Falanga
FalangaWspółczesna rekonstrukcja falangi
hoplitów
Falanga (
gr
. φάλαγξ phalanks, dopełniacz φάλαγγος phalangos) – zwarty oddział bojowy
greckiej
, a potem
macedońskiej
i
hellenistycznej
piechoty
. Powstała w VII w. p.n.e. Falangę typu greckiego tworzyli
hoplici
ustawieni w 8-16 szeregach jeden za drugim. Gdy zginął hoplita z pierwszego szeregu, na jego miejsce wchodził żołnierz z drugiego. Falanga najczęściej przystępowała do bitwy w szyku zamkniętym, gdzie każdy z hoplitów osłaniał lewą połową swojej tarczy (tzw.
hoplonem
) swojego towarzysza. Podczas starcia walczyły tylko dwa pierwsze szeregi, pozostali zaś nadawali impetu natarciu pchając swych poprzedników do przodu oraz uniemożliwiali im ucieczkę. Falanga macedońska używała włóczni dłuższych (tzw.
sarissa
) niż greckie i dzięki temu miała nad nimi przewagę. Pierwsze cztery szeregi trzymały sarissy poziomo, tworząc zaporę ostrzy. Pozostałe szeregi trzymały sarissy pod kątem 45°, by w razie ostrzału pociski traciły impet odbijając się od włóczni - dla zwiększenia skuteczności tej osłony sarissoforoi poruszali nimi na boki. Doskonałe wyszkolenie umożliwiało macedońskiej piechocie dokonywanie skomplikowanych manewrów (np. obrotu o 90 lub 180 stopni), bez obaw o rozerwanie szyku. Skuteczność falangi zależała od poziomu wyszkolenia żołnierzy. Tworzyli oni długą (niekiedy na kilka kilometrów) linię frontu. Bitwy z użyciem falangi starano się staczać na terenie możliwie płaskim, gdyż na terenie pofałdowanym istniało niebezpieczeństwo rozerwania szyku, co groziło klęską. Falanga złożona ze słabo wyszkolonych, niedoświadczonych żołnierzy miała bardzo ograniczone zdolności manewrowe. Organizacyjnie falanga macedońska dzieliła się na następujące jednostki taktyczne: - τάξις taksis (l.mn. τάξεις takseis), licząca ok. 1500 żołnierzy. Ta dość duża jednostka była tworzona według zasad terytorialnej przynależności rekrutów - w armii
Aleksandra Wielkiego
, przed samym wyruszeniem na wschód, falanga składała się z 8 takseis;
- λόχος lochos - 240-256 żołnierzy;
- δέκας dekas - 10 żołnierzy, a od czasów Aleksandra 16.
Z uwagi na znaczną redukcję uzbrojenia ochronnego, w porównaniu z hoplitą greckim, nie można uznać macedońskiego falangisty za klasycznego ciężkiego piechura. Jego uzbrojenie defensywne składało się ze znacznie mniejszej tarczy (telamon) zawieszanej na szyi i lżejszego, mniejszego hełmu. Mniejsze tarcze pozwalały falangitom macedońskim na formowanie ciaśniejszego szyku w walce, niż hoplitom greckim, a także na większą swobodę w manewrowaniu długą sarissą. Jednak słabsze uzbrojenie defensywne czyniło falangę macedońska bardziej narażoną na ataki
łuczników
,
oszczepników
i
procarzy
. Kres falangom przyniosły rzymskie
legiony
walczące w bardziej elastycznym szyku
manipularnym
. Klęski armii hellenistycznych pod
Kynoskefalej
(
197 rok p.n.e.
),
Magnezją
(
190 rok p.n.e.
) i
Pydną
(
168 rok p.n.e.
) zakończyły wielowiekowe panowanie falangi na polach starożytnych bitew. Źródła- Goldsworthy, Adrian: In the Name of Rome: The Men Who Won the Roman Empire (Orion,2003)
- Goldsworthy, A. (1997) "The Othismos, Myths and Heresies: The Nature of Hoplite Battle", War In History 4/1, pp. 1-26
- Hanson, V. (1989) "The Western Way of War" (Hodder & Stoughton)
- Lazenby, J.F. "The Pelopennesian War - A Military Study", (2004) Routledge
- Lendon, J.E., Soldiers & Ghosts: A History of Battle in Classical Antiquity, Yale University Press (2005), , 9780300119794
Book Review
- Wees, Hans van, (2004) Greek warfare :Myths and Realities (Duckworth Press)
- Xenophon, (1986) Translated by George Cawkwell, The Persian Expedition (Penguin Classics)
Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Falanga":
1977
–
Katastrofa lotnicza na Teneryfie
.
1 kwietnia
– w
Hiszpanii
rozwiązano Ruch Narodowy
Falanga
.
4 kwietnia
– w
katastrofie lotniczej w New Hope (Georgia)
zginęły 72 ...
1933
w
Meksyku
tornado
zniszczyło miasto
Tampico
.
29 września
– powstała
hiszpańska
partia polityczna
Falanga
.
1 października
– nieudana próba zamachu na kanclerza Austrii Engelberta Dollfußa.
10 października
...
1938
RP wysunął żądanie wobec
Czechosłowacji
oddania części
Zaolzia
.
24 września
–
Ruch Narodowo-Radykalny Falanga
rozpoczął zaciąg do Zaolziańskiego Korpusu Ochotniczego.
30 września
– Polska przedstawiła Czechosłowacji ...
Stowarzyszenie "Pax"
oficjalnie w 1947 przez
Bolesława Piaseckiego
i innych działaczy przedwojennego
Obozu Narodowo-Radykalnego Falanga
. Początkowo zrzeszała katolików gotowych do współpracy z siłami komunistycznymi, po 1956 ...
Prawica
i
neokonserwatyzm
;rewolucyjnej "skrajnej lewicy prawicy" - faszyzujące ruchy narodowo-radykalne i narodowo-syndykalistyczne (hiszpańska
Falanga
, belgijski "rexizm", rumuński Legion Michała Archanioła), nurt "nacjonalizmu żołnierskiego" i "narodowo-bolszewicki" ...
Taktyka
- pierwsze użycie
czołgów
,
gazów
bojowych i
rakiet
na polu bitwy Zobacz też
Falanga (szyk bojowy)
Schiltron
Taktyka motti
Taktyka żabich skoków
Testudo (formacja)
Wilcze stado
BibliografiaPraca zbiorowa,
2005
, Wielka ...
Narodowa Demokracja
ONR wyraźna była fascynacja antysemityzmem i faszyzmem. Najbardziej
radykalny charakter
przybrała totalitarna
ONR-Falanga
Bolesława Piaseckiego
[8]Podczas
II wojny światowej
narodowcy zostali poddani szczególnym prześladowaniom ze ...
Waregowie
...
Bitwa pod Aspis
...
Falanga
Współczesna rekonstrukcja falangi
hoplitów
Falanga (
gr
. φάλαγξ phalanks, dopełniacz φάλαγγος phalangos) – zwarty oddział bojowy
greckiej
, ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Falanga":
205 Charakterystyka polityki państw totalitarnych. Geneza II Wojny Światowej (plansza 7)
Franco wszczął rebelię przeciwko republice. Poparcia generałowi udzieliła hiszpańska partia faszystowska – Falanga Hiszpańska. Wybuchła trzyletnia wojna domowa.
...
24. Faszyzm (plansza 16)
i Włochami faszyzm jako zorganizowana formacja pojawił się w 1933 w Hiszpanii (Falanga), gdzie po zwycięstwie rebeliantów wojskowych pod dowództwem generała F. Franco, doszedł ...
24. Faszyzm (plansza 20)
przyjęła w większości ideologię faszystowską, był powstały w 1934 roku Obóz Narodowo–Radykalny „Falanga”. Jednak w przeciwieństwie do faszyzmu europejskiego w programie „Falangi” podkreślano nadrzędność ...
|