziestych.
Poza reżyserią i pisaniem scenariuszy zdarzały mu się także występy aktorskie. Za najlepszy uznaje się jego rolę w filmie Gładka skóra (
1964
)
François Truffaut
, w którym zagrał samego siebie.
Filmografia
-
1919
: Spinnen, 1. Teil: Der Goldene See, Die
-
1919
: Halbblut
-
1919
: Der Herr der Liebe
-
1919
: Die Pest in Florenz
-
1919
: Harakiri
-
1920
: Das Wandernde Bild
-
1920
: Spinnen, 2. Teil: Das Brillantenschiff, Die
-
1921
: Vier um die Frau
-
1921
:
Zmęczona śmierć
(Der müde Tod)
-
1922
:
Doktor Mabuse
(Dr. Mabuse, der Spieler)
-
1924
:
Nibelungi
(Nibelungen: Kriemhilds Rache, Die (aka Kriemhilds Rache / Nibelungen: Kriemhild's Revenge, Die))
-
1924
:
Nibelungen: Die Siegfried
-
1926
:
Metropolis
-
1928
: Szpiedzy (Spione)
-
1929
:
Kobieta na Księżycu
(Frau im Mond, Die)
-
1931
:
M - Morderca
(M)
-
1933
:
Testament doktora Mabuse
(Das Testament des Dr. Mabuse)
-
1934
:
Liliom
-
1936
:
Jestem niewinny
(Fury)
-
1937
: Tylko raz żyjemy (You Only Live Once)
-
1938
: You and Me
-
1940
: Powrót Franka Jamesa (Return of Frank James, The)
-
1941
: Western Union
-
1941
: Confirm or Deny
-
1941
: Man Hunt
-
1942
: Moontide
-
1943
: Hangmen Also Die
-
1944
: Ministerstwo strachu (Ministry of Fear)
-
1945
: Kobieta w oknie (Woman in the Window, The)
-
1945
: Scarlet Street
-
1946
: Cloak and Dagger
-
1948
: U progu tajemnicy (Secret Beyond the Door)
-
1950
: House by the River
-
1950
:
Amerykańska partyzantka na Filipinach
-
1952
: Ranczo złoczyńców (Rancho Notorious)
-
1952
: Na krawędzi (Clash by Night)
-
1953
: Bannion ( The Big Heat)
-
1953
: The Blue Gardenia
-
1954
: Human Desire
-
1955
: Moonfleet
-
1956
: While the City Sleeps
-
1956
: Beyond a Reasonable Doubt
-
1959
: Journey to the Lost City
-
1959
: Die Tiger von Eschnapur
-
1959
: Das Indische Grabmal
-
1960
: Tysiąc oczu dr. Mabuse (Die Tausend Augen des Dr. Mabuse)
Linki zewnętrzne