Poziom morza – punkt położony na
wysokości
teoretycznie równej
zeru
, w miejscu, gdzie
morze
styka się z
lądem
. Przyjęty w
geografii
i
kartografii
przeciętny poziom morza jest średnią wszystkich poziomów morza, wynikających z jego wahań, wywołanych takimi zjawiskami, jak
falowanie
czy
pływy
. Pod uwagę należy też wziąć dłuższe cykle wahań poziomu morza: 19-
letni
cykl Metona
i 223-
miesięczny
cykl
saros
.
W rzeczywistości ustalenie wartości średniego poziomu morza jest niezwykle trudne, np. średni poziom morza po
pacyficznej
stronie
Kanału Panamskiego
jest o 20
cm
wyższy niż po stronie
atlantyckiej
. Przy wyznaczeniu poziomu morza trzeba też brać pod uwagę kształt
elipsoidy
(czy też
geoidy
), jaką jest
Ziemia
, oraz efekty wywołane lokalnymi anomaliami
grawitacyjnymi
. W dłuższym okresie średni poziom morza może zmienić się także na skutek
globalnego ocieplenia
, np. poprzez topnienie
lądolodów
.
W
Polsce
oraz większości byłych
krajów bloku wschodniego
, średni poziom morza wyznaczony jest w oparciu o wskazania
mareografu
w
Kronsztadzie
(
Rosja
, niedaleko
Sankt Petersburga
). Natomiast w
Wielkiej Brytanii
średni poziom morza wyznaczany jest na podstawie pomiarów wykonanych w
Newquay
w
Kornwalii
. W sumie w
Europie
poszczególne kraje w swoich lokalnych systemach wysokościowych wykorzystywały co najmniej 15 różnych
mareografów
. Obecnie prowadzone są prace nad wprowadzeniem jednego Europejskiego Wysokościowego Systemu Odniesień (EVRS).
Wysokość jakiegoś punktu względem poziomu morza to jego
wysokość bezwzględna
. Oznacza się ją skrótem
n.p.m.
, czyli nad poziomem morza. Tereny
depresyjne
, czyli położone poniżej poziomu morza, oznacza się skrótem
p.p.m.
lub podaje jako wartość ujemną np. brzeg
Morza Martwego
: 392 m p.p.m. lub −392 m n.p.m.
Niektóre tak zwane "morza", jak wspomniane wyżej
Morze Martwe
czy
Morze Kaspijskie
, są w rzeczywistości
jeziorami
, zatem żadne z nich nie jest używane do wyznaczania opisanego wyżej średniego poziomu morza.
Na innych
planetach
, gdzie brak jest pokrywy wodnej, "poziom morza", wobec którego określa się wysokości pozostałych punktów, oblicza się jako średnią wysokości wszystkich punktów na powierzchni planety.
Zobacz też
Linki zewnętrzne