Vincent van Gogh
Vincent van GoghTaras kawiarni w nocy (1888) Vincent Willem van Gogh (ur. 30 marca 1853, zm. 29 lipca 1890) –
holenderski
malarz, którego twórczość należy do kierunku zwanego
postimpresjonizmem
.
Kolor
u van Gogha był środkiem do wyrażenia wewnętrznych przeżyć w stopniu o wiele większym niż u innych artystów. Obrazy van Gogha nie podobały się ówczesnej publiczności[], która odbierała je według odmiennych kryteriów estetycznych. Dom rodzinnyUrodził się w wiosce Groot Zundert w holenderskiej
Brabancji
, niedaleko belgijskiej granicy, gdzie jego ojciec, Theodorus, był
pastorem
. Miał pięcioro rodzeństwa: Annę,
Theo
(który później wspierał go przez całe życie), Elisabeth, Wilhelminę i Corneliusa. Imię otrzymał na cześć swojego brata, który rok wcześniej nie przeżył momentu narodzin. Brzemię to bardzo doskwierało Vincentowi, zwłaszcza że matka przez długi czas opłakiwała swego syna pierworodnego, mniejszą uwagę poświęcając jemu samemu. Młody chłopak wzrastał w poczuciu winy, że swoje życie zawdzięcza śmierci innego człowieka. W wieku 15 lat zakończył swoją edukację. Rysował od dzieciństwa, lecz poważnie z malarstwem zetknął się mając 16 lat w
Hadze
, gdzie pracował w galerii
marszandów
Goupil & Cie. Początkowo nawiązywał do artystycznej tradycji holenderskiej, dążąc do wyrażenia walorów przedstawianych przedmiotów poprzez bogactwo gry światła, stosował dosyć ciemną,
impastową
manierę, typową m.in. dla
Fransa Halsa
, w tematyce nawiązywał do holenderskiego malarstwa rodzajowego XVII wieku. PracaW 1873 Vincent van Gogh został przeniesiony do
londyńskiej
filii galerii. Tu spotykał swą pierwszą miłość, córkę swoich gospodarzy, Eugenie Loyer. Jednak ona, będąc już zaręczoną, odrzuciła propozycję małżeństwa ze strony Vincenta. Zawód miłosny spowodował pierwszą z jego
depresji
i
załamanie nerwowe
, w wyniku czego w 1876 roku stracił pracę w galerii. Były to pierwsze objawy
syndromu maniakalno-depresyjnego
, który towarzyszył mu przez całe życie. Powołanie artystyW maju 1877 roku, kontynuując tradycje rodzinne, podjął studia
teologiczne
na uniwersytecie w
Amsterdamie
. Chcąc wspierać biednych i prowadzić działalność misyjną, został protestanckim
kaznodzieją
, jednak ostatecznie komitet ewangelizacji w belgijskim zagłębiu węglowym w Borinage, zgorszony jego nadmiarem gorliwości, udzielił mu nagany i wykluczył go z kościoła protestanckiego. W 1880 wyjechał do
Brukseli
, gdzie postanowił ostatecznie zostać artystą. Poznał tam Antona van Rapparda, studenta Akademii Sztuk Pięknych, który nauczył go zasad perspektywy. Przyjaźnił się z nim przez kolejne pięć lat. W 1881, na skutek ciągłych problemów finansowych, van Gogh wrócił do rodziców w
Etten-Leur
. Tam powstały pierwsze szerzej znane dzieła jego autorstwa, inspirowane twórczością
Jeana-François Milleta
(np. Siewca). Jego pracę przerwała kolejna nieszczęśliwa miłość do owdowiałej kuzynki Kee Vos (z domu Stricker). Mimo, że ona zdecydowanie go odrzucała, Vincent wyjechał za nią do
Amsterdamu
. Nieobliczalne zachowanie Vincenta powodowało częste konflikty. Po burzliwej kłótni na temat planów na przyszłość zerwał kontakty z ojcem i w grudniu 1881 przeniósł się do
Hagi
(dzięki pomocy swego brata Theo). Uczył się malarstwa u swego kuzyna
Antona Mauve
. W 1882 związał się z będącą w ciąży
prostytutką
Sien Hoornik, która została jego modelką. Podczas ich wspólnego pożycia urodził się chłopiec (nie jest to syn Vincenta). Vincent chciał się z nią ożenić, jednak pożycie było pełne problemów i stopniowo odszedł od tego zamiaru. Zarażony chorobą weneryczną musiał się leczyć w szpitalu. Presja i oburzenie ze strony całej rodziny (nawet Theo nie mógł zaakceptować stylu życia brata) powodowała wzrastającą depresję. W tym samym roku powstały pierwsze płótna olejne van Gogha. We wrześniu 1883 van Gogh odszedł od Sien, ponieważ nie mógł zaakceptować jej powrotu do prostytucji i przeniósł się do
Drenthe
w północnej Holandii. Tam, żyjąc w spartańskich warunkach, spędził wiele czasu na spacerach po okolicy szkicując i malując
pejzaże
oraz sceny z życia
chłopów
. Był zachwycony krajem. Malował wrzosowiska, pola ziemniaków, chałupy, pasterzy, stada bydła wracające o zmroku. Brakowało mu jednak funduszy na zakup materiałów malarskich, co zmusiło go w końcu do ponownego powrotu do domu. Pod koniec 1883 pogodził się z rodzicami i w grudniu tego roku postanowił zamieszkać w ich nowym domu w Nueuen. Tam mieszkał do śmierci ojca, który zmarł 26 marca 1885. Z tego okresu pochodzą takie obrazy jak Martwa natura z otwartą biblią lub
Jedzący kartofle
. Czekając na wyjazd do brata Thea do Paryża, w listopadzie 1885 Vincent wyjechał do
Antwerpii
z zamiarem studiowania. Był ciężko chory, cierpiał na
syfilis
, co objawiało się m.in. gniciem dziąseł, a także
porfirię
. Van Gogh zrezygnował z nauki, gdyż jego gwałtowna, zbyt indywidualna technika nie zyskała uznania w akademii. Porzucił studia i w marcu 1886 przeprowadził się do
Paryża
, gdzie mieszkał z bratem Theo na
Montmartre
. Zapisał się do słynnego studia
Fernanda Cormona
. W tym czasie poznał
Emile'a Bernarda
,
Georges'a Seurata
,
Paula Signaca
i
Paula Gauguina
. Pod wpływem
impresjonistów
i grafiki
japońskiej
jego paleta stała się jaśniejsza, wykorzystywał też wartości dekoracyjne
faktury
i linii. ArlesW lutym 1888 van Gogh przeniósł się do
Arles
w
Prowansji
. Podróż ta okazała się być najważniejsza w życiu twórcy. Tam, gdzie intensywnie świeci słońce, barwy przedmiotów wydają się bardziej czyste i kontrastowe. Van Gogh z całą tego świadomością podążał za światłem. W Arles ukształtował się w pełni styl jego malarstwa, który charakteryzują intensywne barwy odbijane od przedmiotów i intuicyjnie zestawione kontrastowo, niekiedy z przewagą żółci, gruba
faktura
i deformacja, traktowane jako środki ekspresji. Powstało tu wiele obrazów, np. Nocna kawiarnia lub Taras kawiarni w nocy. Chcąc uczynić z Arles centrum artystyczne, przekonał Paula Gauguina, aby ten przyłączył się do niego. Wynajął "Żółty Dom", w którym następnie razem malowali. Między malarzami dochodziło jednak do konfliktów. 23 grudnia po kolejnej gwałtownej kłótni Vincent zagroził przyjacielowi brzytwą i w stanie najwyższego wzburzenia, pod wpływem halucynacji, wracając samotnie do domu, obciął sobie część małżowiny lewego ucha, a następnie wręczył ją w kopercie miejscowej prostytutce, niejakiej Gaby, z którą utrzymywał stosunki. Gaby prosiła go kiedyś, żeby ofiarował jej prezent na gwiazdkę; dodała żartem, że jeśli nie da jej prezentu, niechaj ofiaruje jej własne ucho (na arenie toreador otrzymuje w hołdzie ucho byka). Następnego dnia został znaleziony bliski śmierci i umieszczony w szpitalu w Arles. Odtąd ataki
halucynacji
i załamania nerwowe nawiedzały go coraz częściej, przeplatając się z okresami dobrego samopoczucia i jasności umysłu. W tym okresie tworzy najwięcej uznanych przez krytyków dzieł. Najbardziej znanym są
Słoneczniki
. W 1889 roku, w wyniku petycji mieszkańców Arles policja zamknęła "żółty dom". W kwietniu tego samego roku artysta podjął się leczenia się w szpitalu psychiatrycznym w
St. Remy
. Tam stwierdzono u niego
epilepsję
(chociaż dziś podejrzewa się, że cierpiał na
porfirię
). Malował m.in.
Irysy
, jeden z jego najpopularniejszych Autoportretów oraz serię obrazów przedstawiających Cyprysy. Na początku 1890 opublikowana została pierwsza pozytywna ocena jego prac autorstwa Alberta Auriera.
ŚmierćOdwiedziwszy w
Paryżu
Theo, jego żonę i syna, 21 maja 1890 przyjechał do
Auvers-sur-Oise
na północy
Francji
i zamieszkał w gospodzie. Znalazł w tym miejscu opiekę doktora
Paula Gacheta
, przyjaciela
Camille'a Pissarra
, lekarza będącego jednocześnie
mecenasem
artystów. W tym czasie stworzył około siedemdziesięciu dzieł, m.in. Kościół w Auvers i
Pole pszenicy z krukami
– obraz uznawany często za ostatnie dzieło malarza. 27 lipca 1890, w czasie kolejnego załamania nerwowego, Vincent van Gogh podjął próbę
samobójczą
. Na miejscowym polu pożyczonym
rewolwerem
strzelił sobie w pierś. Nie zmarł jednak od razu, lecz po dwóch dniach na rękach Theo. PodsumowanieJego twórczość ujawniła się dosyć późno, bo około dwudziestego siódmego roku życia. Mając lat trzydzieści siedem namalował ostatni obraz w życiu. Po 10 latach pracy artystycznej pozostało po nim prawie 900 płócien, kilkaset rysunków, szkiców i
litografii
. Trwałym wkładem Vincenta van Gogha we współczesną kulturę jest wynalezienie tzw. "koloru sugestywnego", pozwalającego z dostateczną siłą na wyrażenie emocji twórcy. Artysta zawsze pragnął wyrazić prawdziwe uczucia za pomocą faktury, linii i kontrastu, a jednocześnie z dużą wrażliwością kolorystyczną. "Gdy maluję pejzaż, pragnę aby to był nie jakiś drobnomieszczański smętek, ale coś co wyraża mój ból, cierpienie kogoś, kto nie ma miejsca w społeczeństwie i nigdy go nie będzie miał. Patrząc na wierzby, widzę ich bezpośrednie piękno, muzykę, świeżość, smutek i melancholię i te uczucia wyrażam w indywidualny, a przez to bliski każdemu człowiekowi sposób". Wpływy kulturoweW
1934
amerykański pisarz
Irving Stone
powieścią Pasja życia wprowadził postać van Gogha i jego twórczość do światowej literatury pięknej. Książka została sfilmowana w
1953
, a odtwarzający rolę malarza
Kirk Douglas
otrzymał za nią w tym samym roku nominację do
Oskara
. Dzieła- Buty – 1885, olej na płótnie, 37,5 × 45 cm,
Muzeum van Gogha
,
Amsterdam
,
Holandia
)
-
Jedzący kartofle
(1885, olej na płótnie, 82 × 114 cm, Muzeum van Gogha,
Amsterdam
,
Holandia
)
- Żółty dom (1888, olej na płótnie, 72 × 91,5 cm, Muzeum van Gogha,
Amsterdam
,
Holandia
)
- Most w Langlois (1888, 54 × 65 cm, Muzeum van Gogha,
Amsterdam
,
Holandia
)
- Sypialnia (1888, olej na płótnie, 72 × 90 cm, Muzeum van Gogha,
Amsterdam
,
Holandia
)
- Łodzie rybackie na plaży w Saintes-Maries-de-la-Mer (1888 , olej na płótnie, 65 × 81,5 cm, Muzeum van Gogha,
Amsterdam
,
Holandia
)
- Pole kwiatów niedaleko Arles (1888, olej na płótnie, 54 × 65 cm, Muzeum van Gogha,
Amsterdam
,
Holandia
)
- Krzesło Gauguina (1888, olej na płótnie, 90,5 × 72,5 cm, Muzeum van Gogha,
Amsterdam
,
Holandia
)
- Autoportret z filcowym kapeluszem (1888, olej na płótnie, 44 × 37,5 cm, Muzeum van Gogha,
Amsterdam
,
Holandia
)
- Kobieta z Arles, 1888 olej na płótnie 91,4 × 73,7 cm
Metropolitan Museum of Art
- Autoportret jako artysta (1888, olej na płótnie, 65.5 × 50,5 cm, Muzeum van Gogha,
Amsterdam
,
Holandia
)
- Wspomnienie ogrodu Eden – 1888, olej na płótnie 73,5 × 92,5 cm,
Ermitaż
- Nocna kawiarnia (1888, olej na płótnie, 72,4 × 92,1 cm, Yale University Art Gallery,
New Haven
,
Stany Zjednoczone
)
-
Czerwona winnica
(1888, olej na płótnie, 75 × 93 cm,
Muzeum Puszkina
,
Moskwa
,
Rosja
)
- Autoportret, 1889, olej na płótnie 65 × 54,5 cm,
Musée d'Orsay
- Sypialnia artysty w Arles, 1889, olej na płótnie 57,5 × 74 cm,
Musée d'Orsay
-
Pole zboża z cyprysami
. (1889) olej na płótnie 72,1 × 90,9 cm
National Gallery w Londynie
-
Autoportret z zabandażowanym uchem
(1889, olej na płótnie, 60 × 49 cm,
Courtauld Gallery
,
Londyn
)
-
Gwiaździsta noc
(1889, olej na płótnie, 73,7 × 92,1 cm,
Museum of Modern Art
,
Nowy Jork
,
USA
)
-
Słoneczniki
(1888, olej na płótnie, 92 × 73 cm,
Nowa Pinakoteka
,
Monachium
,
Niemcy
)
- Pieta (na podstawie
Delacroix
, 1889, olej na płótnie, 73 × 60,5 cm, Muzeum van Gogha,
Amsterdam
,
Holandia
)
- Noc (na podstawie
Milleta
, 1889, olej na płótnie, 74,5 × 93,5 cm, Muzeum van Gogha,
Amsterdam
,
Holandia
)
- Korzenie drzew (1890, olej na płótnie, 50 × 100 cm, Muzeum van Gogha,
Amsterdam
,
Holandia
)
-
Irysy
(1890, olej na płótnie , 92 × 73,5 cm, Muzeum van Gogha,
Amsterdam
,
Holandia
)
-
Pole pszenicy z krukami
(1890, olej na płótnie, 50,5 × 103 cm, Muzeum van Gogha,
Amsterdam
,
Holandia
)
-
Opadające jesienne liście
Galeria | Kwitnący migdałowiec, 1890 r. | | Pole kwiatów niedaleko Arles | |
Zobacz też BibliografiaAnna Torterolo, Rafał Rudowski (tłumaczenie): van Gogh. Warszawa: HPS, 2006. . Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Vincent van Gogh":
Oddychanie komórkowe
...
Brno
...
Ekranizacje dzieł Williama Szekspira
...
Romeo and Juliet
...
1977
...
1852
...
Historia Australii
...
Tablica rejestracyjna
...
1932
...
1951
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Vincent van Gogh":
232 Kultura i nauka w latach 1945 ? 2003 (plansza 17)
...
102. Nieorganiczne i organiczne składniki komórki cz.2 (plansza 15)
...
Przekątna kwadratu. Wysokość trójkąta równobocznego (plansza 1)
...
|