Bazylia pospolita
Bazylia pospolita | Gatunek leczniczy |
Bazylia pospolita (Ocimum basilicum
L.
), zwyczajowo zwana też bazylią wonną, bazylkiem ogrodowym, bazylijką zwyczajną, balsamem, bazyliszką polską –
gatunek
uprawnej
rośliny jednorocznej
z rodziny
jasnotowatych
. Pochodzi z tropikalnej strefy
Azji
, z terenów
Iranu
i
Indii
. Charakterystyka-
Łodyga
- O przekroju czworokątnym i
czerwonawym zabarwieniu
, wysokości 30 – 60 cm, rozgałęziona.
-
Liście
-
Ulistnienie
nakrzyżległe. Liście
jasnozielone
, błyszczące, o długości do 5 cm. Jajowate lub romboidalne, o brzegu karbowanym, rzadziej ząbkowanym. Na spodniej stronie znajdują się gruczoły wytwarzające
olejek eteryczny
.
-
Kwiaty
-
Kielich
dwuwargowy, o krótkiej rurce. Koloru
czerwonawego
,
różowego
lub żółtobiałego. Kwiaty zebrane po 6 w nibyokółki, które wyrastają z kątów liściowych lub tworzą nibykłosy na szczycie pędu. Kwiaty obfitują w
nektar
. Kwitnie w lipcu i w sierpniu.
-
Owoce
- Mała (do 15 mm), owalna,
brązowa
niełupka
.
-
Korzeń
- System korzeniowy palowy, niezbyt głęboki, w wyniku pikowania silnie rozgałęziony (korzenie boczne)
Zastosowanie-
Roślina uprawna
: Znaczące uprawy znajdują się w
Ameryce Południowej
.
- Sposób uprawy : W
Polsce
nie rośnie dziko, ale można ją stosunkowo łatwo uprawiać w ogródku. Wystarczy odchwaszczać i nawozić, najlepiej
kompostem
, gdyż nie lubi świeżego obornika. Nasiona można wysiewać w
maju
wprost do gruntu, w rzędach co 30 cm. Gdy osiągną wysokość kilku centymetrów przerwać, zostawiając rośliny co 15-20 cm. Można też uprawiać w doniczce. Lubi stanowiska nasłonecznione, osłonięte od
wiatru
. Gleby żyzne, przepuszczalne,
próchnicze
. Należy podlewać z umiarem, w południe, w ciepłe dni dodatkowo spryskiwać wodą
- Historia uprawy
- Jej ojczyzną jest tropikalna strefa Azji, gdzie uprawiano ją od czasów przedhistorycznych. Wieńce uplecione z bazylii znaleziono w
piramidach
egipskich
. Z
Iranu
i
Indii
dotarła do Europy południowej, prawdopodobnie przywieziona w czasie wypraw
Aleksandra Macedońskiego
, skąd w
XVI
w. przywędrowała do Europy Środkowej (w tym
Polski
), gdzie początkowo była siana w oranżeriach i w donicach.
- Nazwa wywodzi się od
greckiego
βασιλεύς (
basileus
), czyli król, gdyż wierzono, że tylko król może zerwać tę roślinę. W antycznym
Rzymie
nazwa tego
zioła
Basilescus odwoływała się do
bazyliszka
. Bazylia była wówczas traktowana jako
talizman
przeciwko tej bestii. Libijczycy spożywali ją dla ochrony przed
wężami
i
skorpionami
.
-
Roślina lecznicza
-
Surowiec zielarski
: Ziele bazylii – Herba Basilici (ulistnione, ścięte w czasie kwitnienia i ususzone pędy). Skład chemiczny:
- Działanie : Poprawia trawienie i ułatwia przyswajanie pokarmu – działa przeciwskurczowo, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, działa słabo wiatropędnie przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Powszechnie uważa się, że działa przeciwdepresyjnie, poprawia nastrój i dodaje sił (działanie podobne do
melisy
). Stosuje się w łagodnych zaburzeniach trawiennych, wzdęciach, przy niedoborze soku żołądkowego.
-
roślina przyprawowa
– ma miły, korzenny, słodkawy i pikantny
smak
i
zapach
. Jako
przyprawy
używa się świeżych lub suszonych liści lub całego ziela, które ścina się w czasie kwitnienia. Wówczas roślina odrasta i powtórnie kwitnie. Najlepiej dodawać ją do
sałatek
i
zup
, duszonych
warzyw
oraz twarożku. Można również nacierać zielem
mięsa
przed dalszym przyrządzaniem. Niezastąpiony składnik prawie wszystkich włoskich dań, świetnie komponuje się z makaronem i pomidorami, główny składnik pesto
-
roślina miododajna
.
- olejek eteryczny używany jest w przemyśle
perfumeryjnym
do wyrobu perfum i mydła
- w przemyśle spożywczym wykorzystywana do wyrobu
konserw
- w przemyśle spirytusowym stosowana do wyrobu
likierów
- do dziś bazylię traktuje się jako
roślinę ozdobną
- odstrasza
owady
ChorobyZdarzają się rzadko, ale może ją zaatakować mączniak lub
mszyce
. Należy wtedy roślinę zanurzyć w
wodzie
z
mydłem
, a następnie dokładnie opłukać. CiekawostkiJuż starożytni mieszkańcy Egiptu znali lecznicze właściwości bazylii. W piramidach znaleziono wianki zrobione z niej. W
Indiach
bazylia jest poświęcona bogu
Wisznu
i
Krysznie
. Na tę roślinę
Hindusi
składali przysięgę w
sądzie
. W
greckim kościele prawosławnym
bazylii używa się do przygotowania wody święconej, a pojemniki z bazylią są umieszczane u stopni
ołtarzy
. We
Francji
nazywana jest królewskim zielem. Na
Haiti
jest
ziołem
poświęconym bogini miłości
Erzulie
. Wg
apokryfów
bazylia wyrosła wokół
grobu
Chrystusa
po jego zmartwychwstaniu. Noszenie liści bazylii w
portfelu
ma przyciągać do niego
pieniądze
. Według wierzeń dzięki niej można zatrzymać w
domu
szczęście
i zapewnić mu ochronę, umieszczona w rogach pokoju chroni pomieszczenie. Rozsypanie jej wokół
serca
ukochanego ma zapewnić jego
wierność
. Jako kadzidło palona jest dla ochrony przed nieproszonymi energiami i istotami. Przyciąga również szczęście, wierność, przyjaźń. Powiązana jest z żywiołem
ognia
a jej
planetą
jest
Mars
. Bibliografia- Lesley Bremness "Wielka księga ziół", Warszawa, "Wiedza i Życie", 1991
Inne hasła zawierające informacje o "Bazylia pospolita":
Małże
...
Orzysz (jezioro)
...
Niegocin
...
Torfowisko
...
Bór sosnowy
...
Pijawki
...
Czerkasy
...
Słucz (dopływ Horynia)
...
Łuszczyca
...
Czortków
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Bazylia pospolita":
Świat roślinny i zwierzęcy w Polsce (plansza 13)
...
005. Przegląd i znaczenie nasiennych (plansza 18)
...
Rośliny użytkowe (plansza 4)
...
|