Canon de 75 mle 1897 |
|
Armata wz. 1897 |
Dane podstawowe |
Państwo |
Francja
|
Rodzaj |
armata polowa
|
Historia |
Prototypy |
1897
|
Dane taktyczno-techniczne |
Kaliber | 75 mm |
Nabój | 75×350R |
Długość lufy | 2721 mm(L/36) 2229 mm (części gwintowanej) |
Donośność | 11 200 m |
Prędkość pocz. pocisku | ok. 550 m/s (pocisk o masie 5,2-7,9 kg) |
Długość | 8400 mm (marszowa) 4500 mm (bojowa) |
Szerokość | 1820 mm |
Masa | 1190 kg (bojowa) 1938 kg (marszowa) |
Kąt ostrzału | od -11° do +18° (w pionie) ok. 6° (w poziomie) |
Szybkostrzelność | do 12 strz./min. |
Obsługa | 6 osób |
|
Canon de 75 mle 1897 (Armata 75 mm wz. 1897) –
francuska
armata polowa
używana w czasie
I
i
II wojny światowej
. Często nazywana armatą Schneider jako że wiele armat tego typu zostało wyprodukowanych w zakładach Schneider & Cie w
Le Creusot
. Popularnie znana we Francji jako soixante-quinze ("siedemdziesiątka-piątka").
Opis konstrukcji
Została skonstruowana na przełomie XIX i XX wieku we
Francji
przez
majora
Josepha Alberta Deporta (
1846
–
1926
). Była to pierwsza w świecie nowoczesna armata o ogólnej konstrukcji używanej do dziś. Jej wprowadzenie na uzbrojenie armii francuskiej spowodowało rewolucyjny wręcz wzrost jej siły ognia i wymusiło na innych krajach możliwie szybkie opracowanie własnych dział podobnej konstrukcji.
Składała się z
lufy
z zamkiem śrubowo-mimośrodowy,
kołyski
,
oporopowrotnika
olejowo-powietrznego w kołysce i
łoża
. Właśnie oporopowrotnik był najbardziej rewolucyjnym rozwiązaniem armaty. Poprzednie modele dział miały lufy przymocowane do łoża na sztywno, co powodowało, iż po każdym strzale armata odskakiwała do tyłu. Oporopowrotnik pozwolił zlikwidować ten problem, a zwiększenie stabilności systemu oraz użycie nowoczesnego zamka pozwoliło na
szybkostrzelność
w granicach około 30 strzałów na minutę co było wówczas wynikiem znakomitym.
Nowoczesna budowa lufy składającej się z lufy rdzeniowej, obsady i płaszcza pozwoliła także na drastyczne zwiększenie donośności armaty. Te właśnie cechy spowodowały, iż w momencie skonstruowania armaty model 1897 wszystkie inne działa stały się momentalnie przestarzałe.
Łoże
kołowe, jednoogonowe. Promień skrętu działa wynosił 10,7 m. Obsługa była chroniona przez
tarczę pancerną
o grubości 8 mm. Trakcja konna (6 koni) lub motorowa.
Użycie bojowe
"Siedemdziesiątka-piątka" była znakomitą armatą polową, świetnie nadającą się do prowadzenia wojny manewrowej ale okazała się zupełnie bezużyteczna w czasie pozycyjnych, okopowych walk
I wojny światowe
. Jako armata miała zbyt małą donośność do prowadzenia ognia przeciwartyleryjskiego służącego do zniszczenia armat wroga, jej pociski miały zbyt małą moc niszczącą aby służyć do burzenia fortyfikacji wroga, a jako armata czyli broń płaskotorowa, nie nadawała się do ostrzeliwania okopów. Do tych zadań wyprodukowano wówczas we Francji szereg
haubic
oraz dział polowych o większych kalibrach, między innymi znakomitą armatę
Canon de 105 modèle 1913
.
Wersje
We Francji opracowano kilka odmian tej armaty:
- canon de 75 mm mle 1897 modifié 1938 – unowocześniona wersja z kołami pneumatycznymi i zmienioną tarczą
- autocanon de 75 mm mle 1913 – samochodowa armata przeciwlotnicza na podwoziu samochodu De Dion-Bouton
- canon de 75 mm contre-aéroplanes sur plateforme mle 1915 – półstała armata przeciwlotnicza na obrotowej platformie
- canon de 75 mm contre-aéroplanes mle 1917 – przyczepkowa armata przeciwlotnicza
- canon de 75 mm mle 1897 modifié 1933 – armata przeciwpancerna z inną konstrukcją łoża pozwalającą na kąt ostrzału w płaszczyźnie poziomej wynoszący 58°
Użytkownicy
Głównym użytkownikiem armaty była
Francja
. Ponadto armat tego typu używała
Polska
jako
armata 75 mm wz. 1897
, było to podstawowe działo polowe
Wojska Polskiego
w okresie międzywojennym i podczas
kampanii wrześniowej
.
Podczas
II wojny
zdobyte przez
Wehrmacht
armaty służyły w armii niemieckiej jako 7,5 cm Feldkanone 231(f) (7,5 cm FK97(f)). Po rozpoczęciu
inwazji na Związek Radziecki
część zdobycznych armat przystosowano do roli dział przeciwpancernych umieszczając je na lawecie armat
5 cm PaK 38
– działa te otrzymały oznaczenie
7.5 cm PaK 97/38
.
Innymi użytkownikami tych dział była
Serbia
,
Włochy
,
USA
(wersja amerykańska znana była jako
75 mm M2
),
Rumunia
i
Belgia
.
Bibliografia
- Krzysztof Szczegłow: 75 mm armata wz. 1897,
TBiU 123
. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1988. .