Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną. Polska muzyka ludowa
Polska muzyka ludowaPolska muzyka ludowa wykazuje wiele podobieństw do
muzyki ludowej
innych krajów
słowiańskich
: Czech, Słowacji, Ukrainy, Białorusi, Rosji. Wykazuje również wiele analogii do muzyki krajów Europy Zachodniej, zwłaszcza w wątkach pieśni
balladowych
, czy w składzie zespołów instrumentalnych. Muzykę ludową tworzyli amatorzy śpiewacy oraz instrumentaliści, grający w kapelach na weselach i innych sytuacjach obrzędowych oraz na zabawach czy podczas wypasu zwierząt (tutaj używano muzyki w funkcji komunikowania się na odległość, np. sygnały na
trombitach
). Muzyka ludowa opierała się pierwotnie na
skali pentatonicznej
i
skalach modalnych
. Gatunki Muzyka wokalna- pieśni obrzędowe: dawniej wykonywane podczas ważnych wydarzeń w życiu wsi: na weselach, żniwach etc. patrz:
Chmiel
- pieśni obyczajowe: miłosne, zalotne, żołnierskie
- przyśpiewki: towarzyszące melodiom tanecznym
- ballady: śpiewane często przez dziadów wędrownych
- pieśni nabożne: śpiewane w kapliczkach
Muzyka instrumentalna- formy taneczne: oberki, mazurki, polki, tańce korowodowe, zabawy;
- melodie pasterskie: marsze weselne.
Rodzaje instrumentówInstrumenty smyczkowe - skrzypce - występujące jako instrument solowy lub w zespołach
-
mazanki
wielkopolskie – niedużych rozmiarów, trzystrunowe (a1 e2 h3); towarzyszą głównie dudom,
-
złóbcoki
(gęśliki podhalańskie) na Podhalu, posiadają 4 struny strojone kwartami lub kwintami,
- basy,
basetla
- instrument wielkości wiolonczeli lub większy, 2,3,4 struny jelitowe lub stalowe skręcane.
- basy szamotulskie – zaopatrzone w brzękadełka (talerzyki)
-
liry korbowe
- instument z jedną struną melodyczną i dwiema burdonowymi, gdzie smyczek zastąpiony jest kółkiem natartym kalafonią, poruszanym korbą
Instrumenty szarpane Jedynym autentycznie ludowym instrumentem tego typu były diabelskie skrzypce z
Kurpi
, o jednej strunie i kwadratowym pudle rezonansowym.
mandoliny
,
gitary
,
cytry
są nie ludowego pochodzenia, aczkolwiek są nieraz używane. Instrumenty dęte Instrumenty pasterskie:
gwizdki
, bekace,
piszczałki
,
fujarki
robione z liści czy łodyg oraz piszczałki drążone w wierzbie.
Trąby
pasterskie mają duże rozmiary i różne nazwy: trembity (
trombity
na Podhalu),
bazuny
na Pomorzu,
ligawy
na Kurpiach, Mazowszu i w Lubelskiem. Instrumenty dudowe - kozioł spotykany na Ziemi Lubuskiej
- gajdy w Beskidzie Śląskim
-
dudy
Wielkopolskie
- dudy w Beskidzie Żywieckim.
Dudy składają się z: -skórzanego worka – zbiornika powietrza, -piszczałki melodycznej – tzw. przebierki z siedmioma otworami bocznymi, -piszczałki burdonowej – tzw. bąka – wydającego długo brzmiący dźwięk, -mieszka (lub drewnianej rurki, czyli duchach) służącego do napełniania worka powietrzem. Instrumentem ćwiczebnym tego typu są sierszeńki jedno- lub dwupęcherzowe bez bąka z duhacem i przebierką. Instrumenty perkusyjne - bęben wielki (baraban)ze stalką bądź talerzem
- mały bębenek obręczony z pobrzękadłami
- dżaz - wyrabiany ręcznie mały zestaw perkusyjny. (popularny w latach 50 do 70 XXw.)
-
burczybas
- beczka bądź bęben z przyczepionym do membrany sznurkiem, wydającym przy potarciu charakterystyczny "ryczący" odgłos
- terkotki, klekotki, kołatki, grzechotki, dzwonki pasterskie
KapeleW każdym regionie Polski występują odmienne składy kapel ludowych. Składy kapel ulegały zmianom w przebiegu historycznym, zależnym od przemian tradycji i nowych mód na instrumenty przychodzących z miasta - Mazowsze - kapela ze skrzypcami lub harmonią jako instrumentem wiodącym
- skrzypce, basy, bębenek
- harmonia, skrzypce, baraban (lub dżaz), w nowszych składach klarnet lub
saksofon
- skrzypce, skrzypce wtór, bębenek
- Wielkopolska - kapele dudziarskie
- dudy i skrzypce (mazanki)
- dudy, klarnet (trąbka), basy
- Śląsk - kapele dęte
- Podhale - kapele ze skrzypcami w zdwojonej obsadzie
- skrzypce, skrzypce sekund, altówka węgierska, basy 4-strunne, w starszych składach
złóbcoki
- Beskid Śląski, Żywiecki - kapele z dudami
- gajdy (dudy), skrzypce
- skrzypce, skrzypce sekund, heligonka (akordeon), basy (kontrabas)
- Kaszuby - kapele z
maryną
i
burczybasem
- skrzypce, klarnet, maryna lub kontrabas, burczybas
- Rzeszowskie, Tarnowskie - kapele z cymbałami
- cymbały, skrzypce, basy
- cymbały, skrzypce, skrzypce sekund, basy
- klarnet, skrzypce, skrzypce sekund, kontrabas (nowszy skład)
- Lubelskie, Zamojskie - kapele ze skrzypcami
- skrzypce, skrzypce sekund, bębenek
- skrzypce, skrzypce sekund, flet poprzeczny, klarnet, kontrabas
Historia - instrumenty i kapeleW średniowieczu w Polsce używano prawdopodobnie w muzyce ludowej głównie różnego rodzaju bębenków i fletów i fletni. Równolegle z rozwojem w XVII i XVIII w. instrumentarium profesjonalnego do muzyki ludowej zaczęły przenikać instrumenty takie jak liry, skrzypce, dudy, basy. Od tego czasu kapela zaczęła liczyć najczęściej od dwóch do pięciu instrumentów. Główną melodię grały w niej np.: skrzypce i
dudy
(Wielkopolska), skrzypce i
harmonia trzyrzędowa
(XXw.),
akordeon
(Mazowsze, Radomszczyzna), skrzypce z instrumentami dętymi oraz akordeon (Małopolska, Śląsk) (XXw.) lub same skrzypce z towarzyszeniem takich instrumentów rytmicznych jak
basetla
lub/i bęben lub drugich skrzypiec w roli rytmiczno-harmonicznej (tzw. wtór)(XVIII i XIXw.) - Mazowsze, Sieradzkie, Łęczyckie, Kaliskie, Kujawy, Małopolska Północna, Lubelskie, Podlasie, Suwalskie, Podhale, Orawa. Dodatkowo w skład kapel ludowych na Rzeszowszczyźnie oraz na Wileńszczyźnie wchodziły
cymbały
. Muzykiem w kapeli zostawał ten, kto sam nauczył się grać, terminując u mistrza, starszego zazwyczaj muzyka z rodziny czy sąsiedztwa. Muzykanci nie znali nut, grali na "ucho". Repertuar opanowywali pamięciowo. Współczesny byt muzyki ludowej w PolsceW połowie XX wieku muzyka ludowa powoli zaczęła zatracać swą pierwotną funkcję obrzędową. Zaczęli wymierać jej ostatni dawni wykonawcy, a dziś żyją już tylko nieliczni. W celu zachowania tradycyjnej muzyki ludowej organizuje się akcje zbierania muzyki ludowej (zapoczątkował je
Oskar Kolberg
), wydaje się śpiewniki, opracowania itp. Dzięki tym działaniom naukowym i dokumentacyjnym zintensyfikowanym od poł. XX wieku (dzięki m.in. prof. Jadwidze i
Marianowi Sobieskim
,
Franciszkowi Kotuli
,
Katarzynie Dadak-Kozickiej
) wielu twórców i wykonawców muzyki ludowej, wcześniej anonimowych, znamy z imienia i nazwiska. Muzyka ludowa nie zaginęła lecz rozpoczęła żywot na różnego rodzaju festiwalach, przeglądach kapel, oficjalnych imprezach dożynkowych. Odbiło się to na jej autentyczności, zniknęło wiele manier wykonawczych, uprościło się zdobnictwo. Zacierają się różnice pomiędzy muzyką z poszczególnych regionów Polski. Rozwija się dziś jednak nurt zainteresowania młodych ludzi, zwłaszcza ze środowisk miejskich muzyką ludową swojego regionu. Przybiera on formy
muzyki folkowej
lub
muzyki rekonstruowanej
, a czasem łączy się nawet z muzyką rockową i popularną. Festiwale kultury ludowej w Polsce Dyskografia Zobacz też Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Polska muzyka ludowa":
Podróżnik
...
Dziady (zwyczaj)
...
Pęcice
...
Dzień Zmarłych
...
Biskup
...
Wag
...
Cava de' Tirreni
...
Brescia
...
Mieszko II Lambert
...
Nadciśnienie tętnicze
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Polska muzyka ludowa":
218a Sprawa polska podczas II wojny światowej (plansza 1)
...
218a Sprawa polska podczas II wojny światowej (plansza 11)
...
208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 12)
...
|