Surinam
SurinamSurinam (
nid.
Suriname, Republika Surinamu – Republiek Suriname) – państwo w północno-wschodniej części
Ameryki Południowej
, położone nad
Oceanem Atlantyckim
. Do
25 listopada
1975
kolonia
holenderska
pod nazwą Gujana Holenderska. Geografia Warunki naturalneWzdłuż wybrzeża rozciąga się pas nizin nadmorskich, sztucznie osuszony, skupiający większość ludności kraju. Od południa do pasa nizin przylega rozległa nizina porośnięta
sawannami
, która stopniowo przechodzi w niskie góry (część
Wyżyny Gujańskiej
) porośnięte rzadkim lasem. Najwyższy szczyt kraju - Juliana Top (1280 m n.p.m.). Sieć rzeczna składa się z 7 głównych rzek i jest ukierunkowana na północ, do Oceanu Atlantyckiego[5]. 80% terytorium pokrywają lasy deszczowe, do tej pory w dużej mierze niezbadane[1]. Od 1994 roku 10% obszaru pokrywają rezerwaty przyrody. Klimat równikowy, wilgotny, z sumą opadów w granicach 2000-3040 mm rocznie. Średnia temperatura powietrza i średnie opady dla stolicy kraju wynoszą: w styczniu 26 °C i 193 mm, w lipcu 27 °C i 226 mm. Naturalną szatą roślinną na wybrzeżu są
namorzyny
, a w głębi lądu lasy z cennymi gatunkami drzew o bardzo twardym drewnie. Świat zwierzęcy reprezentują m.in.:
tapiry
,
leniwce
,
oceloty
, wiele gatunków węży, ptaków i nietoperzy. HistoriaTereny dzisiejszego Surinamu (znanego także pod nazwą Gujany Holenderskiej) były zasiedlane przez
Holendrów
już w końcu
XVI
w., co skutkowało licznymi konfliktami z angielskimi i francuskimi kolonizatorami. W
1667
w traktacie pokojowym kończącym
II wojnę angielsko-holenderską
Surinam został uznany za posiadłość holenderską. Od
1814
kolonia. W
1954
terytorium to stało się pełnoprawną częścią Niderlandów, na prawach
autonomii
i z własną administracją. Surinam jako niepodległe państwoSurinam uzyskał niepodległość od Holandii w
1975
[1]. Wszyscy mieszkańcy nowego państwa zachowali holenderskie
obywatelstwo
i w następnych latach jedna trzecia z nich wyjechała do Europy, szczególnie robotnicy wykwalifikowani, co spowodowało załamanie gospodarcze, z którego Surinam wyszedł dzięki pomocy rządu holenderskiego[1]. W
1980
r. po wojnie domowej władzę przejął wojskowy
reżim
pod przywództwem
Dési Bouterse
, ponowny powrót do demokracji nastąpił w
1988
. Po 1988W
1994
roku Surinam ponownie przeżył załamanie gospodarcze, które było tak dotkliwe, że rozważano nawet sprzedaż dużych połaci puszczy firmom drzewnym[1]. Jednakże dzięki interwencji ekologów puszczy nie wycięto. Puszcza szybko stała się atrakcją turystyczną szczególnie dla Europejczyków[1]. Ustrój polityczny- Ustrój polityczny: demokracja parlamentarna z 51 miejscowym Zgromadzeniem Narodowym
- Święto narodowe: Dzień Niepodległości – 25 listopada
- Stolica:
Paramaribo
242 946 mieszkańców
Podział administracyjny
Surinam dzieli się na 10 dystryktów (distrikt): -
Brokopondo
,
-
Commewijne
,
-
Coronie
,
-
Marowijne
,
-
Nickerie
,
-
Para
,
-
Paramaribo
,
-
Saramacca
,
-
Sipaliwini
,
-
Wanica
.
Ludność Struktura etnicznaGłówną strukturą etniczną stanowią
Hindusi
(37%).
Kreole
stanowią 31%,
Jawajczycy
15%,
Murzyni
10%,
Indianie
2%,
Chińczycy
2%,
biali
1%, a pozostali 2%[1]. Jednakże przynależność etniczna wielu osób jest bardzo trudna do określenia, gdyż małżeństwa mieszane są bardzo częste[1]. Hindusi, Jawajczycy, Murzyni i Chińczycy zostali sprowadzeni przez Holendrów, którzy potrzebowali taniej siły roboczej[1]. Religie(2007) | | Zmiana liczby ludności Surinamu w latach
1961
-
2003
(w tysiącach) | Liczba ludności | 470 784 | Ludność według wieku | 0-14 lat | 28% mężczyzn: 67 088 kobiet: 64 949 | 15-64 lat | 65,7% mężczyzn: 154 148 kobiet: 155 345 | ponad 64 lata | 6,2% mężczyzn: 12 726 kobiet: 16 528 | Średnia wieku | w całej populacji | 26,5 lat | mężczyzn | 26,7 lat | kobiet | 27,5 lat | Przyrost naturalny | 1,1% | Współczynnik urodzeń | 17,31 urodzeń/1000 mieszkańców | Współczynnik zgonów | 5,5 zgonów/1000 mieszkańców | Współczynnik migracji | -0,8 migrantów/1000 mieszkańców | Ludność według płci | przy narodzeniu | 1,07 mężczyzn/kobiet | poniżej 15 lat | 1,03 mężczyzn/kobiet | 15-64 lat | 1,00 mężczyzn/kobiet | powyżej 64 lat | 0,77 mężczyzn/kobiet | w całej populacji | 1,00 mężczyzn/kobiet | Umieralność niemowląt | w całej populacji | 20,11 śmiertelnych/1000 żywych | płci męskiej | 23,73 śmiertelnych/1000 żywych | płci żeńskiej | 16,25 śmiertelnych/1000 żywych |
Oczekiwana długość życia
| w całej populacji | 63,23 lat | mężczyzn | 70,52 lat | kobiet | 76,12 lat | Rozrodczość | 2,02 urodzeń/kobietę | HIV/AIDS | Współczynnik dorosłych z HIV/AIDS | 1,7% (2001) | Liczba osób żyjących z HIV/AIDS | 5 200 (2001) | Liczba zmarłych na HIV/AIDS | mniej niż 500 (2003) |
Głównym wyznaniem w kraju jest
hinduizm
27,4%.
Protestanci
stanowią 25,2%, głównie
Bracia morawscy
,
katolicy
22,8%,
muzułmanie
19,6%. Wierzenia miejscowe wyznaje 5% ludności. W Surinamie nie widać wyraźnego podziału geograficznego pomiędzy wyznawcami poszczególnych religii[1]. JęzykiJęzykiem urzędowym Surinamu jest
język niderlandzki
. Od 2005 roku kraj ten jest również członkiem
Unii Języka Niderlandzkiego
. Ponad 500 słów holenderskich charakterystycznych dla Surinamu zostało zamieszczonych w najnowszej wersji (2005) tzw. "Zielonej Książeczki" (Groene Boekje, słownik języka niderlandzkiego wydawany przez Unię). Język niderlandzki jest używany w urzędach, parlamencie, szkołach, w biznesie oraz w mediach w całym kraju. Obok niderlandzkiego używa się przede wszystkim języka kreolskiego
sranan tongo
, który jako język ojczysty lub obcy znają prawie wszyscy mieszkańcy, oraz języków ojczystych różnych grup etnicznych. Sranan tongo był pierwotnie językiem tzw.
Kreoli
, dziś wciąż pełni funkcję lingua franca na ulicach. Pozostałe ważniejsze języki to wywodzący się z
języka bhodźpuri
język
sarnami hindustani
,
jawajski
, języki kreolskie
saramaccaans
i aukaans, południowe dialekty chińskiego, syryjski dialekt arabskiego oraz
portugalski
. Liczba użytkowników tego ostatniego wyraźnie wzrosła w ostatnich latach ze względu na imigrację (najczęściej nielegalną)
brazylijskich
poszukiwaczy złota. Według spisu ludności z 2004 najczęściej używanymi językami (biorąc pod uwagę tylko pierwszy używany język) w surinamskich gospodarstwach domowych były: - niderlandzki - 46,6%
- sarnami hindustani - 15,8%
- języki
morrońskie
(Saramaccaans, Aukaans i Paramaccaans) - 15,2%
- sranan tongo - 9%
- jawajski - 5,6%
AnalfabetyzmW Surinamie powyżej 15 roku życia czytać i pisać potrafi 89,6% mieszkańców (z czego mężczyźni 92%, a kobiety 87,2%). (Dane szacunkowe na 2004) GospodarkaObraz Surinamu z kosmosu we wrześniu 2002 Surinam to jeden z największych na świecie producentów
boksytów
. Wydobywa się ponadto niewielkie ilości
złota
,
ropy naftowej
,
niklu
,
miedzi
,
platyny
i
rud żelaza
. Przemysł przetwórczy związany jest gł. z sektorem wydobywczym. Boksyty,
kaolin
i
aluminium
stanowią 70% towarów eksportowanych. Duże znaczenie ma obróbka drewna, cukrownictwo, przetwórstwo rybne, produkcja
rumu
,
cementu
, piwa i papierosów. Gł. uprawy to
ryż
,
trzcina cukrowa
,
cytrusy
,
banany
,
palma kokosowa
. Zasoby leśne są olbrzymie, ale wykorzystywane są w niewielkim stopniu z powodu braku odpowiednich inwestycji. Gospodarczo wykorzystuje się drzewo
kapokowe
. Wzrasta znaczenie połowu skorupiaków eksportowanych przede wszystkim do USA. Rozwija się turystyka. PKB na jednego mieszkańca w 2006 roku wyniosło: 7 100 $ KomunikacjaSieć kolejowa i drogowa poza wybrzeżem jest bardzo słabo rozwinięta - z tego powodu do wielu miejsc można dotrzeć tylko samolotem bądź pieszo. Przez Interior prowadzą tylko 4 drogi bite[1].
Przypisy- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 John McCarry. Surinam. „National Geographic”. 6/2000, ss. 38-55. National Geographic Society.
ISSN
1507-5966
.
- ↑ Dane za:
CIA The World Factbook: Suriname
. [dostęp 18 grudnia 2008].
- ↑ Dane szacunkowe
CIA
na lipiec roku 2008:
CIA The World Factbook: Suriname
. Według szacunków
ONZ
, w roku 2007 Surinam liczył ok. 458 tys. mieszkańców:
World Population Prospects The 2006 Revision
. [dostęp 18 grudnia 2008]. Według szacunków
Międzynarodowego Funduszu Walutowego
na rok 2008, Surinam liczył ok. 533 tys. mieszkańców:
Report for Selected Countries and Subjects – Surinam
. [dostęp 18 grudnia 2008].
- ↑ 4,0 4,1 Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków
Międzynarodowego Funduszu Walutowego
na rok 2008:
Report for Selected Countries and Subjects – Surinam
. [dostęp 18 grudnia 2008].
- ↑ Encyklopedia Audiowizualna Britannica (Geografia II). Poznań: Kurpisz, 2006, ss. 125-126. .
Inne hasła zawierające informacje o "Surinam":
Tablica rejestracyjna
Leone (WAL)Singapur (SGP)
Słowacja (SK)
Słowenia (SLO)Somalia (SO)SomalilandSri Lanka (CL)Stany Zjednoczone Ameryki (USA)Suazi (SD)Sudan (SUD)Surinam (SME)Syria (SYR)
Szwajcaria (CH)
Szwecja (S) TTadżykistan (TJ)Tajlandia (TH)Tajwan (RC)Tanzania (EAT)Timor Wschodni (TL)Togo ...
1975
...
Przywódcy polityczni i religijni na świecie
...
Państwa świata według kontynentów
...
Zderzenie cywilizacji
...
Uniwersytet Techniczny w Delft
...
Etymologia nazw państw
...
Ruch prawostronny
...
Zmiany nazw geograficznych
...
Terytorium zależne
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Surinam":
117. Leśnictwo (plansza 3)
największym odsetku lasów całej powierzchni kraju to Finlandia, Zair, Gabon, Gwinea Równikowa, Surinam, Gujana i Gujana Francuska, Japonia, Korea Południowa, Laos i Papua–Nowa Gwinea, ...
120. Zasoby naturalne. Górnictwo i kopalnictwo (plansza 13)
...
138. Zagrożenia stanu zdrowia człowieka, problemy środowiskowe i przykłady współpracy w ich rozwiązywaniu - część II (plansza 5)
...
|