Arnold Schönberg (ur.
13 września
1874
w
Wiedniu
– zm.
13 lipca
1951
w
Los Angeles
) – kompozytor austriacki, pionier
muzyki dodekafonicznej
i
atonalności
. Przedstawiciel
drugiej szkoły wiedeńskiej
.
Schönberg urodził i wychowywał się w rodzinie nie mającej większych tradycji muzycznych. Z tego powodu został w głównej mierze muzycznym samoukiem. Rozpoczął od gry na skrzypcach, w której osiągnął poziom amatorski. Bardziej niż karierą instrumentalisty zainteresowany był komponowaniem. Elementarne wiadomości dotyczące kompozycji
harmonii
i
kontrapunktu
zdobył na kursach organizowanych przez znanych, wiedeńskich pedagogów muzycznych – Oskara Adlera i Alexandra Zemlinskiego. Nie ukończył jednak konserwatorium muzycznego.
Pierwszy okres twórczości Schönberga wpisany jest w pejzaż późnego romantyzmu. W muzyce tego okresu wyraźnie słychać wpływy
Mahlera
i
Straussa
. Najistotniejszą w twórczości kompozytora była druga dekada
XX wieku
, kiedy to zaczyna eksperymentować z
atonalnością
(sam Schönberg używa terminu pantonalność). Wtedy też przyciąga do siebie młodych awangardzistów, przede wszystkim
Albana Berga
i
Antona Weberna
, dla których staje się nauczycielem i mentorem. Pierwszym w pełni
dodekafonicznym
dziełem była Suita fortepianowa, której premiera odbyła się w
1923
. Schönberg był kompozytorem uniwersalnym. W jego katalogu można znaleźć szerokie spektrum
form
od
pieśni
i muzyki chóralnej, przez utwory na małe zespoły instrumentalne, muzykę kameralną do dzieł symfonicznych.
W
1933
wobec pogarszającej się sytuacji politycznej w Europie, Schönberg wyemigrował do
USA
. W
1941
został obywatelem amerykańskim. Kontynuował pracę kompozytorską często powracając do tradycyjnych
tonalnych
form. W twórczości Schönberga z tego okresu powstaje utwór mający polskie odniesienia – atonalne dzieło chóralne A Survivor from Warsaw skomponowane w
1947
i dedykowane Natalii Koussewickiej i poświęcone likwidacji
getta warszawskiego
. Schönberg, powszechnie znany ze swej silnej wiary w przesąd feralności liczby trzynaście (
triskaidekafobia
; nawet
takty
mają u niego numery: 12, 12A, 14), zmarł
13 lipca
1951
w
Los Angeles
.
Kompozycje
Zobacz:
lista dzieł Arnolda Schönberga