Województwo zachodniopomorskie
Województwo zachodniopomorskieWojewództwo zachodniopomorskie – jedno z 16
województw
w
Polsce
, powołanych do życia w związku z
reformą administracji publicznej z 1999 roku
. Pod względem powierzchni zajmuje piąte miejsce wśród województw, pod względem liczby mieszkańców jest na jedenastym miejscu. Stolicą województwa jest
Szczecin
. Powierzchnia województwa wynosi 22 892,48 km². Według danych z 30 czerwca 2009 roku, obszar województwa zamieszkiwały 1 693 284 osoby[1]. PołożenieWojewództwo położone w północno-zachodniej Polsce, nad
Morzem Bałtyckim
. Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia województwa wynosi 22 892,48 km²[2]. Obszar ten obejmuje także
morskie wody wewnętrzne
polskiej części
Zalewu Szczecińskiego
oraz akweny wokół cieśnin:
Dziwny
i
Świny
, które są częściami
Morza Bałtyckiego
. Graniczy na zachodzie z
Niemcami
na długości 186,6 km, z landami
Meklemburgia-Pomorze Przednie
i
Brandenburgia
. Północną granicę województwa stanowi wyznaczona linia brzegowa nad
Zatoką Pomorską
i dalszą częścią Bałtyku – długość tej granicy wynosi 185 km[3]. Zachodniopomorskie graniczy z trzema innymi województwami – na południu z
woj. lubuskim
i
woj. wielkopolskim
, a na wschodzie z
woj. pomorskim
. Mapa fizyczna województwa zachodniopomorskiego Region położony jest na
Pobrzeżach Południowobałtyckich
:
Szczecińskim
i
Koszalińskim
oraz na
Pojezierzu Pomorskim
(części
Pojezierzy Południowobałtyckich
). Większą część województwa obejmuje historyczne
Pomorze Zachodnie
. Południowe części należały dawniej do
Wielkopolski
i
Nowej Marchii
, dawniej
ziemi lubuskiej
. Tereny województwa należały następnie do
prowincji Pomorze
. W 1946 roku na większości obecnego obszaru znajdowało się
województwo szczecińskie
, które w 1950 roku podzielono na mniejsze
woj. szczecińskie
i
woj. koszalińskie
. Historia i powstanieWojewództwo zachodniopomorskie utworzono z następujących części administracyjnych: Powstanie województwa zachodniopomorskiego nie obyło się bez protestów mieszkańców
Koszalina
, którzy nie chcieli pogodzić się z utratą województwa koszalińskiego i zgłosili projekt
województwa środkowopomorskiego
. Podejmowano również starania o wytyczenie granic zbieżnych z historycznymi i włączenie do województwa zachodniopomorskiego
Słupska
. Ostatecznie do powstania województwa środkowopomorskiego nie doszło, a Słupsk został przyłączony do
województwa pomorskiego
. KlimatKlimat województwa charakteryzuje się dużą różnorodnością i zmiennością. Wynika to ze ścierania się na tym obszarze
klimatu morskiego
z klimatem lądowym oraz z wpływu czynników lokalnych na ukształtowanie się zjawisk pogodowych. Północna i zachodnia część województwa ma typowe cechy klimatu morskiego. W miarę oddalania się od morza i w kierunku wschodnim zaznaczają się stopniowo cechy
klimatu kontynentalnego
. Charakterystyczną cechą klimatu jest wzrost opadów w rejonach najwyższych wzniesień Pojezierza. W obrębie poszczególnych obszarów występuje duża zmienność klimatu (mikroklimat), uwarunkowana cechami środowiska jak położenie (w pobliżu morza, jeziora, dużych rzek), ukształtowanie terenu, pokrycie obszaru (lasy, łąki, zabudowa), rzeźba terenu (pradoliny, wzniesienia)[4]. Bliskość morza, zasoby wodne oraz duża powierzchnia lasów kształtują
umiarkowany klimat
charakteryzujący się znaczną
wilgotnością powietrza
oraz przewagą wiatrów zachodnich i północno-zachodnich. Klimat nad morzem można określić jako umiarkowany ciepły morski, natomiast klimat w głębi lądu jako umiarkowany ciepły przejściowy. PrzyrodaW województwie zachodniopomorskim
lasy
zajmują prawie 35% powierzchni (2004)[5]. Największym zbiornikiem wodnym jest
Zalew Szczeciński
, poza tym jest wiele jezior z których największe to
Dąbie
,
Miedwie
,
Jamno
,
Drawsko
,
Wielimie
,
Bukowo
,
Lubie
,
Pile
,
Płoń
,
Woświn
,
Kopań
oraz
Ińsko
. Przez województwo przepływa kilkadziesiąt rzek, w tym trzecia pod względem długości rzeka kraju:
Odra
, oraz wiele mniejszych, z których największe leżące w całości na terytorium województwa są:
Rega
(ok. 180 km),
Parsęta
(ok. 135 km),
Ina
(ok. 129 km) i
Płonia
(ok. 79 km). Ochrona środowiska
W zachodniopomorskim 2
parki narodowe
:
Woliński
, oraz w połowie
Drawieński
, 7
parków krajobrazowych
:
Barlinecko-Gorzowski
(częściowo),
Cedyński
,
Drawski
,
Iński
,
Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry
, częściowo
Park Krajobrazowy "Ujście Warty"
oraz
Szczeciński Park Krajobrazowy "Puszcza Bukowa"
. Poza tym w województwie jest 114
rezerwaty przyrody
o różnej typologii, m.in. florystyczne, leśne, torfowiskowe, krajobrazowe, ptaków oraz
Puszcza Wkrzańska
,
Puszcza Goleniowska
i
Puszcza Bukowa
. Łączna powierzchnia obszarów tworzących krajowy system obszarów chronionych wynosi około 20% ogólnej powierzchni województwa[6]. Podział administracyjny
Największym powiatem województwa jest
powiat gryfiński
, którego powierzchnia wynosi 1869,11 km², a najmniejszym
powiat policki
665,26 km². Największą gminą województwa jest
gmina Wałcz
574,88 km², a najmniejszą gmina miejska
Sławno
15,83 km²[2]. Wyłączając miasta na prawie powiatu (Szczecin, Koszalin, Świnoujście) według danych z 30 czerwca 2009 r. powiatem o największej liczbie mieszkańców jest
powiat stargardzki
– 119 321 osób, a powiatem o najmniejszej liczbie mieszkańców jest
powiat łobeski
– 38 122 osób. Wyłączając miasta na prawie powiatu gminą o największej liczbie mieszkańców jest gmina miejska
Stargard Szczeciński
– 69 951 osób, a gminą o najmniejszej liczbie mieszkańców jest
gmina Nowe Warpno
– 1594 osób[1]. Liczba ludności[7] i powierzchnia[8] wg
GUS
z 2008 roku. Powiaty ziemskie[7][8]Herb | Powiat | Ludność | Pow. (km²) | Gęstość zaludnienia | Urbanizacja (%) | Liczba gmin miejskich | Liczba gmin miejsko-wiejskich | Liczba gmin wiejskich |
---|
|
białogardzki
| 48.271 | 845,46 | 57 | 62,6 | 1 | 2 | 1 |
---|
|
choszczeński
| 49.795 | 1327,52 | 38 | 48,0 | – | 4 | 2 |
---|
|
drawski
| 57.705 | 1764,42 | 33 | 61,9 | – | 2 | 4 |
---|
|
goleniowski
| 79.504 | 1615,64 | 49 | 53,3 | – | 3 | 3 |
---|
|
gryficki
| 60.660 | 1017,37 | 60 | 50,5 | – | 3 | 3 |
---|
|
gryfiński
| 83.019 | 1869,11 | 44 | 45,5 | – | 6 | 3 |
---|
|
kamieński
| 47.726 | 1003,40 | 48 | 52,7 | – | 5 | 1 |
---|
|
kołobrzeski
| 76.617 | 724,66 | 106 | 58,6 | 1 | – | 6 |
---|
|
koszaliński
| 64.520 | 1668,42 | 39 | 21,6 | – | 3 | 5 |
---|
|
łobeski
| 38.204 | 1065,13 | 36 | 53,1 | – | 4 | 1 |
---|
|
myśliborski
| 67.245 | 1182,41 | 57 | 59,2 | – | 3 | 2 |
---|
|
policki
| 67.166 | 665,28 | 101 | 52,7 | – | 2 | 2 |
---|
|
pyrzycki
| 39.953 | 726,00 | 55 | 42,2 | – | 2 | 4 |
---|
|
sławieński
| 57.330 | 1043,26 | 55 | 47,6 | 2 | – | 4 |
---|
|
stargardzki
| 119.198 | 1519,97 | 78 | 66,5 | 1 | 4 | 5 |
---|
|
szczecinecki
| 77.132 | 1765,39 | 44 | 63,4 | 1 | 3 | 2 |
---|
|
świdwiński
| 48.519 | 1093,02 | 44 | 49,5 | 1 | 1 | 4 |
---|
|
wałecki
| 54.323 | 1414,95 | 38 | 60,6 | 1 | 3 | 1 |
---|
ArchitekturaNa zasoby środowiska kulturowego województwa składa się 2893
zabytków nieruchomych
oraz 1547 zabytków ruchomych wpisanych do rejestru zabytków, a ponadto obiekty w ewidencji konserwatorskiej[9].Na obszarze województwa znajduje się dwa obiekty uznane za
pomnik historii
:
zespół katedralny
w
Kamieniu Pomorskim
[10] i
zespół kościoła pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Królowej Świata
oraz
średniowieczne mury obronne miasta
w
Stargardzie
[11]. Urbanistyka i architekturaUkłady staromiejskie o średniowiecznej metryce, które zachowały rozplanowanie z czasu lokacji. Składają się na nie
kościoły farne
,
ratusze
i zespoły zabudowy mieszczańskiej – głównie XIX-wiecznej, ale też kamienicami o metryce starszej XV–XVII-wiecznej. W dobrym stanie zachowały się układy staromiejskie w
Cedyni
,
Darłowie
,
Dobrej koło Nowogardu
,
Lipianach
,
Maszewie
,
Mieszkowicach
,
Moryniu
,
Myśliborzu
,
Trzebiatowie
,
Trzcińsku-Zdroju
i
Wolinie
. Odbudowywane są obecnie zespoły staromiejskie w
Szczecinie
,
Stargardzie Szczecińskim
i
Kołobrzegu
[9]. Na terenie województwa znajduje się liczna grupa miast z czytelnie zachowanymi murami obronnymi z wieżami, basztami, bramami i fosami pochodzącymi z okresu średniowiecza. Są to unikatowe w kraju zespoły pod względem liczby i walorów zabytkowych. Do najlepiej zachowanych należą mury w
Drawsku Pomorskim
,
Koszalinie
,
Mieszkowicach
,
Pyrzycach
,
Reczu
,
Stargardzie Szczecińskim
,
Trzcińsku-Zdroju
. Wśród nich zachowały się egzemplarze miejskiej architektury obronnej klasy europejskiej, jak na przykład Brama Świecka i Barnkowska w
Chojnie
,
Brama Wolińska w Goleniowie
,
Brama Wałowa
,
Młyńska
i
Pyrzycka
w
Stargardzie Szczecińskim
. W części ośrodków wypoczynkowych utrzymała się architektura uzdrowiskowa związana z rozwojem pod koniec XIX wieku funkcji rekreacyjno–uzdrowiskowych, głównie w pasie nadmorskim (
Świnoujście
,
Kamień Pomorski
,
Dziwnów
,
Kołobrzeg
), a także w rejonach występowania leczniczych pokładów wód lub błot (
Trzcińsko-Zdrój
,
Połczyn-Zdrój
). Architektura ta nawiązuje do wzorców szwajcarskich i południowoniemieckich. Miejscowości te nadal pełnią funkcje uzdrowiskowo–wypoczynkowe, lecz znacznej degradacji ulega układ i zabudowa, czyli te elementy układu przestrzennego, które decydują o atrakcyjności wielu historycznych i tradycyjnych europejskich miejscowo ci uzdrowiskowych[9]. Zachowały się układy ruralistyczne (wiejskie) o średniowiecznej metryce o czytelnych układach lokacyjnych
okolnicowych
,
owalnicowych
lub
ulicowych
, z zachowaną zabudową zagrodową murowaną i ryglową z XIX wieku, z przykładami starszej XVIII-wiecznej zabudowy (np. w
rejon Pyrzyc
, pasa nadmorskiego). Zamki, rezydencjeWojewództwo zachodniopomorskie posiada zamki będące ośrodkami władzy książąt pomorskich i biskupów. Najbardziej okazalszym jest
Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie
oraz
Darłowie
. Następne zamki znajdują się w
Białogardzie
,
Swobnicy
,
Świdwinie
. Relikty zamków mieszczą się w
Dobrej koło Nowogardu
,
Drawnie
,
Starym Drawsku
,
Golczewie
,
Karlinie
,
Moryniu
,
Złocieńcu
. Na terenie województwa znajdują się rezydencje pomorskie, będące założeniami dworsko–pałacowo–parkowymi z folwarkami, wpisane są w krajobraz większości wsi pomorskich. Większość XIX–wieczna, ale także starsze, XVIII-wieczne rezydencje, jak np. unikatowe barokowe założenia w
Świerznie
i
Niepołcku
. Budowle rezydencjonalne prezentują charakterystyczny dla XIX wieku
eklektyzm
. Z wielu dawnych rezydencji pozostały tylko parki z cennym starodrzewem, jak na przykład park w
Zatoni Dolnej
, który ma walory ponadlokalne[9]. Obiekty sakralneOd średniowiecza po XIX wiek obiekty sakralne były i pozostały dominantami w zabudowie miast i wsi. Najstarsze pomorskie obiekty sakralne datuje się na XII–XIII wiek. Należą do nich romańskie i wczesnogotyckie kościoły granitowe. Jest to grupa świątyń miejskich i wiejskich położonych w południowo-zachodniej części województwa, będąca kontynuacją tego typu budowli po zachodniej stronie Odry (między innymi w gminie Moryń, Chojna, Mieszkowice). Do budowli sakralnych o największych walorach zalicza się
katedra w Kamieniu Pomorskim wraz z zabudową Osiedla Katedralnego
i
stargardzka kolegiata Najświętszej Marii Panny Królowej Świata
[12] oraz
katedra NMP w Kołobrzegu
[9]. W rejonach północno-wschodnich województwa (charakterystyczne dla tych terenów) występuje ponad 70 wiejskich kościołów o konstrukcji ryglowej (głównie wiejskich) z XVII–XVIII wieku[9]. Na Pomorzu Zachodnim prowadziły działalność zakony cystersów, joannitów, norbertanów i templariuszy, które wybudowały w średniowieczu zespoły zabudowań klasztornych w
Bierzwniku
,
Chwarszczanach
,
Cedyni
,
Kołbaczu
,
Marianowie
,
Jasienicy
,
Pełczycach
,
Rurce
. Zabytki technikiNa terenie województwa zachowało się wiele zabytki techników i przemysłu, które mają walory zabytkowe a jednocześnie są współcześnie użytkowane. Świadectwa rozwoju myśli technicznej są związane przede wszystkim z rozwojem przemysłu w XIX wieku, a obiekty militarne świadczą o strategicznym położeniu terenów woj. zachodniopomorskiego. Do pierwszej grupy należą młyny i wiatraki kontynuujące tradycje młynarskie sięgające średniowiecza. Działają
małe elektrownie wodne
i inne urządzenia hydrotechniczne budowane na większych rzekach regionu:
Odrze
,
Redze
,
Inie
,
Drawie
,
Parsęcie
. Funkcjonują zespoły urządzeń hydrotechnicznych rzeki Odry – system kanałów, śluz, jazów między innymi Polderu Cedyńskiego i
Międzyodrza
. Zachowały się kolejowe linie wąskotorowe, obecnie w większości zlikwidowane, a część funkcjonuje (linie
Gryfice
–
Rewal
i
Koszalin
–Wielino). Do drugiej grupy zabytków sztuki militarnej należą umocnienia w rejonie Odry i
Wału Pomorskiego
, pasa nadmorskiego, pozostałości
twierdzy kołobrzeskiej
oraz zespół XIX-wiecznych fortów w
Świnoujściu
. Obiektami charakterystycznymi dla nadmorskiego położenia województwa są XIX-wieczne latarnie morskie (w
Świnoujściu
,
Niechorzu
,
Kołobrzegu
) oraz porty (w
Szczecinie
,
Darłówku
,
Kołobrzegu
). ArcheologiaNa ternie województwa występują licznie zabytki archeologiczne, będące świadectwem najdawniejszych dziejów Pomorza Zachodniego, jak na przykład grobowce megalityczne z epoki kamienia w rejonie
Dolic
,
Przelewic
; grodziska kultury łużyckiej, głównie z okresu wczesnego średniowiecza; cmentarzyska kurhanowe w rejonach
Wolina
,
Dolic
,
Osiny
,
Przelewic
,
Trzebiatowa
, koło
Świelubia
;
cmentarzysko kurhanowe z kręgami kamiennymi w Grzybnicy
koło Koszalina; grodzisko wyżynne, port wczesnośredniowieczny, cmentarzysko ciałopalne w
Budzistowie
. UrbanizacjaStare miasto w Szczecinie W województwie zachodniopomorskim są 63 miasta, w tym 3 miasta z prawami powiatu. Liczba ludności[7] i powierzchnia[8] według danych
Głównego Urzędu Statystycznego
z 2008 roku (podkreślone zostały siedziby powiatów ziemskich, wytłuszczone siedziby powiatów grodzkich): Herb | Miasto | Ludność | Powierzchnia (km²) |
---|
|
Szczecin
| 406.307 | 300,55 |
---|
|
Koszalin
| 107.986 | 98,34 |
---|
|
Stargard Szczeciński
| 69.951 | 48,08 |
---|
|
Kołobrzeg
| 44.890 | 25,67 |
---|
|
Świnoujście
| 40.765 | 197,23 |
---|
|
Szczecinek
| 40.219 | 48,63 |
---|
|
Police
| 34.145 | 37,23 |
---|
|
Wałcz
| 25.953 | 38,17 |
---|
|
Białogard
| 24.349 | 25,73 |
---|
|
Goleniów
| 22.404 | 11,78 |
---|
|
Gryfino
| 21.065 | 9,58 |
---|
|
Nowogard
| 16.772 | 12,44 |
---|
|
Gryfice
| 16.595 | 12,40 |
---|
|
Choszczno
| 15.765 | 9,58 |
---|
|
Świdwin
| 15.539 | 22,38 |
---|
|
Barlinek
| 14.162 | 17,55 |
---|
|
Darłowo
| 14.037 | 20,21 |
---|
|
Dębno
| 13.909 | 20 |
---|
|
Złocieniec
| 13.190 | 32,28 |
---|
|
Sławno
| 13.117 | 15,83 |
---|
|
Pyrzyce
| 12.750 | 38,79 |
---|
|
Myślibórz
| 11.700 | 15,04 |
---|
|
Drawsko Pomorskie
| 11.419 | 22,33 |
---|
|
Łobez
| 10.330 | 11,75 |
---|
|
Trzebiatów
| 10.162 | 10,25 |
---|
|
Kamień Pomorski
| 9.164 | 10,74 |
---|
|
Połczyn-Zdrój
| 8.528 | 7,22 |
---|
|
Chojna
| 7.398 | 12,12 |
---|
|
Czaplinek
| 6.845 | 13,62 |
---|
|
Sianów
| 6.606 | 15,88 |
---|
|
Karlino
| 5.832 | 9,40 |
---|
|
Międzyzdroje
| 5.502 | 4,50 |
---|
|
Wolin
| 4.879 | 14,47 |
---|
|
Bobolice
| 4.365 | 4,77 |
---|
|
Resko
| 4.354 | 4,49 |
---|
|
Borne Sulinowo
| 4.349 | 18,15 |
---|
|
Lipiany
| 4.159 | 5,54 |
---|
|
Kalisz Pomorski
| 4.110 | 11,95 |
---|
|
Płoty
| 4.093 | 4,12 |
---|
|
Barwice
| 3.756 | 7,50 |
---|
|
Mieszkowice
| 3.562 | 4,73 |
---|
|
Chociwel
| 3.266 | 3,67 |
---|
|
Maszewo
| 3.231 | 5,54 |
---|
|
Węgorzyno
| 3.009 | 6,85 |
---|
|
Recz
| 2.992 | 12,30 |
---|
|
Polanów
| 2.960 | 7,37 |
---|
|
Dziwnów
| 2.904 | 4,97 |
---|
|
Pełczyce
| 2.808 | 13,07 |
---|
|
Golczewo
| 2.714 | 7,42 |
---|
|
Mirosławiec
| 2.616 | 2,13 |
---|
|
Tychowo
| 2.486 | 4,1 |
---|
|
Trzcińsko-Zdrój
| 2.466 | 2,33 |
---|
|
Drawno
| 2.423 | 5,03 |
---|
|
Człopa
| 2.370 | 6,27 |
---|
|
Dobrzany
| 2.360 | 5,34 |
---|
|
Dobra
| 2.336 | 2,37 |
---|
|
Biały Bór
| 2.209 | 12,82 |
---|
|
Ińsko
| 2.002 | 7,48 |
---|
|
Tuczno
| 1.919 | 9,21 |
---|
|
Moryń
| 1.634 | 5,54 |
---|
|
Cedynia
| 1.622 | 1,67 |
---|
|
Suchań
| 1.465 | 3,57 |
---|
|
Nowe Warpno
| 1.200 | 24,51 |
---|
GospodarkaW 2007 roku
produkt krajowy brutto
woj. zachodniopomorskiego wynosił 46 904 mln zł, co stanowiło 4,0% PKB
Polski
. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 89,8% średniej krajowej, co plasowało zachodniopomorskie na 6. miejscu względem innych województw[13]. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. zachodniopomorskiego w 3. kwartale 2009 roku wynosiło 3089,07 zł, co lokuje go na 6. miejscu na tle wszystkich województw[14]. Według danych z 2008 roku na terenie województwa było zarejestrowanych 206 128 prywatnych
podmiotów gospodarczych
, z czego 165 807 stanowiły
osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą
. Było zarejestrowanych 12 356
spółek handlowych
, a 4081 z nich miało udział kapitału zagranicznego[15]. W końcu stycznia 2010 roku liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 115,6 tys. mieszkańców, co stanowi
stopę bezrobocia
na poziomie 17,7% do aktywnych zawodowo[16]. W ciągu całego 2008 roku z obiektów znajdujących się na terenie województwa skorzystało 1 742 580 turystów, z których 21,8% stanowili turyści zagraniczni. Największy napływ turystów miał miejsce w czerwcu, lipcu i sierpniu, kiedy łączna liczba turystów wynosiła 45,7% z całego roku[17]. W 2008 roku na terenie województwa znajdowało się 840 obiektów zbiorowego zakwaterowania, które posiadały 107 800 miejsc noclegowych. W województwie było 178 obiektów hotelowych mających 14 877 miejsc noclegowych. Najwięcej miejsc tj. 49 976 posiadały ośrodki wczasowe, których było 8342[17]. W 2008 roku na obszarze woj. zachodniopomorskiego było 59 624 gospodarstw rolnych, z czego 99,24% było gospodarstwami indywidualnymi. Najczęściej (7144) gospodarstwo miało areał wynoszący od 5 do 10 ha dla użytków rolnych[18]. DemografiaStruktura demograficzna mieszkańców woj. zachodniopomorskiego wg danych z 31 grudnia 2007[19]: Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni |
---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % | populacja | 1692271 | 100 | 870319 | 51,43 | 821952 | 48,57 | wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) | 329706 | 19,48 | 160630 | 9,49 | 169076 | 9,99 | wiek produkcyjny (18–65 lat) | 1115412 | 65,91 | 539463 | 31,88 | 575949 | 34,03 | wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) | 247153 | 14,6 | 170226 | 10,06 | 76927 | 4,55 |
Struktura płci i wieku w województwie zachodniopomorskim wg danych z 30 czerwca 2008 roku[7]: W 2002 roku w powszechnym spisie ludności na 1 698 214 mieszkańców woj. zachodniopomorskiego przeważająca większość zdeklarowała
narodowość polska
. Największą grupą obywateli polskich w województwie należącą do mniejszości narodowej lub etnicznej była
mniejszość ukraińska
, do której należało 3703 osób, co stanowiło 0,218% ogółu mieszkańców. Drugą grupą była
mniejszość niemiecka
licząca 1014 osób, stanowiącą 0,0597% mieszkańców[20]. Tylko 1 osoba w woj. zachodniopomorskim zadeklarowała używanie w kontaktach domowych
języka kaszubskiego
, który jest językiem regionalnym
Pomorza
[20].
Mniejszości narodowe i etniczne
(obywatele polscy) w 2002 r. w woj. zachodniopomorskim[20]Mniejszość | Liczba osób | Procentowy udział w województwie | Liczba osób deklarujących używanie w kontaktach domowych języka mniejszości | Procentowy udział w województwie |
---|
Mniejszość białoruska
| 117 | 0,0069% | 39 | 0,0023% |
Mniejszość czeska
| 6 | 0,0004% | 11 | 0,0007% |
Mniejszość litewska
| 67 | 0,0039% | 23 | 0,0013% |
Mniejszość łemkowska
| 66 | 0,0039% | 25 | 0,0015% |
Mniejszość niemiecka
| 1014 | 0,0597% | 5581 | 0,3286% |
Mniejszość ormiańska
| 8 | 0,0005% | 13 | 0,0008% |
Mniejszość romska
| 699 | 0,0412% | 768 | 0,0452% |
Mniejszość rosyjska
| 221 | 0,0130% | 618 | 0,0364% |
Mniejszość słowacka
| 2 | 0,0001% | 12 | 0,0007% |
Mniejszość słowacka
| 2 | 0,0001% | 12 | 0,0007% |
Mniejszość tatarska
| 9 | 0,0001% | 0 | 0,0000% |
Mniejszość ukraińska
| 3703 | 0,2180% | 2407 | 0,1417% |
Mniejszość żydowska
| 44 | 0,0026% | 3 | 0,0002% | KulturaNa terenie województwa w 2008 roku znajdowało się 380 placówek bibliotecznych i 24 kina. Działały 22 muzea, 12 teatrów i instytucji muzycznych, 15 galerii i salonów sztuki[19]. Największą biblioteką jest
Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica w Szczecinie
, która 31 grudnia 2006 roku posiadała 1 048 535 książek i czasopism, a także 453 760 pozycji ze zbiorów specjalnych[21]. TradycjeW 2010 roku na liście produktów tradycyjnych
Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi
znajdowało się 8 produktów z woj. zachodniopomorskiego: Jeziorowy ogórek kiszony, Kapusta kiszona z beczki, Ogórek kołobrzeski, Chleb razowy koprzywieński, Miód Drahimski,
Miód pitny
trójniak, Nalewka ze śliwek z Dębiny, Wino ze śliwek[22]. OświataRealizacją polityki oświatowej na terenie województwa kieruje Zachodniopomorski Kurator Oświaty. Kuratorium ma siedzibę w Szczecinie, posiadając także 2 delegatury: w
Koszalinie
i w
Wałczu
. W 2008 roku w województwie funkcjonowały 22 szkoły wyższe, na których studiowało ogółem 78 246 osób. Na obszarze woj. zachodniopomorskiego znajdowało się 475 szkół podstawowych, 254 gimnazjów, 41 liceów profilowanych, 125 techników, 116 liceów ogólnokształcących, 22 szkoły artystyczne, 127 szkół policealnych dla dorosłych[19]. Największą zachodniopomorską uczelnią jest
Uniwersytet Szczeciński
, na którym wg danych z 30 listopada 2008 roku studiowało 30 079 osób[23]. W roku akademickim 2007/08 na 10 tys. mieszkańców województwa przypadało 448,6 studentów[24]. SportNa terenie województwa w 2008 roku we wszystkich dyscyplinach działało 643 klubów sportowych, w których ćwiczyło łącznie 43 068 osób[19]. W najwyższych rozgrywkach krajowych w 2009 roku w
Polskiej Lidze Koszykówki
z woj. zachodniopomorskiego grają 2 drużyny:
AZS Koszalin
oraz
Kotwica Kołobrzeg
. W najwyższej lidze futsalu
Ekstraklasie
grał zespół
Pogoń 04 Szczecin
. Największym obiektem sportowym w województwie jest
Stadion Miejski w Szczecinie
, który może pomieścić 17 783 osób. Stadion jest wykorzystywany do meczów piłki nożnej. Administracja i polityka
Organem uchwałodawczym jest
Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego
, składający się z 30 radnych[25], którzy są wybierani przez mieszkańców województwa w 5 okręgach wyborczych[26]. Sejmik wybiera organ wykonawczy województwa, którym jest
zarząd województwa
, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu
marszałkiem
. Siedzibą władz województwa jest
Szczecin
. W
Koszalinie
znajduje się także wydział zamiejscowy urzędu marszałkowskiego. Organem administracji rządowej jest
Wojewoda
Zachodniopomorski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest
Szczecin
, jednak posiada on także delegaturę w
Koszalinie
. Wojewodowie Zachodniopomorscy: Wicewojewoda: Mieszkańcy województwa wybierają parlamentarzystów z okręgów wyborczych, których siedzibami okręgowych komisji wyborczych są:
Szczecin
i
Koszalin
. Posłowie do
Parlamentu Europejskiego
są wybierani z
okręgu wyborczego nr 13
. SądownictwoSąd Okręgowy w Szczecinie Teren województwa zachodniopomorskiego objęty jest właściwością dwóch
sądów okręgowych
(w Szczecinie i Koszalinie) oraz 18
sądów rejonowych
[27][28]. Prócz tego istnieją 3 wydziały zamiejscowe sądów rejonowych (Chojna, Pyrzyce, Police)[29]. Na obszarze województwa znajduje się jeden Sąd Apelacyjny w Szczecinie, w którego obszarze właściwości znajdują się 3 sądy okręgowe. W Szczecinie znajduje się także
wojewódzki sąd administracyjny
[30]. Sądom powszechnym na obszarze woj. zachodniopomorskiego towarzyszy 1
prokuratura apelacyjna
, 2
prokuratury okręgowe
, 21
prokuratur rejonowych
[31]. Obszary właściwości
sądów powszechnych
w woj. zachodniopomorskim[32][27][28]Obszar właściwości (jednostki administracyjne) |
Sąd rejonowy
|
Sąd okręgowy
|
Sąd apelacyjny
|
---|
miasto
Białogard
, miasto
Świdwin
,
gmina Białogard
,
gmina Brzeżno
,
gmina Karlino
,
gmina Połczyn-Zdrój
,
gmina Rąbino
,
gmina Sławoborze
,
gmina Świdwin
,
gmina Tychowo
| Sąd Rejonowy w Białogardzie | Sąd Okręgowy w Koszalinie | Sąd Apelacyjny w Szczecinie |
gmina Czaplinek
,
gmina Drawsko Pomorskie
,
gmina Kalisz Pomorski
,
gmina Ostrowice
,
gmina Wierzchowo
,
gmina Złocieniec
| Sąd Rejonowy w Drawsku Pomorskim | miasto
Kołobrzeg
,
gmina Dygowo
,
gmina Gościno
,
gmina Kołobrzeg
,
gmina Rymań
,
gmina Siemyśl
,
gmina Ustronie Morskie
| Sąd Rejonowy w Kołobrzegu | miasto
Darłowo
,
Koszalin
,
gmina Będzino
,
gmina Biesiekierz
,
gmina Darłowo
,
gmina Malechowo
,
gmina Manowo
,
gmina Mielno
,
gmina Polanów
,
gmina Sianów
,
gmina Świeszyno
| Sąd Rejonowy w Koszalinie | miasto
Sławno
,
gmina Postomino
,
gmina Sławno
| Sąd Rejonowy w Sławnie | miasto
Szczecinek
,
gmina Barwice
,
gmina Biały Bór
,
gmina Bobolice
,
gmina Borne Sulinowo
,
gmina Grzmiąca
,
gmina Szczecinek
| Sąd Rejonowy w Szczecinku | miasto
Wałcz
,
gmina Człopa
,
gmina Mirosławiec
,
gmina Tuczno
,
gmina Wałcz
| Sąd Rejonowy w Wałczu |
gmina Bierzwnik
,
gmina Choszczno
,
gmina Drawno
,
gmina Krzęcin
,
gmina Pełczyce
,
gmina Recz
| Sąd Rejonowy w Choszcznie | Sąd Okręgowy w Szczecinie |
gmina Dobra
,
gmina Goleniów
,
gmina Maszewo
,
gmina Nowogard
,
gmina Osina
,
gmina Przybiernów
,
gmina Stepnica
| Sąd Rejonowy w Goleniowie |
gmina Brojce
,
gmina Gryfice
,
gmina Karnice
,
gmina Płoty
,
gmina Rewal
,
gmina Trzebiatów
| Sąd Rejonowy w Gryficach |
gmina Banie
,
gmina Cedynia
,
gmina Chojna
,
gmina Gryfino
,
gmina Mieszkowice
,
gmina Moryń
,
gmina Stare Czarnowo
,
gmina Trzcińsko-Zdrój
,
gmina Widuchowa
| Sąd Rejonowy w Gryfinie |
gmina Dziwnów
,
gmina Golczewo
,
gmina Kamień Pomorski
,
gmina Świerzno
,
gmina Wolin
| Sąd Rejonowy w Kamieniu Pomorskim |
gmina Łobez
,
gmina Radowo Małe
,
gmina Resko
,
gmina Węgorzyno
| Sąd Rejonowy w Łobzie |
gmina Barlinek
,
gmina Boleszkowice
,
gmina Dębno
,
gmina Myślibórz
,
gmina Nowogródek Pomorski
| Sąd Rejonowy w Myśliborzu | miasto
Stargard Szczeciński
,
gmina Bielice
,
gmina Chociwel
,
gmina Dobrzany
,
gmina Dolice
,
gmina Ińsko
,
gmina Kobylanka
,
gmina Kozielice
,
gmina Lipiany
,
gmina Marianowo
,
gmina Przelewice
,
gmina Pyrzyce
,
gmina Stara Dąbrowa
,
gmina Stargard Szczeciński
,
gmina Suchań
,
gmina Warnice
| Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim |
Szczecin
(centrum miasta przy zachodnim brzegu Odry) | Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie | miasto
Szczecin
(bez centrum),
gmina Dobra (Szczecińska)
,
gmina Kołbaskowo
,
gmina Nowe Warpno
,
gmina Police
| Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie | miasto
Świnoujście
,
gmina Międzyzdroje
| Sąd Rejonowy w Świnoujściu |
Transport Transport drogowy-
102
•
103
•
105
•
106
•
107
•
108
•
109
•
110
•
112
•
113
•
114
•
115
•
119
•
120
•
121
•
122
•
124
•
125
•
126
•
127
•
128
•
129
•
130
•
141
•
142
•
144
•
146
•
147
•
148
•
151
•
152
•
156
•
160
•
162
•
163
•
165
•
166
•
167
•
168
•
169
•
171
•
172
•
173
•
175
•
177
•
178
•
179
•
201
•
203
•
205
•
206
•
208
•
209
Transport kolejowy
Szczeciński węzeł kolejowy
linie kolejowe czynne: Transport wodnyNa wybrzeżu województwa zachodniopomorskiego znajdują się cztery morskie porty handlowe: w
Szczecinie
,
Świnoujściu
,
Kołobrzegu
,
Policach
oraz 10 małych portów bałtyckich i 13
przystani
rybackich. Na terenie województwa realizowane jest ok. 90% pasażerskiego ruchu
promowego
i 47% przeładunków w Polsce. Z uwagi na zły stan techniczny małe porty i przystanie wymagają kosztownych prac modernizacyjnych[35]. Prawnie na terenie województwa ustalono 18
portów morskich
i 8
przystani morskich
. Region ma dogodny układ śródlądowych
dróg wodnych
łączących porty ujścia Odry z krajami
UE
, a szczególnie z Niemcami. Aktualny stan zabudowy hydrotechnicznej drogi wodnej na odcinku Szczecin-
Kostrzyn nad Odrą
nie pozwala na pełne wykorzystanie jej możliwości transportowych[35]. Transport śródlądowy: Na terenie woj. zachodniopomorskiego utworzono 8 morskich
przejść granicznych
w:
Darłowie
,
Dziwnowie
,
Kołobrzegu
,
Mrzeżynie
,
Nowym Warpnie
,
Trzebieży
,
Szczecinie
i
Świnoujściu
. Transport lotniczyNa obszarze województwa zlokalizowane są następujące lotniska: -
port lotniczy Szczecin-Goleniów
– port lotniczy należący do podstawowej sieci lotnisk w kraju. W pełni przystosowany do obsługi cywilnego ruchu pasażerskiego i towarowego, zgodnie z wymogami
ICAO
. Jest również lotniczym przejściem granicznym[36]
-
Szczecin-Dąbie
– lotnisko cywilne o nawierzchni trawiastej (aeroklub, baza lotnictwa sanitarnego)
- lotniska wojskowe:
Świdwin
,
Mirosławiec
,
Oleszno
- lotniska powojskowe (których infrastrukura lotniskowa jest na ogół zdewastowana): Płoty,
Dziwnów
,
Zegrze Pomorskie
,
Borne Sulinowo
,
Kluczewo
, Chojna, Wilcze Laski,
Bagicz
Bezpieczeństwo Straż pożarnaGłówną siedzibą straży pożarnej jest Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Szczecinie. Prócz niej w województwie działa 17 komend powiatowych
PSP
oraz 3 komendy miejskie[37]. Prócz nich wg danych z 4 sierpnia 2009 r. w ramach
krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego
w województwie działa 157 jednostek
Ochotniczej Straży Pożarnej
[38]. Na terenie województwa w
Bornem Sulinowie
znajduje się Ośrodek Szkolenia PSP. WojskoZachodniopomorskie jako 1 z 7 województw należy do
Pomorskiego Okręgu Wojskowy
. Nad wybrzeżem województwa znajdują się 2 bazy morskie:
port wojenny Kołobrzeg
,
port wojenny Świnoujście
. Współpraca międzynarodowaUmowy, porozumienia i listy intencyjne zawarte przez Województwo Zachodniopomorskie[39]: Większość województwa położona jest w
Euroregionie Pomerania
, fragmenty także w
euroregionach
:
Pro Europa Viadrina
i
Bałtyk
. Przypisy- ↑ 1,0 1,1
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2009 r.)
. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2009-11-24.
ISSN
1734-6118
.
- ↑ 2,0 2,1
Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2009 r.
. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2009-08-20.
ISSN
1505-5507
.
- ↑ I.1. Ogólna charakterystyka województwa. W: Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do 2020. Szczecin: UM Woj. Zachodniopomorskiego, 2005-12, s. 8.
- ↑ 3.2.1.2. Klimat. W: Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej Woj. Zachodniopomorskiego:
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa zachodniopomorskiego
. Szczecin: Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego, 2002-06, ss. 32-33.
- ↑ Dyrektora Generalny Lasów Państwowych Janusz Dawidziuk:
Raport o stanie lasów w Polsce 2004
. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2005 data dostępu = 2010-05-13.
- ↑ I.4.4. Obszary chronione na podst. ustawy o ochronie przyrody. W: Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do 2020. Szczecin: BIP UM Woj. Zachodniopomorskiego, grudzień 2005, s. 33. (
pol.
)
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2008 r.)
. „Dane GUS-u” (2008-10). Główny Urząd Statystyczny.
ISSN
1734-6118
.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3
Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2009 r.
. „Dane GUS-u” (2009-08-20). Główny Urząd Statystyczny.
ISSN
1505-5507
(
pol.
).
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 I.4.5. Zabytki i dziedzictwo kulturowe. W: Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do 2020. Szczecin: UM Woj. Zachodniopomorskiego, 2005-12, ss. 34-36.
- ↑ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 sierpnia 2005 r. (
Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1401
)
- ↑ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 17 września 2010 r.
Dz. U. z 2010 r. Nr 184, poz. 1236
- ↑ obie uznane za pomnik historii
- ↑ II. Ważniejsze dane o województwach. W: 88:
Rocznik Statystyczny Województw 2009
. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2010-01-26, ss. 88-89.
ISSN
1230-5820
.
- ↑ Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 27 listopada 2009 r. (
M.P. z 2009 r. Nr 78, poz. 982
)
- ↑
Zachodniopomorskie
(
pol.
). W: Bank Danych Regionalnych [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2010-02-13].
- ↑
Bezrobotni oraz stopa bezrobocia wg województw, podregionów i powiatów (stan w końcu grudnia 2009 r.)
(
pol.
). Główny Urząd Statystyczny, 2010-02-01. [dostęp 2010-02-13].
- ↑ 17,0 17,1
Turystyka w 2008 r.
. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2009-08-12, s. 75.
ISSN
1425-8846
.
- ↑
Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2009
. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2010-02-18, ss. 100-101.
ISSN
2080-8798
.
- ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3
Dane dla jednostki podziału terytorialnego
(
pol.
). W: Bank Danych Regionalnych [on-line]. Główny Urząd Statystyczny.
- ↑ 20,0 20,1 20,2 Mniejszości według województw, powiatów i gmin w 2002 r.. W:
Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002
. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008-07-15.
- ↑
Majątek Biblioteki
(
pol.
). W: Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica w Szczecinie. [dostęp 2010-03-01].
- ↑
Lista produktów tradycyjnych> woj. zachodniopomorskie
. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 2010-10-26].
- ↑
Szkoły wyższe i ich finanse w 2008 r.
. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2009-09-21, s. 113.
ISSN
1506-2163
.
- ↑ II. Ważniejsze dane o województwach. W: 88:
Rocznik Statystyczny Województw 2009
. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2010-01-26, s. 77.
ISSN
1230-5820
.
- ↑ Zarządzenie Nr 113/2006 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 9 marca 2006 r. (
Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2006 r. Nr 42, poz. 737
)
- ↑ Uchwała Nr XXXI/330/02 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 10 czerwca 2002 r. (
Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2002 r. Nr 42, poz. 921
)
- ↑ 27,0 27,1 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 2003 r. ws. utworzenia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie (
Dz. U. z 2003 r. Nr 220, poz. 2187
)
- ↑ 28,0 28,1 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 marca 2008 r. ws. zniesienia Sądu Rejonowego w Szczecinie, utworzenia Sadu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie i Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie (
Dz. U. z 2008 r. Nr 54, poz. 334
, zmiana
Dz. U. z 2008 r. Nr 105, poz. 673
)
- ↑ Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2009 r. (
Dz. U. z 2009 r. Nr 223, poz. 1787
)
- ↑ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 kwietnia 2003 r. (
Dz. U. z 2003 r. Nr 72, poz. 652
)
- ↑ Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 grudnia 2005 r. (
Dz. U. z 2005 r. Nr 261, poz. 2190
)
- ↑ Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 października 2002 r. (
Dz. U. z 2002 r. Nr 180, poz. 1508
)
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych (
Dz. U. z 2009 r. Nr 187, poz. 1446
)
- ↑
Zarządzenie Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 10.12.2009
- ↑ 35,0 35,1 I.3.1 Infrastruktura transportowa, Komunikacja wodna. W: Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do 2020. Szczecin: BIP UM Woj. Zachodniopomorskiego, grudzień 2005, s. 26. (
pol.
)
- ↑ I.3.1 Infrastruktura transportowa, Komunikacja lotnicza. W: Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do 2020. Szczecin: BIP UM Woj. Zachodniopomorskiego, grudzień 2005, s. 25. (
pol.
)
- ↑
Dane teleadresowe jednostek organizacyjnych PSP woj. zachodniopomorskiego
. Komenda Wojewódzka PSP w Szczecinie. [dostęp 2010-06-29].
- ↑
Jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej włączone do KSRG (stan na dzień 4 sierpnia 2009 r.)
. Komenda Wojewódzka PSP w Szczecinie. [dostęp 2010-06-29].
- ↑
Regiony partnerskie
(
pol.
). Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego. [dostęp 2009-02-10].
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Województwo zachodniopomorskie":
Pęcice
...
Uznam
UznamProwincja
Niż Środkowoeuropejski
Podprowincja
Pobrzeża Południowobałtyckie
Makroregion
Pobrzeże Szczecińskie
Mezoregion
Uznam i Wolin
Mikroregion(y)UznamZajmowanejednostkiadministracyjne
Polska
:
Województwo zachodniopomorskie
:
powiat grodzki Świnoujście
Niemcy
:
Meklemburgia-Pomorze Przednie
:
powiat Ostvorpommern
UznamZdjęcie satelitarne wyspyZdjęcie satelitarne wyspy
Kontynent
Europa
Państwo
Niemcy
Polska
Akwen
Morze Bałtyckie
Powierzchnia
445
km²
Mapa ...
Czerwińsk
...
Strzebielino
...
Insurekcja kościuszkowska
...
Borowice (województwo dolnośląskie)
...
Ścięgny
...
Miłków (województwo dolnośląskie)
...
Podgórzyn (województwo dolnośląskie)
...
Kowary
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Województwo zachodniopomorskie":
01 Znaki drogowe - znaki uzupełniające (plansza 3)
...
Struktura i rozmieszczenie produkcji rolnej (plansza 19)
...
222. Warunki życia w Polsce (plansza 9)
...
|