Państwa nieuznawane
Państwa nieuznawanePaństwa nieuznawane Państwa częściowo uznane na arenie międzynarodowej (przynajmniej przez jedno państwo członkowskie ONZ) Państwa nieuznawane na arenie międzynarodowej, de facto kontrolujące swoje terytorium Terytoria o nieustalonym statusie politycznym Historyczne państwa nieuznawane lub częściowo uznane, de facto kontrolujące swoje terytorium, istniejące po 1945 Państwa nieuznawane (inne terminy stosowane zamiennie: państwa
nieuznane
, quasi-państwa, parapaństwa,
państwa
de facto niepodległe) jest
terminem
stosowanym dla kilku jednostek politycznych świata, które pomimo braku uznania (lub z minimalnym uznaniem) na arenie międzynarodowej de facto są niepodległymi państwami. Praktyka uznawania państw pojawiła się pod koniec XVIII w. i była związana z uznaniem niepodległości
Stanów Zjednoczonych
przez niektóre inne państwa. Później praktyka ta się rozszerzała, by osiągnąć swoją kulminację w postaci uznawania niepodległości byłych kolonii. W myśl dominującego w prawie międzynarodowym przekonania, uznanie państwa na arenie międzynarodowej nie jest warunkiem koniecznym do jego powstania. W praktyce jednak jest inaczej – państw nieuznawanych na arenie międzynarodowej nie uznaje się za niepodległe. Jednak nie zmienia to faktu, że państwa takie funkcjonują, mają swoje
terytoria
,
ludność
i
rządy
sprawujące suwerenną nad nimi kontrolę. Obszarów separatystycznych, które ogłosiły niepodległość jest na świecie wiele, lecz tylko nieliczne z nich można zaliczyć do państw de facto niepodległych. Nie będą nimi regiony, które proklamowały niepodległość, lecz w dalszym ciągu pozostają pod faktyczną władzą kraju, do którego dotychczas należały. Przykładem jest tu Ujgurstan (Turkiestan Wschodni), który pomimo ogłoszenia niepodległości znajduje się faktycznie pod
administracją
chińską
jako region autonomiczny
Sinciang
. Państwami nie są również obszary separatystyczne, na których wciąż trwają walki i sytuacja może ciągle ulegać zmianie. Tu przykładem jest
Czeczenia
, w której trwa wojna z
Rosją
i która obecnie jest w znacznej części podporządkowana Rosji, czy też
Sudan Południowy
, walczący od lat z rządem w
Chartumie
, obecnie godzący się na autonomię w ramach państwa sudańskiego. Obecnie za de facto niepodległe można uznać osiem państw, których niepodległość, ogłoszona co najmniej kilkanaście lat temu, zdążyła już okrzepnąć lub została uznana przez co najmniej jedno państwo uznawane na arenie międzynarodowej, a ich rządy bez przeszkód sprawują władzę nad terytorium mającym w miarę określone
granice
i stałą ludność. Podobny nieco charakter do państw nieuznawanych mają terytoria o nieustalonym statusie. Są to terytoria, które domagają się uznania niepodległości, i których aspiracje są poważnie brane pod uwagę na arenie międzynarodowej. Jednak zawiłości świata międzynarodowej polityki powodują, że dotychczas kraje te faktycznie pozostają pod władzą państw sąsiednich, a ich ostateczny status, tzn. nadanie niepodległości, lub pozostanie w jakiejś formie związku z państwem administrującym obecnie to terytorium, ma zostać rozstrzygnięty w bliżej nieokreślonej przyszłości. Obecnie na świecie istnieją dwa takie terytoria (
Sahara Zachodnia
i
Palestyna
), które mimo swojego nieuregulowanego statusu, są przez część państw uznawane za kraje niepodległe. Państw nieuznawanych nie należy mylić z takimi bytami jak
Sealandia
,
Seborga
czy
Hutt River
, które w ogóle nie są elementem międzynarodowej polityki (choć część z nich do tego aspiruje), a ich "istnienie" wynika w głównej mierze z ich ignorowania lub traktowania jako swoisty folklor przez władze poszczególnych państw. Wspomniane państwa są w języku angielskim określane jako
micronations
, co jednak nie przekłada się na polskie określenie mikronacje - które z kolei jest zazwyczaj stosowane do
państw wirtualnych
. Państwa częściowo uznane na arenie międzynarodowej-
Abchazja
od 1992 (w 2009 uznawana przez 4 państwa członkowskie ONZ-u:
Rosję
,
Nauru
,
Nikaraguę
oraz
Wenezuelę
)
-
Cypr Północny
od 1974 (w 2009 uznawany przez
Turcję
)
-
Kosowo
od 2008 (w 2010 (stan na 3 września) uznawane przez 70 państw członkowskich ONZ-u:
Afganistan
,
Albanię
,
Arabię Saudyjską
,
Australię
,
Austrię
,
Bahrajn
,
Belgię
,
Belize
,
Bułgarię
,
Burkinę Faso
,
Chorwację
,
Czarnogórę
,
Czechy
,
Danię
,
Dominikanę
,
Dżibuti
,
Estonię
,
Finlandię
,
Francję
,
Gambię
,
Holandię
,
Honduras
,
Irlandię
,
Islandię
,
Japonię
,
Jordanię
,
Kanadę
,
Kolumbię
,
Komory
,
Koreę Południową
,
Kostarykę
,
Liberię
,
Liechtenstein
,
Litwę
,
Luksemburg
,
Łotwę
,
Macedonię
,
Malawi
,
Malediwy
,
Malezję
,
Maltę
,
Mauretanię
,
Mikronezję
,
Monako
,
Nauru
,
Niemcy
,
Norwegię
,
Nową Zelandię
,
Palau
,
Panamę
,
Peru
,
Polskę
,
Portugalię
,
Samoa
,
San Marino
,
Senegal
,
Sierra Leone
,
Słowenię
,
Somalię
,
Stany Zjednoczone
,
Suazi
,
Szwajcarię
,
Szwecję
,
Turcję
,
Vanuatu
,
Węgry
,
Wielką Brytanię
,
Włochy
,
Wyspy Marshalla
,
Zjednoczone Emiraty Arabskie
)
-
Osetia Południowa
od 1991 (w 2009 uznawana przez 4 państwa członkowskie ONZ-u:
Rosję
,
Nauru
,
Nikaraguę
oraz
Wenezuelę
)
-
Republika Chińska
(Tajwan) od 1949 (w 2009 uznawana przez 23 państwa członkowskie ONZ-u:
Belize
,
Burkinę Faso
,
Dominikanę
,
Gambię
,
Gwatemalę
,
Haiti
,
Honduras
,
Kiribati
,
Nauru
,
Nikaraguę
,
Palau
,
Panamę
,
Paragwaj
,
Saint Kitts i Nevis
,
Saint Lucia
,
Saint Vincent i Grenadyny
,
Salwador
,
Suazi
,
Tuvalu
,
Watykan
,
Wyspy Marshalla
,
Wyspy Salomona
,
Wyspy Świętego Tomasza i Książęcą
)
Państwa nieuznawane na arenie międzynarodowej, de facto kontrolujące swoje terytorium Terytoria o nieustalonym statusie Historyczne państwa nieuznawane lub częściowo uznane, de facto kontrolujące swoje terytorium, istniejące po 1945-
Adżaria
od 1991 do 2005 (formalnie nie proklamowała niepodległości), obecnie część
Gruzji
-
Anguilla
od 1967 do 1969, obecnie terytorium zależne
Wielkiej Brytanii
-
Anjouan
od 1997 do 2002, obecnie część
Komorów
-
Biafra
od 1967 do 1970, obecnie część
Nigerii
-
Bophuthatswana
od 1977 do 1994, obecnie część
RPA
-
Ciskei
od 1981 do 1994, obecnie część RPA
-
Czeczenia
od 1996 do 1999, obecnie część
Rosji
-
Gagauzja
od 1990 do 1994, obecnie część
Mołdawii
-
Herceg-Bośnia
od 1992 do 1994, obecnie część
Bośni i Hercegowiny
-
Jubaland
od 1998 do 2001, obecnie część
Somalii
-
Kabinda
od 1975 do 1976, obecnie część
Angoli
-
Kaczin
od 1962 do 1994, obecnie część
Birmy
-
Kasai Południowe
od 1960 do 1961, obecnie część
Demokratycznej Republiki Konga
-
Katanga
od 1960 do 1964, obecnie część Demokratycznej Republiki Konga
-
Kurdystan
od 1991 do 2003 (formalnie nie proklamował niepodległości), obecnie część
Iraku
-
Mohéli
od 1997 do 1998, obecnie część Komorów
-
Nachiczewan
w 1990, obecnie część
Azerbejdżanu
-
Południowe Moluki
w 1950, obecnie część
Indonezji
-
Republika Serbska
od 1992 do 1995, obecnie część Bośni i Hercegowiny
-
Republika Serbskiej Krajiny
od 1991 do 1995, obecnie część
Chorwacji
-
Rodezja
od 1965 do 1980, obecnie
Zimbabwe
-
Rotuma
od 1987 do 1988, obecnie część
Fidżi
-
Suwadiwy
od 1959 do 1963, obecnie część
Malediwów
-
Tałysz-Mughan
w 1993, obecnie część Azerbejdżanu
-
Tanna
w 1980, obecnie część
Vanuatu
-
Tatarstan
od 1991 do 1994, obecnie część Rosji
-
Transkei
od 1976 do 1994, obecnie część RPA
-
Tybet
do 1949, obecnie część
Chin
-
Vemerana
w 1980, obecnie część Vanuatu
-
Venda
od 1979 do 1994, obecnie część RPA
-
Waziristan
w 2006, obecnie część
Pakistanu
-
Wyspa Bougainville'a
od 1990 do 1997, obecnie część
Papui-Nowej Gwinei
-
Zachodnia Bośnia
od 1993 do 1995, obecnie część Bośni i Hercegowiny
Zobacz też Bibliografia- Państwa nieuznawane i terytoria o nieustalonym statusie w: Wielki atlas świata, Wyd. EM, Warszawa 2006
- W. Malendowski, Zbrojne konflikty i spory międzynarodowe u progu XXI wieku. Atla 2,
- K. Kubiak, Wojny, konflikty zbrojne i punkty zapalne na świecie. Wyd. Trio, Warszawa 2005.
- L. Antonowicz, Pojęcie państwa w prawie międzynarodowym. PWN, Warszawa 1974
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Państwa nieuznawane":
Mieszko II Lambert
...
Adwentyzm
...
Dogmat
...
Wiktor Sukiennicki
...
Vytautas Landsbergis
...
Iwan IV Groźny
...
XVI wiek
...
1972
...
Uniwersytet Witolda Wielkiego
...
Dwudziestolecie międzywojenne na świecie
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Państwa nieuznawane":
056. Państwa Europy i ich mieszkańcy – część 1 (plansza 1)
...
01 Znaki drogowe - tabliczki do znaków drogowych - część 1 (plansza 21)
...
008c. Grecja (plansza 12)
...
|