Zamach – polski wojenny dramat psychologiczny z
1959
roku w reżyserii
Jerzego Passendorfera
.
O filmie
Dramat wojenny, który jest rekonstrukcją przygotowań i realizacji
wyroku śmierci
– wykonanego
1 lutego
1944
– na szefie
SS
i policji na dystrykt warszawski podczas hitlerowskiej
okupacji
–
Franzu Kutscherze
. Franz Kutschera został skazany na karę śmierci przez Komendę Główną
Armii Krajowej
za masowe
egzekucje
Polaków w okupowanej Warszawie. Decyzję podjęto w porozumieniu z
Rządem Polskim na uchodźstwie
.
W filmie przedstawiono w fabularyzowany sposób dokładne przygotowania do
akcji Kutschera
, jak i dramatyczny jej przebieg. Dzieło jest utrzymywane w konwencji dokumentu, jednak sama rekonstrukcja następujących zdarzeń nie jest dosłowna, pseudonimy bohaterów zostały zmienione (np. Kolos zamiast Olbrzymek), ani razu nie pada nazwisko Kutschery, nie mówiąc o nazwie organizacji dokonującej zamachu.
Młodzi żołnierze AK pod dowództwem "Zawady" w ramach przygotowań do akcji zdobywają niemiecki samochód, przygotowują broń, granaty, prowadzą rozpoznanie taktyczne i podejmują udaną akcję. Po wykonaniu wyroku mają utrudniony odwrót z miejsca akcji. Zmasowany odwetowy ogień Niemców poważnie komplikuje sytuację. Kilku żołnierzy AK zostaje rannych. Następuje pilna potrzeba odwiezienia ich do szpitala i zaopatrzenia chirurgicznego. Niemcy rozpoczynają pościg i blokadę miasta. Dwóch żołnierzy AK zostaje zatrzymanych na
moście Kierbedzia
. Skaczą do
Wisły
, w której zostają zastrzeleni. Wielu zamachowców ginie, jednak cel akcji został osiągnięty.
Film jest czarno-biały. Ujęcia wykonywano w Warszawie (m.in. na ul.
Emilii Plater
) oraz w
Toruniu
, w którym na
moście drogowym
zrealizowano sceny rozgrywające się na moście Kierbedzia.
Obsada
Nagrody
- 1959 –
Mar del Plata
(Międzynarodowy Festiwal Filmowy) – II nagroda Argentyńskiej Komisji Krytyki Teatralnej
- 1959 – Mar del Plata (Międzynarodowy Festiwal Filmowy) – nagroda za scenariusz
- 1959 – Mar del Plata (Międzynarodowy Festiwal Filmowy) – nagroda dla najlepszego filmu
- 1959 –
San Sebastián
(Międzynarodowy Festiwal Filmowy) – nagroda FIPRESCI
- 1959 – San Sebastián (Międzynarodowy Festiwal Filmowy) – wyróżnienie za scenariusz
- 1959 –
Meksyk
(Festiwal Filmów Fabularnych) – nagroda za reżyserię
- 1963 –
Cuneo
(Międzynarodowy Festiwal Filmowy o Ruchu Oporu) – Złoty Medal
Bibliografia