Gatunek leczniczy

Rosnąca w zbożu, jako chwast

Czarnuszka polna (Nigella arvensis L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych . Występuje w stanie dzikim w południowej i środkowej Europie , zadomowiona również w Wielkiej Brytanii . W południowej Polsce jest archeofitem , w północnej efemerofitem .

Morfologia

Łodyga

Wzniesiona, rozgałęziona, 20–40 cm wysokości .

Liście

Dwu- trzykrotnie pierzaste , o równowąskich, nitkowatych łatkach.

Kwiaty

Na długich szypułkach , z jasnoniebieskimi , zielonawo żyłkowanymi działkami okwiatu , zakończonymi ostrym wyrostkiem. Ma szczeciniasto zaostrzone pręciki , kwiaty bez przysadek (czasami występuje jeden liść blisko kwiatu) i zrośniętą zalążnię .

Owoc

Nagie, zrośnięte do połowy mieszki z dużymi przestworami powietrznymi^[2]. Nasiona czarne, liczne.

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna . Kwitnie od lipca do września. Roślina miododajna , miodniki ma umieszczone na wewnętrznej wardze zakończonej ostrym wyrostkiem. Przedprątne kwiaty zapylane są przez błonkówki . Rośnie na polach, wysypiskach gruzu. Preferuje gleby gliniaste, zawierające wapń . Na polach uprawnych uznawana za chwast .

Zagrożenia i ochrona

Istnieje projekt, aby wciągnąć czarnuszkę polną na listę gatunków chronionych . Roślina umieszczona jest na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)^[3] w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V).

Zastosowanie

• Roślina lecznicza : jeszcze w latach 70. XX wieku stosowana w wielu krajach świata, najczęściej przy zaburzeniach trawienia, w Indiach przeciwko biegunkom i kolce żołądkowej, w Niemczech jako składnik mieszanek ziołowych regulujących przemianę materii^[2].
  • Surowiec zielarski : nasiona czarnuszki (Semen Nigellae), zawierają 0,6–1,4% olejku eterycznego , do 35% tłuszczu. Olejek ma żółtą barwę i dość przyjemny zapach.
  • Działanie: regulujące trawienie, przeciw robakom, pomocnicze przy schorzeniach pęcherzyka żółciowego i wątroby.
  • Zbiór i suszenie: ścina się i suszy pędy, gdy większość mieszków zaczyna żółknąć. Następnie młóci, a nasiona przechowuje w suchym, zaciemnionym pomieszczeniu. Nasiona służą do przygotowywania naparu .

Przypisy

Bibliografia