Bitwa nad rzeką Kałką
Podboje Mongołów
|
Kampanie Mongołów |
Data |
31 maja
1223
|
Miejsce | rzeka Kałka niedaleko Morza Azowskiego |
Wynik | zwycięstwo Mongołów |
Terytorium |
Ukraina
|
Strony konfliktu | Mongołowie | Rusini Połowcy | Dowódcy | Dżebe, Subedej | Mścisław Kijowski | Siły | 20 000 | 50 000-80 000 | Straty | niewielkie | 40 000 |
|
Bitwa nad rzeką Kałką – starcie pomiędzy wojskami
rusko
-
połowieckimi
z jednej strony, a armią
mongolską
z drugiej, które rozegrało się
31 maja
1223
w okolicach rzeki
Kałka
. Klęska Rusinów i Połowców przyczyniła się do ich zależności od Mongołów.
W roku
1223
po rozgromieniu armii
gruzińskiej
Mongołowie
Czyngis-chana
wkroczyli na ziemie
Kaukazu
. Po dotarciu na
stepy czarnomorskie
, najeźdźcy uderzyli na
Kocjana
, chana
Kipczaków
.
Połowcy nakłonili ruskich kniaziów do wspólnej wyprawy przeciw wojownikom Czyngis-chana. Ruś, jak rzadko kiedy zjednoczyła swe siły i wyruszyła na współną wyprawę. Po 8 dniach pochód rusko-połowiecki zatrzymał się wskutek napotkania pierwszych oddziałów mongolskich. Mongołowie byli kompletnie zaskoczeni, ponieważ w tym czasie prowadzili wojnę z
Dżurdżenami
w północnych Chinach, i nie spodziewali się żadnego ataku, szczególnie bez wypowiedzenia wojny.
Wysyłali więc do kniaziów posłów, wśród których znajdowali się chrześcijańscy
nestorianie
, co prawosławnych książąt ruskich doprowadziło do furii. Nakazali zamordowanie posłów, co dla Mongołów było niepojęte, i nie dawało możliwości dalszych negocjacji.
Dlatego też dnia
31 maja
1223
r. silna armia ruska pod dowództwem książąt
Kijowa
,
Halicza
,
Czernihowa
i
Smoleńska
wspierana przez Połowców, starła się z armią mongolską pod dowództwem
Dżebe
i
Sübetaja
nad rzeką Kałką niedaleko
Morza Azowskiego
.
Armia ruska liczyła 40 tysięcy żołnierzy, mongolska - 30 tysięcy. Po stronie ruskiej brak było jednak jednolitego i koordynującego dowodzenia, dlatego poszczególni książęta ze swoimi oddziałami forsowali Kałkę samodzielnie w trzech niezależnych grupach, i kolejno wkraczali do boju. Mongołowie początkowo cofnęli się, ale później zaatakowali przeprawione już ruskie
hufce
.
Mścisław II Udały
i
Daniel
uciekli za
Dniepr
, niszcząc po przeprawie łodzie, przez co skazali na zagładę sojuszników. Mścisław czernihowski zaczął wycofywać się w
stepy
, nie zostawiając
straży tylnej
, przez co jego żołnierze zostali sukcesywnie wybici. Mścisław kijowski rozmieścił swoich żołnierzy na wysokim wzgórzu, nie zapewniając sobie możliwości odwrotu nad wodę. Oddział został okrążony i zablokowany przez siły mongolskie, a Mścisław (namówiony przez sojusznika Mongołów, a wodza
berładników
- Płoskinię), poddał swój oddział za obietnicę nietykalności[1].
Armia ruska poniosła straszliwą klęskę. Zginęło dziesięciu spośród osiemnastu książąt (źródła wymieniają książąt takich jak: Swiętosław Olegowicz Kaniowski, Iziasław Ingwarewicz, Swiętosław Rurykowicz Szumski, Mścisław Swiatosławowicz Czernihowski i syn jego Jerzy, Mścisław Romanowicz kijowski i zięć jego Andrzej, Aleksander Wsiewołodowicz Dubrawski. Mścisław Halicki i jego zięć Daniel Romanowicz uciekli ranni) i około 20-25 tys. wojowników. Po tym zwycięstwie wodzowie mongolscy wkroczyli na
Krym
, a następnie udali się na wschód z wieścią o odniesionym zwycięstwie. Po drodze spustoszyli
kraj Bułgarów kamskich
. Rozwścieczyli tym Bułgarów, którzy wciągnęli ich w zasadzkę, i zadali im duże straty. Tylko części sił mongolskich udało sie przeprawić przez
Wołgę
, i powrócić do sił głównych.
Przypisy
- ↑ Część źródeł podaje, że jeńcy, mimo obietnicy, zostali wymordowani. Jednak Lew Gumilow twierdzi, że jeńcy zostali powiązani i położeni na ziemi, a na ich ciałach zwycięzcy położyli deski, i na tych zaimprowizowanych stołach ucztowali, jednak później nie zabijając jeńców
Zobacz też
Literatura
-
Witold Chrzanowski
- "Wojna tatarska", Kraków 2006
-
Lew Gumilow
- "Od Rusi do Rosji", Warszawa 2004,
- David Nicolle, Wiaczesław Szpakowski, Kałka 1223. Najazd Mongołów Czyngis-chana na Ruś, przeł. Tomasz Basarabowicz, z serii: „Kampanie” t. 3, Osprey Publishing, Kraków 2008,
- Andrzej Michałek, Słowianie. Słowianie wschodzni, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2005.