Beata Obertyńska, ps. Marta Rudzka (ur.
18 lipca
1898
r. w Storożce koło
Skolego
, zm.
21 maja
1980
r. w
Londynie
) – poetka i pisarka polska.
Droga życiowa
Była córką
Maryli z Młodnickich Wolskiej
(poetki młodopolskiej, córki Wandy Monne - rzeźbiarki - narzeczonej
Artura Grottgera
) i przedsiębiorcy naftowego inż.
Wacława Wolskiego
, żoną ziemianina Józefa Obertyńskiego.
Dzieciństwo i młodość spędziła w rodzinnej willi "Zaświecie" we
Lwowie
, ucząc się w domu rodzinnym i zdając egzaminy eksternistycznie. W młodości związana ze
Skamandrem
i środowiskiem artystycznym
Medyki
Pawlikowskich (domu jej uzdolnionej artystycznie siostry Leli Pawlikowskiej).
Pierwsze jej wiersze opublikowane zostały w
1924
w
Słowie Polskim
. Studiowała w
Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej
. W latach
1933
-
1937
występowała na scenach teatrów lwowskich.
Po
agresji ZSRR na Polskę
, wczasie okupacji sowieckiej Lwowa, w lipcu
1940
r., została aresztowana przez
NKWD
. Była osadzona w areszcie w osławionych lwowskich
Brygidkach
, następnie więziona kolejno w
Kijowie
,
Odessie
,
Charkowie
,
Starobielsku
, wreszcie zesłana do
łagru
Loch-
Workuta
.
Po
ataku Niemiec na ZSRR
uwolniona w konsekwencji
układu Sikorski-Majski
, wstąpiła do
Armii Polskiej w ZSRR
pod dowództwem gen.
Władysława Andersa
. W
1942
r. ewakuowała się wraz z
Armią Andersa
do
Iranu
, przeszła cały szlak bojowy Armii Polskiej:
Iran
,
Palestyna
,
Egipt
i
Włochy
. Służyła w randze
porucznika
w kwaterze Oświaty
II Korpusu
w Rzymie. Na okres kilku miesięcy została odkomenderowana w celu do napisania wspomnień: W domu Niewoli, którego to zadania dokonała w
Johannesburgu
.
Po wojnie osiadła w
Londynie
. Publikowała w Dzienniku Polskim i Dzienniku Żołnierza,
Orle Białym
,
Polsce Walczącej
, Ochotniczce,
Wiadomościach
, Życiu, Przeglądzie Polskim.
Otrzymała wiele nagród literackich, m.in. nagrodę londyńskiego Przeglądu Powszechnego (
1967
r.), nagrodę
Fundacji Lanckorońskich
(
1972
r.), nagrodę Stowarzyszenia Polskich Kombatantów (1972 r.), nagrodę Jurzykowskich (
1974
r.).
Twórczość
Zbiory wierszy
- Pszczoły w słoneczniku (1927)
- Głóg przydrożny (1932),
- Otawa. Wiersze dawne i nowe (Jerozolima 1945),
- Miód i piołun (Londyn 1972),
- Anioł w knajpie (Londyn 1977),
- Perły – wiersze (Brighton 1980),
- Wiersze wybrane (1983)
- Grudki kadzidła (Londyn, Kraków 1987)
- Skrząca libella (1991)
- Liryki najpiękniejsze (1999)
Poematy
- Ballada o chorym księżycu (1959)
Wspomnienia i powieści
- Gitara i tamci (Medyka 1926)
- Ziarnka piasku (Londyn 1957)
- Wspomnienia (wspólnie ze wspomnieniami matki Maryli Wolskiej, Quodlibet, 1974)
- W domu niewoli (Rzym 1946, pod pseudonimem M. Rudzka)
- Skarb Eulenburga (tom 1-2, Londyn 1987-1988).
Linki zewnętrzne