Utwór
UtwórUtwór –
termin prawniczy
z zakresu
prawa autorskiego
, który wg Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych[1] jest zdefiniowany następująco[2]: | ...każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. |
Ochrona praw autorskich do utworu w PolsceUtwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną[3], a poza pewnymi wyjątkami właścicielem tych praw jest twórca utworu[4], który nabywa je automatycznie bez konieczności spełnienia jakichkolwiek formalności[5]. Zbiory,
antologie
, wybory,
bazy danych
spełniające cechy utworu również są przedmiotem prawa autorskiego, nawet jeżeli zawierają niechronione materiały, o ile przyjęty w nich dobór, układ lub zestawienie ma twórczy charakter, bez uszczerbku dla praw do wykorzystanych utworów[6]. Przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych stosuje się do utworów: Wyłączone spod ochrony prawno-autorskiej są natomiast: - akty normatywne lub ich urzędowe projekty,
- urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,
- opublikowane opisy patentowe lub ochronne,
- proste informacje prasowe[8].
W rozumieniu tej samej ustawy - utworem opublikowanym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został zwielokrotniony i którego egzemplarze zostały udostępnione publicznie
- opublikowaniem równoczesnym utworu jest opublikowanie utworu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą w okresie trzydziestu dni od jego pierwszej publikacji
- utworem rozpowszechnionym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został udostępniony publicznie[9]
Autorskie prawa osobiste
do utworu są w Polsce niezbywalne i nieograniczone w czasie[10], natomiast
majątkowe
trwają (poza pewnymi wyjątkami) przez 70 lat od końca roku, w którym zmarł ostatni z twórców utworu[11] Rodzaje utworów Ze względu na zależność od siebiePolskie prawo autorskie rozróżnia następujące typy utworów[12]: - pierwotne - stworzone oryginalnie przez jednego lub grupę twórców
- opracowania (zwane też czasami dziełami wtórnymi lub zależnymi) - są to różnego rodzaju modyfikacje utworu pierwotnego, takie jak tłumaczenia, przeróbki, kolaże, wydania krytyczne itp; publikacja opracowania bez zgody twórców utworu pierwotnego stanowi naruszenie ich majątkowych i osobistych praw autorskich, ponadto za publikację opracowania twórcom utworu pierwotnego należy się wynagrodzenie
- utwory inspirowane - które nie są jasno zdefiniowane prawnie, ale wg opinii prawnych są to utwory stworzone w efekcie kontaktu z utworem pierwotnym i mogącym mieć pewne do niego cechy podobieństwa ale jednak na tyle różnym, że nie ma wątpliwości, że to dzieło samoistne, nie zawierające oprócz uprawnionych
cytatów
żadnych fragmentów dzieła pierwotnego[13]; twórca utworu pierwotnego nie może sobie rościć żadnych szczególnych praw w stosunku do dzieła inspirowanego.
Ponadto w obiegu prawniczym jest też pojęcie "utworu z zapożyczeniami", które zawiera fragmenty utworów pierwotnych wykraczających poza zwykłe cytaty, ale jednak nie tyle aby go uznać za opracowanie utworu pierwotnego. Zapożyczenia stanowią potencjalne naruszenie majątkowych i osobistych praw twórców utworu pierwotnego, dlatego w praktyce odnoszą się do nich wszystkie zasady obowiązujące do opracowań, choć w zakresie proporcjonalnym do ilości i objętości owych zapożyczeń[13]. Ze względu na naturęUstawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych wymienia szczegółowo następujące rodzaje utworów[14]: - wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),
- plastyczne,
- fotograficzne,
- lutnicze,
- wzornictwa przemysłowego,
- architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,
- muzyczne i słowno-muzyczne,
- sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,
- audiowizualne (w tym filmowe).
Utwory są w Polsce zasadniczo chronione jednakowo niezależnie od ich natury, za wyjątkiem utworów audiowizualnych i
programów komputerowych
. W przypadku utworu audiowizualnego ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych wymienia dokładnie kogo się uznaje za współtwórców takiego dzieła oraz ustala relacje między producentem i twórcami[14]. W przypadku programów komputerowych ustawa uściśla zasady korzystania, dystrybucji i kopiowania programów[15] i silnie ogranicza prawo do dozwolonego użytku (np: nie zezwala na pożyczanie i kopiowanie programów nawet w kręgu rodziny i najbliższych znajomych). Nie istnieje też w stosunku do programów prawo cytatu[16]. Przypisy- ↑
Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631
- ↑ art. 1 p.1. Ust. z 1994, o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- ↑ art. 1 p. 3. Ust. z 1994, o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- ↑ art. 8 p.1 Ust. z 1994, o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- ↑ art. 2 p.4 Ust. z 1994, o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- ↑ art. 3 Ust. z 1994, o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- ↑ art. 5 Ust. z 1994, o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- ↑ art. 4 Ust. z 1994, o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- ↑ art. 6 Ust. z 1994, o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- ↑ art. 16 Ust. z 1994, o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- ↑ art. 36 Ust. z 1994, o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- ↑ art. 2 p.1. Ust. z 1994, o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- ↑ 13,0 13,1
Dariusz Czajka, Prawa zależne w polskim prawie autorskim, Gazeta Sądowa, Listopad 2007
- ↑ 14,0 14,1 art. 1 p.2 Ust. z 1994, o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- ↑ art. 75 Ust. z 1994, o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- ↑ art. 77 Ust. z 1994, o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Utwór":
Elegia
Elegia (gr. elegeia – pieśń żałobna) – Utwór
liryczny
o treści poważnej, refleksyjny, utrzymany w tonie smutnego rozpamiętywania, rozważania ...
Melos
...
Taylor Swift
2008 roku. Nakręcony do niego wideoklip inspirowany był dramatem
Romeo i Julia
. Utwór uplasował się na 4. miejscu Billboard Hot 100 i pokrył się ...
Romeo and Juliet
25 sierpnia 1980Gatunek
rock
Długość05:54Wytwórnia
Vertigo Records
Singel po singlu"
Lady Writer
"(
1979
)"Romeo and Juliet"(
1980
)"
Skateaway
"(
1981
)Romeo and Juliet – Utwór zespołu
Dire Straits
autorstwa
Marka Knopflera
, pochodzący z albumu
Making Movies
...
Dire Straits
Knopfler zaczął rozwijać skrzydła jako bardzo utalentowany kompozytor. Płytę otwiera ponad piętnastominutowy Utwór "
Telegraph Road
", jest to opowieść o postępie cywilizacji i wyobcowaniu w ...
Wojciech Bogusławski
działalność teatralną we Lwowie. Wystawia tam wielokrotnie swoją operę
Krakowiacy i Górale
(Utwór cieszył się tam wielką popularnością, był nieustannie aktualizowany, przerabiany i wystawiany ...
John Dryden
jego sztuk dostarczyła mu prawdziwej satysfakcji - All For Love (
1677
).Napisał także Utwór The Indian Emperor (Indiański cesarz) - w pełni fikcyjne przedstawienie podboju ...
Samuel Pepys
pucybuta. W momencie rozpoczęcia dziennika poznajemy Samuela, jako biednego i podrzędnego urzędnika. Utwór kończy się, kiedy bohatera stać na własny powóz, na codzienne wizyty ...
Musical
(kształtuje się dramat amerykański). Po tym, jak 1924 roku pojawia się pierwszy Utwór
George'a Gershwina
"Lady Be Good", w roku 1928 powstaje pierwszy musical ...
Adam Naruszewicz
możliwości człowieka oświeconego, który realizuje odwieczne marzenie ludzkości, wypowiedziane w micie ikaryjskim. Utwór Naruszewicza pełnił zatem, tak charakterystyczną dla całej epoki, funkcję dydaktyczną. Był ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Utwór":
Pochwała przyjaźni i hartu ducha w opowiadaniu ˝Stary człowiek i morze˝ (plansza 13)
takiemu połączeniu Hemingway mógł pozwolić sobie na tak lakoniczny (oszczędny w słowach) Utwór. Pisarz mógł zrezygnować z większości środków artystycznych i nie widział potrzeby ...
Historia mówiąca o sile przeznaczenia (plansza 13)
...
Tęsknota za ojczyzną - ˝Moja piosnka (II)˝ Cypriana Kamila Norwida (plansza 17)
3. Czy "Moja piosnka (II)" C. K. Norwida to Utwór o charakterze religijnym?
...
|