|
Wielka piątka
Wielka piątkaPięcioczynnikowy model osobowości (w skrócie PMO) autorstwa Paula Costy i Roberta McCrae zwany też „wielką piątką” (ang. Big Five) obejmuje następujące
czynniki
osobowości
: -
neurotyczność
(vs stałość emocjonalna) – odzwierciedlającą przystosowanie emocjonalne versus emocjonalne niezrównoważenie; skłonność do przeżywania negatywnych
emocji
(strachu, zmieszania, gniewu, poczucia winy) oraz podatność na
stres
psychologiczny
-
ekstrawersję
(vs
introwersja
) – która odnosi się do jakości i ilości
interakcji
społecznych oraz poziomu aktywności, energii, a także zdolności do doświadczania pozytywnych emocji
- otwartość na doświadczenie – wskazującą na tendencję do pozytywnego wartościowania doświadczeń życiowych,
tolerancję
na nowość i ciekawość poznawczą
- ugodowość (vs antagonizm) – opisującą nastawienie do innych ludzi (pozytywne versus negatywne) przejawiające się w
altruizmie
versus antagonizmie
- sumienność (vs nieukierunkowanie) – która oddaje stopień zorganizowania, wytrwałości i
motywacji
jednostki w działaniach zorientowanych na cel
Zakłada się, że wyróżnione czynniki: - istnieją realnie (i jako takie mają znaczenie w przystosowaniu jednostki do środowiska np. sumienność jest najlepszym wyznacznikiem jakości wykonywanej pracy zawodowej oraz osiągnięć akademickich, a także wiąże się z satysfakcją życiową)
- są niezmienne
- są uniwersalne (tj. niezależne od rasy, płci czy kultury)
- są biologicznie uwarunkowane (charakteryzuje je wysoki stopień odziedziczalności)
Kwestionariusze osobowości- NEO-PI-R składa się z trzydziestu
skal
, z których po sześć przypada na każdy z pięciu czynników, dzięki czemu osobowość może być opisania tak na poziomie czynników pierwszego rzędu (odpowiednik 30 skal) jak i czynników drugiego rzędu, co odpowiada z kolei „wielkiej piątce” czynników oznaczanych symbolem NEOAC (
akronim
angielskich nazw czynników: neuroticism, extraversion, openness [to experience], agreeableness i conscientiousness).
Struktura czynnikowa kwestionariusza wygląda zatem następująco: neurotyczność | ekstrawersja | otwartość na doświadczenie | ugodowość | sumienność |
---|
lęk
| towarzyskość |
wyobraźnia
|
zaufanie
| kompetencje | agresywna wrogość | serdeczność |
estetyka
| prostolinijność | skłonność do porządku |
depresja
|
asertywność
| uczucia |
altruizm
| obowiązkowość | impulsywność |
aktywność
| działanie | ustępliwość | dążenie do osiągnięć | nadwrażliwość |
poszukiwanie doznań
| idee | skromność | samodyscyplina | nieśmiałość | emocjonalność pozytywna | wartości | skłonność do rozczulania się | rozwaga |
Kwestionariusz NEO-PI-R, choć precyzyjny, jest niezwykle czasochłonny (składa się bowiem z 240 pozycji), toteż w
1989
roku autorzy opracowali jego skróconą wersję tj. - NEO-FFI (NEO-Five Factor Inventory) składającą się z 60 pozycji (tj. po 12 pozycji na skalę).
Bibliografia- Anastasi, A. i Urbina, S. (1999) Testy psychologiczne. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego
- Beauval, A. (1999) Czynnikowe ujęcie osobowości (osobowość w świetle różnic indywidualnych). W: A. Gałdowa (red.) Klasyczne i współczesne koncepcje osobowości. Kraków: Wyd. UJ, ss.235-255
- Strelau, J. (2000) Osobowość jako zespół cech. W: J.Strelau (red.) Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2: Psychologia ogólna. Gdańsk: GWP, ss.525-560
- Zawadzki, B., Strelau, J., Szczepaniak, P. i Śliwińska, M. (1998) Inwentarz osobowości NEI-FFI Costy i McCrae. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP
Inne hasła zawierające informacje o "Wielka piątka":
Odense
...
Autorytet
...
I wiek
...
Koszykówka
...
XVI wiek
...
1972
...
Sejm grodzieński (1793)
...
1749
...
1884
...
Włosi
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Wielka piątka":
Pochwała przyjaźni i hartu ducha w opowiadaniu ˝Stary człowiek i morze˝ (plansza 14)
...
202 System wersalski. Europa po I Wojnie Światowej (plansza 12)
...
202 System wersalski. Europa po I Wojnie Światowej (plansza 6)
...
|
|
|
|