Sasanka otwarta
Sasanka otwarta
| Gatunek trujący |
Sasanka wiosenna (1) i sasanka otwarta (2) Sasanka otwarta, sasanka dzwonkowata (Pulsatilla patens (L.) Mill.) –
gatunek
rośliny należący do rodziny
jaskrowatych
(Ranunculaceae Juss.). Rozmieszczenie geograficzneWystępuje wokół bieguna w Ameryce Północnej, Azji i Europie[2]. Tylko w Europie Wschodniej ma zwarty zasięg sięgający mniej więcej granic Polski, poza tym występuje na rozproszonych stanowiskach w Rumunii, na Węgrzech, w Czechach, Polsce, Niemczech i w Skandynawii[3]. W Polsce w stanie dzikim jest rzadka i jej ilość zmniejsza się w ostatnich latach[4]. Występuje tylko na niżu i w pasie wyżyn, dawniej było kilka jej stanowisk w
Pieninach
i
Rogoźniku
na Podhalu, ale wyginęła na tych stanowiskach[3]. Systematyka i zmienność Morfologia-
Łodyga
- Silnie owłosiona długimi białymi włoskami, wzniesiona, o wysokości 10–20 cm. W czasie dojrzewania owoców wydłuża się do 35 cm.
-
Liście
- 5–12
liści odziomkowych
, na długich, pochwiasto rozszerzonych ogonkach. Są one dłoniasto-trójsieczne, a ich odcinki 2-rzędu są zakończone pojedynczymi ząbkami o lancetowatym kształcie. Rozwijają się później niż głąbik. Pod kwiatami posiada jeszcze trzy
przysadki
– siedzące listki podzielone na równowąskie łatki. Są one owłosione podobnie, jak łodyga. Na zimę obumierają.
-
Kwiat
- Dzwonkowate, pojedyncze kwiaty o długości 3–6 cm, wyprostowane. W czasie kwitnienia są szeroko otwarte (stąd nazwa gatunkowa rośliny).
Okwiat
złożony z 6 działek o fioletowo-niebieskim kolorze. Wewnątrz niego liczne słupki i pręciki. Młode
pączki
są okryte długimi, białymi włosami.
-
Owoc
-
Niełupki
z długą pierzastą ością, która pełni rolę aparatu lotnego, nasiona rozsiewane są bowiem przez wiatr. W czasie dojrzewania liczne niełupki tworzą charakterystyczny
owocostan
– puszystą kulkę.
Biologia i ekologia
Bylina
,
hemikryptofit
. Rośnie na świetlistych, suchych zboczach, słonecznych obrzeżach lasów i zarośli. Kwitnie od marca do kwietnia, czasami kwitnienie przedłuża się do czerwca. Ma
przedsłupne
kwiaty zapylane przez
błonkówki
[6]. Roślina nie wytwarza nektaru, ale jest chętnie odwiedzana przez owady dokonujące
zapylenia krzyżowego
, gdyż wytwarza bardzo dużo pyłku. Owoce podczas kiełkowania posiadają zdolność czynnego wnikania do gleby. Wszystkie części rośliny zawierają trującą
protoanemoninę
. Po wysuszeniu roślina traci własności trujące. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych
gatunek wyróżniający
dla
Ass.
Peucedano-Pinetum
[7]. Liczba chromosomów
2n
= 16[3]. Zagrożenia i ochronaRoślina objęta w Polsce
ścisłą ochroną gatunkową
. Kategorie zagrożenia gatunku: Zagrożona jest przez zaorywanie muraw, zrywanie jej kwiatów i przesadzanie całych roślin do ogródków przydomowych[5]. ZastosowanieJest uprawiana w niektórych krajach jako
roślina ozdobna
w ogródkach przydomowych, zwłaszcza w
ogrodach skalnych
[9] . Ozdobna jest również po przekwitnięciu. Uprawiana jest zazwyczaj z nasion, bardzo łatwo rozmnaża się też przez podział rozkrzewionych kęp[9]. Wymaga gleb lekkich i dobrze wapnowanych, stanowiska słonecznego, lub nieco tylko zacienionego[9]. Po kilku latach bryła korzeniowa ulega nadmiernemu zagęszczeniu, należy ją wówczas wykopać i przerzedzić. Przypisy- ↑ Stevens P.F.:
Angiosperm Phylogeny Website
(
ang.
). 2001–. [dostęp 2009-06-07].
- ↑ 2,0 2,1
Germplasm Resources Information Network (GRIN)
. [dostęp 2010-02-05].
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. .
- ↑ 4,0 4,1 Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. .
- ↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. .
- ↑ 9,0 9,1 9,2 zbiorowe: Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. .
Inne hasła zawierające informacje o "Sasanka otwarta":
Jarząb pospolity
...
Bór świeży
...
1908
...
Úpská Jáma
...
Kocioł Wielkiego Stawu
...
Czarny Kocioł Jagniątkowski
...
Śnieżne Kotły
...
Mazurski Park Krajobrazowy
koralowy
rosiczka okrągłolistna
pływacz zwyczajny
i
pływacz średni
pełnik europejski
kosaciec syberyjski
mieczyk dachówkowaty
goździk pyszny
dzwonecznik wonny
orlik pospolity
lilia złotogłów
Sasanka otwarta
i
sasanka łąkowa
zawilec wielkokwiatowy
dzwonek boloński
ciepłolubny
miodownik melisowaty
kokoryczka okółkowa
Relikty glacjalne i ...
Ekologia
...
Polska Czerwona Księga Roślin
(21)
bylica skalna
chaber Kotschyego
ciemiernik czerwonawy
czeremcha skalna
konietlica syberyjska
krwawnica wąskolistna
ostożeń siedmiogrodzki
przymiotno jednokoszyczkowe
przymiotno węgierskie
przytulia szorstkoowockowa
pszeniec biały
rutewnik jaskrowaty
Sasanka otwarta
szczwoligorz tatarski (pochwiasty)
turzyca bagienna
turzyca blada
turzyca poznańska
turzyca zgrzebłowata
wiechlina granitowa
wyblin jednolistny
zarzyczka górska
DD ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Sasanka otwarta":
Lasy i leśnictwo w Polsce (plansza 29)
...
Sklepy (plansza 2)
...
214. Ochrona środowiska (plansza 11)
...
|