MS Achille Lauro |
|
Data wodowania | 1 lipca 1946 |
Data zatonięcia | 2 grudnia 1994 |
Wcześniejsze imiona | Willem Ruys |
Typ |
statek pasażerski
|
Stocznia | N.V. Koninklijke Mij. "De Schelde" |
Armator | StarLauro |
Bandera |
Szwajcaria
|
Nadzorujące
towarzystwo klasyf.
|
Bureau Veritas
|
Liczba członków załogi | 400 |
Liczba pasażerów | 1600 |
Długość całkowita (L) | 195,97
m
|
Szerokość (B) | 25,05
m
|
Zanurzenie (D) | 8,954
m
|
Prędkość maks. | 22
w
|
Pojemność | 23 478
RT
|
Dane napędu | 8 silników wysokoprężnych Sulzer o łącznej mocy 27 000
KM
|
Liczba śrub napędowych | 2 |
MS Achille Lauro (wcześniej MS Willem Ruys) – pełnomorski
statek pasażerski
– liniowiec zbudowany w
1947
w
Holandii
, dla
armatora
Rotterdamsche Lloyd
.
Początkowo obsługiwał połączenia między Holandią i Indonezją, potem pływał do
USA
i
Nowej Zelandii
. W
1964
został sprzedany
włoskiemu
przedsiębiorstwu LauroLine otrzymując nazwę "
Achille Lauro
" od właściciela tej firmy. W
1982
LauroLine popadło w tarapaty finansowe, a statek został przejęty przez Chandris Line, które wykorzystywały go do rejsów czarterowych po
Morzu Śródziemnym
. Statek znany jest głównie z historii jego porwania przez
palestyńskich
terrorystów
w
październiku
1985
. Po porwaniu statek był jeszcze eksploatowany przez ponad 9 lat by zatonąć u wybrzeży
Somalii
2 grudnia
1994
w wyniku wybuchu pożaru.
Historia
Willem Ruys
W
1938
holenderski
armator
Rotterdamsche Lloyd złożył w holenderskiej
stoczni
we
Vlissingen
zamówienie na budowę statku przeznaczonego do regularnych rejsów pomiędzy Holandią i jej dalekowschodnią kolonią –
Holenderskimi Indiami Wschodnimi
. Zamówienie to było odpowiedzią Rotterdamsche Lloyd na zwodowanie przez konkurencyjnego armatora Netherland Line liniowca Oranje do obsługi ruchu pasażerskiego na tej trasie.
Stępkę
pod nową jednostkę położono w
1939
, budowę przerwał jednak wybuch
II wojny światowej
i niemiecki nalot bombowy. Po zajęciu Holandii
Niemcy
próbowali kontynuować prace lecz były one nieustannie sabotowane przez ruch oporu. Budowa została ostatecznie przerwana w wyniku zniszczeń spowodowanych
alianckim
nalotem.
Po wojnie odbudowa statku stała się narodowym priorytetem i
1 lipca
1946
nowa jednostka została zwodowana i ochrzczona imieniem
Willem Ruys
na cześć założyciela Rotterdamsche Lloyd. Prace wykończeniowe trwały do
21 listopada
1947
a w swój pierwszy rejs do Indonezji statek wyruszył
2 grudnia
1947
. W
1949
po ostatecznym uzyskaniu niepodległości przez Indonezję statek skierowano do obsługi połączeń ze
Stanami Zjednoczonymi
i
Kanadą
a następnie, po przebudowie w
1958
, zwiększającej jego pojemność brutto z 21 119
RT
na 23 114
RT
, z
Nową Zelandią
przez
Kanał Sueski
. Przebudowa związana była z podpisaniem przez Rotterdamsche Lloyd i Netherland Line porozumienia, które przewidywało wspólną obsługę rejsów dookoła świata z wykorzystaniem floty złożonej z liniowców Willem Ruys, Oranje i Johan van Oberbarnveldt
Achille Lauro, widok od strony rufy |
|
Achille Lauro
Z uwagi na znaczny spadek ruchu pasażerskiego na obsługiwanej trasie, w grudniu
1964
statek został sprzedany włoskiemu armatorowi LauroLine, należącego do włoskiego multimilionera zwanego Królem Neapolu –
Achille Lauro
. Jednocześnie ten sam armator zakupił od Netherland Line konkurencyjny liniowiec Oranje. W styczniu
1965
zakupione statki otrzymały nowe nazwy. Willem Ruys został przemianowany na MS Achille Lauro na cześć właściciela LauroLine a Oranje na MS Angelina Lauro na cześć jego żony. Achille Lauro został następnie przekazany stoczni w
Palermo
na
Sycylii
do gruntownej przebudowy i modernizacji. Niestety, podczas prac remontowych na jego pokładzie nastąpiła eksplozja a wywołany nią pożar znacznie przedłużył czas naprawy. Podczas przebudowy zwiększono dotychczasowy tonaż statku, podwyższono obydwa kominy i przemalowano kadłub jednostki z dotychczasowego białego koloru na niebieski, co spowodowało, że był on często potocznie określany jako La Nave Blu lub The Blue Ship. Wyremontowany statek oddano do użytku
13 kwietnia
1966
r.
Jednostkę w trakcie jej eksploatacji dotknęły jeszcze dwa poważne pożary.
19 maja
1972
ogień zniszczył mostek a
3 grudnia
1981
3 osoby zginęły podczas paniki towarzyszącej ewakuacji spowodowanej pożarem, który wybuchł w barze i rozprzestrzenił się na inne części statku.
28 kwietnia
1975
statek zderzył się w cieśninie
Dardanele
z
libańskim
frachtowcem
Youssef, w efekcie czego frachtowiec zatonął.
Pod koniec lat 70. LauroLine zaczął przeżywać kłopoty finansowe, które doprowadziły do ogłoszenia upadłości firmy w
1982
r. Skutkiem tego było aresztowanie statku w porcie na
Teneryfie
, gdzie MS Achille Lauro spędził rok zanim rządowi włoskiemu udało się uzyskać zgodę na jego powrót do
Genui
. W porcie w Genui statek przebywał do
1985
kiedy to LauroLine podpisał porozumienie z innym armatorem – Chandris Line na mocy którego Achille Lauro miał obsługiwać rejsy
czarterowe
po
Morzu Śródziemnym
. Umowa ta miała stanowić sposób na rozwiązanie finansowych problemów LauroLine kierowanego po śmierci Achille Lauro w
1982
przez jego syna – Ercole Lauro.
Porwanie
3 października
1985
na pokład statku wypływającego z
Genui
w rejs po
Morzu Śródziemnym
wsiadło czterech członków
proirackiej
frakcji
Frontu Wyzwolenia Palestyny
Abu Abbasa
. Zamierzali oni dostać się tą drogą do
izraelskiego
portu
Aszdod
i zaatakować tamtejsze składy amunicji lub
rafinerię
, w odwecie za nalot
izraelskich
samolotów
F-16
na siedzibę
Jasera Arafata
w
Tunisie
3 października
1985
, w którym zginęło 76 osób.
7 października
1985
podczas zbliżania się statku do portu w
Port Said
plany te jednak zostały przypadkowo odkryte przez jednego z członków załogi, który wszedł bez pukania do kabiny
terrorystów
niosąc obiad i zastał ich w trakcie czyszczenia broni. Zdesperowani zamachowcy zdecydowali się na porwanie statku i uprowadzenie go do
Syrii
.
8 października
1985
w godzinach przedpołudniowych statek dopłynął do
redy
Tartus
jednak władze
syryjskie
pod naciskiem
Stanów Zjednoczonych
odmówiły mu zgody na wejście do portu. Porywacze zażądali uwolnienia z izraelskich więzień 50.
Palestyńczyków
, a w związku z niespełnieniem ich żądań o godz. 15 zabili strzałami w głowę i klatkę piersiową zakładnika – Amerykanina
żydowskiego
pochodzenia, multimilionera
Leona Klinghoffera
, 69-letniego inwalidę poruszającego się na wózku, a jego ciało wyrzucili za
burtę
.
Wobec nieprzejednanej postawy negocjatorów, którzy nie mieli potwierdzonych informacji o śmierci jednego z pasażerów, terroryści skierowali statek do
Libii
gdzie mogli liczyć na pomoc ze strony
Muammara Kadafiego
. Ostatecznie jednak z obawy przed akcją
oddziałów antyterrorystycznych
8 października
1985
dotarli z powrotem do portu w Port Said, gdzie przybył również ze swym adiutantem
Abu Abbas
, który podjął się rozwiązania problemu. Z powodu braku dowodów śmierci jednego z pasażerów, rząd
Hosni Mubaraka
zezwolił
9 października
1985
Abbasowi na zabranie ze statku swoich ludzi i opuszczenie
Egiptu
w zamian na zwrot statku i uwolnienie zakładników.
Po potwierdzeniu informacji o śmierci obywatela swojego kraju, Stany Zjednoczone postanowiły za wszelką cenę ująć wypuszczonych przez Egipt terrorystów. Tuż przed północą
10 października
1985
cztery
myśliwce
F-14 Tomcat
z lotniskowca USS Saratoga przechwyciły w pobliżu
Krety
lecącego do
Tunisu
egipskiego
Boeinga 737
i zmusiły go do wylądowania w bazie
NATO
na
Sycylii
. Porywacze zostali aresztowani na pokładzie samolotu przez amerykańskich komandosów z formacji
Navy Seals
, którzy zamierzali przewieźć ich transportowcem
C-141
do USA w celu postawienia ich przed amerykańskim wymiarem sprawiedliwości.
Jednakże na skutek nieporozumienia pomiędzy Stanami Zjednoczonymi i
Włochami
, które obawiały się odwetu ze strony Frontu Wyzwolenia Palestyny, na lotnisku Sigonella doszło do incydentu pomiędzy amerykańskimi komandosami i włoskimi
Carabinieri
. Efektem tego było przekazanie przez Amerykanów schwytanych terrorystów stronie włoskiej, która dokonała ich aresztowania. Jednak wkrótce po tym Abu Abbas i jego adiutant, którzy posiadali paszporty dyplomatyczne, zostali zwolnieni i wyjechali do
Jugosławii
.
Porywacze Achille Lauro zostali skazani przez włoski sąd na długoletnie wyroki:
- Youssef al-Molqi – skazany na 30 lat pozbawienia wolności, podczas przebywania na przepustce uciekł
16 lutego
1996
do
Hiszpanii
, gdzie po 12 dniach został ponownie schwytany i wydalony do Włoch; na początku
2006
r. nadal przebywał w więzieniu
- Ibrahim Fatayer Abdelatif – zabójca Leona Klinghofera, skazany na 25 lat pozbawienia wolności, wystąpił o zwolnienie warunkowe w
2000
r. ale sąd nie przychylił się do jego wniosku. W dniu 7 lipca 2008 roku rząd włoski uwolnił z więzienia[1].
- Bassam al-Asker – skazany na 25 lat pozbawienia wolności, zwolniony warunkowo w
1991
, zmarł
21 lutego
2004
- Ahmad Marrouf al-Assadi – skazany na 25 lat pozbawienia wolności, zwolniony warunkowo w
1991
.
Abu Abbas został przez sąd włoski skazany zaocznie za zainicjowanie porwania i kierowanie grupą porywaczy na karę dożywotniego więzienia. Pod naciskiem Stanów Zjednoczonych i Włoch został wydalony z Tunezji, skąd udał się do Iraku, gdzie ostatecznie został aresztowany po wkroczeniu Amerykanów do
Bagdadu
podczas
II wojny w Zatoce Perskiej
. Zmarł w więzieniu
8 marca
2004
.
W odwecie za aresztowanie swoich członków – porywaczy Achille Lauro – Front Wyzwolenia Palestyny przeprowadził kilka zamachów terrorystycznych:
-
23 listopada
1985
członkowie
Organizacji Abu Nidala
porwali samolot egipskich linii lotniczych
EgyptAir
; w wyniku nieprzemyślanego ataku egipskich sił specjalnych na
Malcie
zginęło 57 osób
-
27 grudnia
1985
czterej inni terroryści
Abu Nidala
otworzyli ogień z broni maszynowej na lotnisku Leonardo da Vinci w
Rzymie
. Zanim zostali zabici lub ranieni (1 przeżył) przez włoską policję zabili 18 osób a 111 ranili
-
27 grudnia
1985
na lotnisku w
Wiedniu
trzej terroryści tej samej organizacji ostrzelali pasażerów oczekujących na odlot samolotu izraelskich linii
El Al
; 2 osoby zginęły a 47 odniosło rany.
Organizacja Wyzwolenia Palestyny ostatecznie jednak przeprosiła za zabicie Leona Klinghoffera i wypłaciła odszkodowanie w nieznanej wysokości jego córkom Ilsie i Lisie, które otrzymane pieniądze przeznaczyły na utworzenie fundacji Leon and Marilyn Klinghoffer Memorial Foundation zajmującej się walką z terroryzmem poprzez wszelkiego typu działania prawne, polityczne i edukacyjne. Terroryści w czasie porwania statku posłużyli się bronią, którą zakupili od służb specjalnych PRL-u.
Polacy na pokładzie Achille Lauro
Pośród pasażerów statku podczas jego porwania przez
Palestyńczyków
znalazła się grupa Polaków, wśród których byli m.in. piosenkarz
Wojciech Gąssowski
oraz jego żona – tancerka
Małgorzata Potocka
wraz z prowadzoną przez nią
grupą rewiową Sabat
.
Zatonięcie
Skutkiem porwania statku było wycofanie się Chandris Line z umowy z LauroLine co po raz kolejny spowodowało problemy finansowe tego drugiego. Ostatecznie w
1987
firma została zakupiona w całości przez
neapolitańską
firmę Mediterranean Shipping Company, która zmieniła jej nazwę na Star Lauro. Od tej chwili Achille Lauro rozpoczął rejsy pod tanią,
szwajcarską
banderą
.
30 listopada
1994
na wodach w
Zatoki Adeńskiej
podczas opływania
Półwyspu Somalijskiego
w trakcie rejsu z
Genui
na
Seszele
na statku doszło do kolejnego poważnego pożaru.
Wybuchł on około godz. 2:30 lokalnego czasu (
UTC
+3) w
maszynowni
i szybko zaczął się rozprzestrzeniać na inne części jednostki. Walka z żywiołem nie przynosiła efektów, statek przechylił się na lewą
burtę
pod kątem 20° i o godz. 7:38 kapitan zdecydował o nadaniu sygnału
SOS
i ewakuacji jednostki.
Na pomoc 570. pasażerom i 407. członkom załogi ruszył przepływający w pobliżu
panamski
tankowiec
Hawaiian King oraz kilka innych jednostek, w tym dwa amerykańskie
okręty
Gettysburg i Halyburton. Pierwszy na miejsce zdarzenia przybył Hawaiian King, który przyjął na pokład ponad 400 osób – podczas przechodzenia na pokład tankowca z tratw ratunkowych 2 osoby wpadły do wody i zginęły a 8 zostało rannych. Przed godz. 20 wszyscy rozbitkowie znaleźli się na pokładach statków i okrętów, które przybyły na ratunek. W tym czasie ogień ogarnął już cały pokład Achille Lauro, który zwiększył przechył na burtę do ok. 40° i w dalszym ciągu nabierał wody.
1 grudnia
1994
rozbitkowie z Hawaiian King zostali przejęci przez inne jednostki, które skierowały się do portów w
Mombasie
,
Mahé
i
Dżibuti
, podczas gdy Achille Lauro wciąż płonął.
2 grudnia
1994
do wypalonego wraku dotarły
holowniki
, by przetransportować go do stoczni remontowej. Podczas holowania Achille Lauro zatonął w
Zatoce Adeńskiej
ok. 150
mil
od wybrzeży
Somalii
. Ostateczny bilans ofiar śmiertelnych wyniósł 3 osoby a 8 zostało rannych.
Następcą Achille Lauro na tej trasie stała się zakupiona przez Star Lauro kilka miesięcy wcześniej MS Symphony (wcześniej Enrico Costa), który regularne rejsy rozpoczął już w grudniu
1994
r.
Inspiracje
- Holenderska pisarka Henriëtte van Eyk napisała, opublikowaną w
1948
przez Rotterdamsche Lloyd, książkę Przygody na Willem Ruys, pasjonująca historia dla młodzieży którą do
1964
wręczano wszystkim pasażerom statku.
- Na kanwie historii porwania Achille Lauro nakręcono w
1989
film The Hijacking of the Achille Lauro z
Karlem Maldenem
w roli Leona Klinghoffera.
- W
1990
powstał film telewizyjny pod tytułem Voyage of Terror – The Achille Lauro Affair. W postać zamordowanego zakładnika wcielił się
Burt Lancaster
.
- W
1991
wystawiono operę The Death of Klinghoffer z muzyką
Johna Adamsa
a w
2003
nakręcono jej filmową wersję, wyreżyserowaną przez Penny'ego Wollcocka.
- O porwaniu statku przez Palestyńczyków opowiada książka The Achille Lauro Hijacking: Lessons in the Politics and Prejudice of Terrorism, napisana przez Michael K. Bohna w
2004
.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
- Bohn Michael, The Achille Lauro Hijacking. Lessons in the Politics and Prejudice of Terrorism, 2004
- Kushner Harvey, Encyclopedia of Terrorism, 2003
- Oliverio Annamarie, The State of Terror, 1998
- Kubiak Krzysztof, Terroryści na morzach i oceanach, Stosunki Międzynarodowe, październik 2005
Linki zewnętrzne