Kladogram –
diagram
w kształcie
dendrogramu
, przypominający
drzewo filogenetyczne
, ale nie uwzględniający czasu pojawiania się nowych linii ewolucyjnych. Jest produktem analizy kladystycznej wykorzystującej dane na temat
morfologii
organizmów. Z punktu widzenia
kladystyki
czas ukształtowania się poszczególnych cech nie jest istotny, a każdy z porównywanych współczesnych organizmów ma taki sam "czas ewolucji za sobą". Różnią się one jedynie odległościami momentów wyróżnienia z wcześniejszych
linii ewolucyjnych
.
Jeśli wyobrazimy sobie kladogram jako drzewo, którego pień stanowią cechy właściwe dla wszystkich opisywanych organizmów, konary cechy większych taksonów, a gałązki cechy poszczególnych gatunków, to śledząc drogę od szczytu (gatunki współczesne) można by było zebrać kompletne dane na temat wszystkich cech danego gatunku.
W znakomitej większości wypadków jest to jednak sytuacja wyidealizowana. W rzeczywistości duża część cech rozmieszczona jest losowo, bez korelacji z innymi, wiele cech zanika, aby pojawić się ponownie, niekoniecznie u podstawy konaru. Przyczyną może być
konwergencja
, nierównomierność tempa zmian, czy wreszcie fakt, że niektóre zmiany mają po prostu charakter losowy.
Stworzenie wiarygodnego
drzewa rodowego
wymaga zazwyczaj przyjęcia, że niektóre cechy – czy raczej ich trwałość – nie mają charakteru losowego, ale przyczynowy, a im dawniej się pojawiły, tym są trwalsze. Przykładem choćby
struna grzbietowa
strunowców
, na podstawie której można się było pokusić o stworzenie stosunkowo wiarygodnego drzewa rodowego współczesnych
kręgowców
.