Robert Sedraki Koczarian (
orm.
Ռոբերտ Սեդրակի Քոչարյան, ur.
31 sierpnia
1954
w
Stepanakercie
) –
ormiański
polityk, działacz społeczności
ormiańskiej
w
Górskim Karabachu
, w latach
1994
-
1996
pełnił funkcję
prezydenta Górskiego Karabachu
, a w latach
1996
-
1997
był premierem Armenii; od
1998
do
2008
prezydent Republiki Armenii
.
Urodził się, wychowywał się i mieszkał w
Górskim Karabachu
. W latach
1971
-
1972
studiował w Moskiewskim Instytucie Energetycznym, a następnie pracował jako monter w Zakładach Elektrotechnicznych w Stepanakercie. W latach
1972
-
1973
odbył służbę wojskową, po czym rozpoczął studia zaoczne na Wydziale Elektrotechnicznym Instytutu Politechnicznego w
Erywaniu
. Studia ukończył w
1982
. W latach
1980
-
1981
był inżynierem-mechanikiem w Zakładach Elektrotechnicznych w Stepanakercie.
Od
1981
pracował jako działacz
partyjny
. Do
1985
pełnił funkcję II sekretarza stepanakerckiego Komitetu Miejskiego
Komsomołu
, a przez kolejne pięć lat stał na czele organizacji partyjnej Karabachskiego Kombinatu Jedwabniczego.
Pod koniec lat 80. zaangażował się w działalność ruchu narodowego Ormian zamieszkujących Górski Karabach (który od ormiańskiej nazwy tej krainy – Arcach nosił nazwę ruchu arcachskiego). W tym samym czasie coraz częściej zaczęło dochodzić do napięć etnicznych pomiędzy mieszkającymi w tym rejonie Ormianami i
Azerowie
. Ormianie dążyli do przyłączenia
Nagorno-Karabachskiego Obwodu Autonomicznego
(wchodzącego w skład
Azerbejdżańskiej SRR
) do
Armeńskiej SRR
.
W marcu
1988
Koczarian wstąpił do nowo założonej grupy politycznej "Krunk", w której objął funkcję kierownika sekcji ideologicznej. W grudniu
1988
grupa została rozwiązana decyzją władz radzieckich, a jej kierownictwo zostało poddane represjom. W miejsce "Krunk" Koczarian powołał nową grupę pod nazwą "Miacum", opowiadającą się za przyłączeniem Karabachu do Armenii.
W
1989
i
1990
Koczarian wybierany był deputowanym Rady Najwyższej Armenii oraz członkiem Prezydium Rady. W
1990
wystąpił z
KPZR
. W wrześniu
1991
poparł deklarację niepodległości Republiki Górskiego Karabachu. Jesienią tego samego roku został wybrany deputowanym Rady Najwyższej Górskiego Karabachu, a w grudniu objął funkcję przewodniczącego Rady.
W
1992
doszło eskalacji konfliktu pomiędzy Azerbejdżanem a samozwańczą republiką. W sierpniu tego roku Koczarian stanął na czele Komitetu Obrony Republiki Górskiego Karabachu, pełniącego faktyczną władzę polityczną i militarną na terytorium zajmowanym przez karabachskich Ormian.
12 maja
1994
pod auspicjami
Rosji
i
OBWE
pomiędzy walczącymi stronami zawarte zostało zawieszenie broni.
24 grudnia
1994
parlament Górskiego Karabachu wybrał Koczariana na stanowisko prezydenta. W listopadzie
1996
jego pełnomocnictwa zostały potwierdzone w wyborach powszechnych, w których Koczarian uzyskał ponad 80% poparcia.
20 marca
1997
prezydent Armenii
Lewon Ter-Petrosjan
mianował Koczariana na stanowisko szefa rządu republiki Armenii. Także w samej Armenii Koczarian cieszył się dużą popularnością. Po rezygnacji Ter-Petrosjana w lutym
1998
został pełniącym obowiązki prezydenta, a w marcu
1998
wystartował w wyborach, w których uzyskał blisko 60% głosów. Na stanowisku głowy państwa został zaprzysiężony
10 kwietnia
1998
.
5 marca
2003
Koczarian ponownie został wybrany prezydentem, uzyskując ponad 67% głosów. Opozycja zarzuciła Koczarianowi fałszerstwa wyborcze, a na nadużycia ze strony władz zwracali uwagę międzynarodowi obserwatorzy.
Za rządów Koczariana w Armenii przeprowadzone zostały reformy systemu prawnego, m.in. dokonano zmian w konstytucji oraz zniesiono
karę śmierci
. Armenia wstąpiła do
Rady Europy
oraz
Światowej Organizacji Handlu
. Podjęta została współpraca armeńskich sił zbrojnych z
NATO
. Jednocześnie zacieśniła się współpraca gospodarcza i paliwowo-energetyczna z
Rosją
, która stała się głównym zagranicznym inwestorem na terenie Armenii.
Jesienią
2007
udzielił poparcia premierowi
Serżowi Sarkisjanowi
w zaplanowanych na luty
2008
wyborach prezydenckich
. Gdy wynik wyborów dający wygraną Sarkisjanowi został zakwestionowany przez opozycję, a w
Erywaniu
doszło do demonstracji,
2 marca
wprowadził w kraju
stan wyjątkowy
aby nie dopuścić do dalszych zamieszek.
9 kwietnia
2008
oficjalnie jego następcą został
Serż Sarkisjan
.
30 sierpnia
2004
odznaczony został polskim
Orderem Orła Białego
.
Linki zewnętrzne