Kaplica Maciejowskiego na Wawelu
Kaplica Maciejowskiego na WaweluKaplica pod wezwaniem św. Tomasza Apostoła i Matki Bożej Śnieżnej, zwana Maciejowskiego –
rzymskokatolicka
świątynia o charakterze
zabytkowym
, należąca do
parafii archikatedralnej św. Stanisława BM i św. Wacława
w
Krakowie
.[1] Jest jedną z
kaplic
publicznych
bazyliki archikatedralnej św. Stanisława BM i św. Wacława
w Krakowie na
Wawelu
. Znajduje się przy końcu północnego ramienia
transeptu
, pomiędzy
sienią
, prowadzącą do kapitularza (od zachodu), a
kaplicą Lipskich
(od wschodu). Kaplica stanowi
mauzoleum
bpa
Samuela Maciejowskiego
. HistoriaObiekt został wybudowany w ok.
1550
r. przez egzekutorów testamentu bpa Samuela Maciejowskiego na miejscu
XIV
-wiecznej kaplicy bpa
Floriana Mokrskiego
w
stylu
renesansowym
. Wtedy do portalu kaplicy wstawiono kratę, odlaną w warsztacie Hansa Vischera z
Norymbergi
. W
1552
r. powstał nagrobek fundatora, dłuta
Jana Marii Padovano
. W
1602
r.
kardynał
Bernard Maciejowski
ufundował nową
polichromię
czaszy
kopuły
, ukazującą legendę Matki Bożej Śnieżnej oraz sceny z
Roku Jubileuszowego
. Kardynał spoczął w kaplicy w
1608
r. obok swego wuja. Nowy
ołtarz
drewniany z obrazem, przedstawiającym Matkę Bożą Śnieżną, flankowanym po bokach dwoma złoconymi
kolumnami
wystawiono w
1635
r. sumptem
kanonika
Stanisława Garwaskiego. Tego samego roku kanonik Wojciech Serebryski na obraz sprawił srebrną sukienkę. Ponadto Garwaski dodał do kaplicy wiszącą srebrną lampę oliwną i zapisał legat na sobotnie śpiewane
Msze Święte
o
Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny
. W 3. ćwierci
XVIII
w. ołtarz zamieniono na
marmurowy
, projektu
Franciszka Placidiego
. Obraz z poprzedniego ołtarza wkomponowano do nowego. W tym czasie oddano również renesansową kratę do kaplicy Tomickiego. W latach
1905
–
1908
, z fundacji ks. Teofila Miodowicza dokonano restauracji według projektu
Zygmunta Hendla
. Wówczas Aleksander Borawski wykonał obecną dekorację malarską kopuły, a
Sławomir Odrzywolski
zaprojektował kratę, zamykającą kaplicę. ArchitekturaObiekt założony został na rzucie kwadratu. Bryła kaplicy składa się z dolnej kondygnacji,
kopuły
i
latarni
, nakrytej kopułką. Latarnia posiada półkoliście zamknięte otwory okienne. Zarówno kopuła, jak i kopułka nakryte są miedzianą blachą. Całość wieńczy złocony
krzyż łaciński
. Wewnątrz wydzielono trzy pomieszczenia: właściwą część kaplicy, zakrystię oraz klatkę schodową. Do kaplicy wiedzie
barokowy
portal
z
marmuru dębnickiego
. Półkolistą, oprofilowaną
arkadę
z
wolutowym
kluczem flankują
pilastry
, ustawione na
cokołach
.
Trzony
kolumn oraz przyłucza arkady
inkrustowane
są różowym
marmurem
paczółtowickim, natomiast na wolutowych
kapitelach
znajduje się ornament, przypominający liście
akantu
. Na pilastrach wspiera się przełamane
belkowanie
z przerywanym segmentowym
przyczółkiem
, zakończonym wolutami. Pośrodku umieszczona jest nasada z wkomponowanym herbem
Ciołek
, malowanym na elipsowatej blasze. Nasadę również wieńczy przełamane belkowanie z segmentowym przyczółkiem, zakończonym krzyżem łacińskim. W otworze wejściowym spoczywa
brązowa
krata z aniołami i Matką Bożą z
Dzieciątkiem
na tle
Wawelu
. Przy ścianie wschodniej umieszczony jest ołtarz, wykonany z marmuru dębnickiego. Spoczywające na
mensie
retabulum
składa się z dwóch kolumn
korynckich
ze złoconymi kapitelami, flankujących obraz Matki Bożej Śnieżnej. Na kolumnach wspiera się przełamane belkowanie z przerywanym przyczółkiem, zamkniętym wolutami oraz wieńczącą całość profilowaną nasadą. Po bokach ołtarza znajdują się drzwi do zakrystii (po lewej) i na klatkę schodową (po prawej). Przy ścianie zachodniej umiejscowiony jest
nagrobek
bpa Samuela Maciejowskiego. Wykonany jest z
piaskowca
i czerwonego marmuru. Całość opiera się na cokole. W zamkniętej półkoliście niszy, przyozdobionej
kwiatonami
, znajduje się rzeźba, przedstawiająca biskupa w pozie sansowinowskiej, spoczywająca na sarkofagu. Niszę ujmują dwie
żłobkowane
kolumny, podtrzymujące belkowanie. Ponadto na ścianach umieszczono trzy
epitafia
: archidiakona Andrzeja Krajewskiego – z płaskorzeźbnym w
alabastrze
popiersiem zmarłego oraz herbem
Leliwa
,
kanoników
Walentego Kluczborskiego i Stanisława Dąbrowskiego – utworzone z dwóch tablic zwieńczonych
kartuszami
z herbami
Ogończyk
i
Poraj
oraz kanonika Jakuba Sarnowskiego – marmurowa, z napisem i herbem
Jastrzębiec
.[2] Polichromia na czaszy kopuły przedstawia sceny z życia
Marii
i legendy o obrazie Matki Bożej Śnieżnej. Zobacz też- Zakrystia kaplicy Maciejowskiego na Wawelu
Przypisy- ↑ KRAKÓW - WAWEL, Archidiecezja Krakowska (online). [dostęp: 5 sierpnia 2009] Dostępny w World Wide Web:
http://www.diecezja.pl/pl/parafie/984-krakow-wawel
- ↑ Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. 4, Miasto Kraków, cz. 1 Wawel, wyd. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu, Warszawa 1965.
Bibliografia- Czyżewski, Krzysztof J., Królewska Katedra na Wawelu. Przewodnik. Wydanie poprawione. Wydawnictwo św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej. Kraków 2002.
- Kuczman, Kazimierz. Wzgórze wawelskie. Przewodnik. Wydanie drugie. Kraków 1988.
- Rożek, Michał. Krakowska katedra na Wawelu. Przewodnik dla zwiedzających. Wydanie trzecie. Wydawnictwo św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej. Kraków 1989.
- Rożek M., Katedra Wawelska w XVII wieku. Wydanie pierwsze. Wydawnictwo Literackie. Kraków 1980.
- Rożek, M., Złoty wiek. Szkice o sztuce renesansowej. Wydanie pierwsze. Krajowa Agencja Wydawnicza. Kraków 1991.
Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Kaplica Maciejowskiego na Wawelu":
Dziady (zwyczaj)
...
Mieszko II Lambert
...
Tampere
...
Kopiec Kościuszki
...
Zbór
...
Zygmunt III Waza
...
Pec pod Sněžkou
...
Kowary
...
Aleksandr Suworow
...
Śnieżne Kotły
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Kaplica Maciejowskiego na Wawelu":
Tęsknota za ojczyzną - ˝Moja piosnka (II)˝ Cypriana Kamila Norwida (plansza 11)
...
213. Źródła zanieczyszczeń i zmian w środowisku (plansza 12)
...
Średniowiecze (plansza 10)
...
|