Kościół św. Bartłomieja Apostoła
Jerzmanowice –
wieś
w
Polsce
położona w
województwie małopolskim
, w
powiecie krakowskim
, w
gminie Jerzmanowice-Przeginia
.
W latach
1973
-
1976
miejscowość była siedzibą
gminy Jerzmanowice
.
W latach 1975-1998
miejscowość administracyjnie należała do
województwa krakowskiego
.
Historia
Lokacja Jerzmanowic nastąpiła między rokiem
1325
, a
1335
. W źródłach pisanych pojawia się po raz pierwszy w
1335
r.
W dokumentach z
1326
r. wieś nazwano villa Hermani, czyli wieś Hermana, który musiał być jej zasadźcą. Kilkanaście lat później w dokumentach pojawia się de Yrzmanowicz. Zmiana związana jest ze spolszczeniem niemieckiego imienia Herman na polskie Jirzman lub Jerzman i tym samym ze spolszczeniem nazwy wsi na Jirzmanowice, czego dowodem jest zapis z
1406
r. Później nazwa przekształciła się na Jerzmanowice.
Mimo że wieś jest niezbyt duża, posiada aż dwa kościoły: parafialny pw.
św. Bartłomieja Apostoła
oraz dawny kościół szpitalny pw.
św. Jana Chrzciciela
"Na Gościńcu"
Kościół św. Bartłomieja był pierwotnie drewniany, zbudowany za panowania
Kazimierza Wielkiego
w
1338
r. Obecny pochodzi z lat
1827
-
30
, rozbudowany w
1876
r.
Kościół św. Jana Chrzciciela wzniesiony został wraz ze szpitalem dla ubogich w
1696
r. z fundacji Jana Sroczyńskiego, uczestnika
Odsieczy Wiedeńskiej
.
Jerzmanowice były dawniej wsią królewską. W
1827
r. wieś ta liczyła 114 domów i 832 mieszkańców.
Turystyka
Wieś położona jest na
Wyżynie Olkuskiej
, przy przy drodze krajowej
94
. Znajduje się w atrakcyjnym turystycznie miejscu - w bliskim sąsiedztwie
Ojcowskiego Parku Narodowego
. Znajduje się tu drugie pod względem wysokości wzniesienie
Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej
- wzgórze
Grodzisko
o wys. 512,8 m n.p.m. i liczne inne skały, wśród których warto wymienić
Ostry Kamień
i
Wielką Skałę
. Takich pojedynczych skał na polach i w lasach Jerzmanowic jest znacznie więcej i są one jedną z największych atrakcji turystycznych miejscowości. Tworzą grupę tzw.
ostańcow jerzmanowickich
i większość z nich ma status pomnika przyrody. Na terenie są aż 33 pomniki przyrody [1]). Niektóre ze znajdujących się na terenie wsi skał udostępnione są do wspinaczki skałkowej (m. in. Grodzisko, Ostry Kamień, Łysa, Psiklatka, Łabajowa (z
Jaskinią Łabajową
), Dupna, Wielka Turnia, Zaklęty Mur, Zaklęty Bastion).
Miejscowość znajduje się na terenie górnej części
Doliny Będkowskiej
, jednej z najdłuższych i ładniejszych dolin
Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie
obejmującego malownicze krajobrazowo doliny i wąwozy z licznymi skałami wapiennymi, jaskiniami, źródłami krasowymi i zabytkami
kultury materialnej
. Przebiegające przez miejscowość szlaki turystyki pieszej i rowerowej umożliwiają zwiedzenie również pozostałych dolin tego parku krajobrazowego.
Jedną z największych atrakcji turystycznych wsi jest często odwiedzana, udostępniona turystycznie ( oświetlona i z przewodnikiem)
Jaskinia Nietoperzowa
, w której odkryto obozowisko dawnych łowców
niedźwiedzia jaskiniowego
z okresu
paleolitu
.
-
Szlaki turystyczne
-
– z
Rudawy
przez
Radwanowice
,
Łączki Kobylańskie
, całą długość
Doliny Będkowskiej
, Jerzmanowice do Ojcowskiego Parku Narodowego.
-
Szlaki rowerowe
|
rowerowy zielony |
– z
Bolechowic
obok
Bramy Bolechowickiej
przez
Dolinę Bolechowicką
,
Las Krzemionka
, przysiółek Kawiory,
Bębło
, górną część Doliny Będkowskiej obok Jaskini Nietoperzowej przez Jerzmanowice i
Dolinę Szklarki
.
Edukacja
W Jerzmanowicach znajduje się Szkoła Podstawowa im. Świętej Królowej Jadwigi oraz Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Akademii Krakowskiej
Sport
We wsi działa klub sportowy Płomień Jerzmanowice.
Ciekawostki
-
14 stycznia
1993
roku ok. godz. 19.00 nastąpiła "eksplozja wapiennej skały" Babia Góra. Meteorolodzy stwierdzili, że nastąpiło silne "liniowe wyładowanie atmosferyczne połączone z tzw.
piorunem kulistym
". Astronomowie natomiast stwierdzili upadek
meteorytu
.
- W styczniu
2010
roku przez 2 tygodnie w skutek awarii energetycznych linii przesyłowych, mieszkańcy wsi pozbawieni byli energi elektrycznej.
Przypisy
Linki zewnętrzne