kontrreformacja
kontrreformacja (reforma katolicka) – nurt odnowy Kościoła katolickiego w reakcji na wystąpienie protestantyzmu.
Prąd religijny powstały w Kościele katolickim, będący próbą zahamowania szerzącej się reformacji i odzyskania pozycji Kościoła rzymskokatolickiego. Należy rozróżniać kontrreformację i odnowę Kościoła rzymskokatolickiego. Kontrreformacja została zapoczątkowana ekskomuniką Marcina Lutra w roku 1520 i jej ostatecznym celem było powstrzymanie rozwoju protestantyzmu oraz wykluczenie go z życia publicznego, a także odzyskanie utraconej pozycji Kościoła rzymskokatolickiego. Dzieło reformy Kościoła rzymskokatolickiego zapoczątkował zwołany w 1545 roku Sobór Trydencki, na którym uchwalono dekrety potępiające innowierców i ustalono strategię działania Kościoła rzymskokatolickiego.
Wołania o odnowę Kościoła rozlegały się już od XIII wieku., jednak kuria rzymska za wszelką cenę starała się utrzymać status quo. Problemy wewnątrz Kościoła narastały coraz bardziej, wybuchając od czasu do czasu z różną gwałtownością (schizmy i antypapieże, koncyliaryzm, husytyzm). Nurt odnowy wewnątrz Kościoła widoczny był pod koniec XV wieku jedynie w Hiszpanii, gdzie kardynał Franciszek Jiménez de Cisneros (1436-1517) rozpoczął reformę kościoła hiszpańskiego (wspieraną zresztą przez monarchię). Sobór Laterański V (1511-1517) miał na celu wprowadzenie koniecznych środków naprawy, jednak skończyło się tylko na deklaracjach, zaś Leon X uroczyście ponowił bullę Unam Sanctam dodając, że "nieposłuszeństwo papieżowi winno być karane śmiercią":
"Petri successores [...] quibus ex libri Regum testimonio ita obediere necesse est, ut qui non obedierit morte moriatur..
Sytuację pogarszał fakt, iż w wielu miastach Europy Zachodniej duchowni stanowili nawet do 10 proc. populacji społeczeństwa, przy czym olbrzymia większość z nich stanowiła "proletariat duchowny", którego podstawowym (a często jedynym) środkiem utrzymania były opłaty za odprawiane msze. Poziom umysłowy i kulturalny "proletariatu duchownego" był bardzo niski, a o zachowaniu celibatu nie mogło być mowy.
W takiej sytuacji wystąpienie Marcina Lutra w roku 1517 było rzuceniem iskry na beczkę prochu - reformacja szerzyła się niczym płomień. Kościół rzymskokatolicki zaczął gwałtownie tracić wpływy najpierw w Niemczech, następnie w Szwajcarii i Skandynawii, a idee reformacyjne zaczęły szerzyć się w północnych Włoszech.
Cele kontrreformacji
Ostatecznym celem kontrreformacji w Europie Zachodniej była fizyczna likwidacja protestantów. W Polsce cel ten zasadniczo nie był realizowany, gdyż, jak pisze J. Tazbir:
W Polsce nie można było jednak uciekać się do argumentów więzienia, wygnania czy stosu: szlachta podatna była jedynie na perswazję, i to nader umiejętnie prowadzoną.
Dlatego też cele kontrreformacji w Polsce realizowano zasadniczo bez stosów, skupiając się na opanowaniu życia umysłowego i odcięcia różnowiercom drogi do zaszczytów i urzędów.
Inne hasła zawierające informacje o "kontrreformacja":
XVI wiek
...
Stanisław Hozjusz
...
Rekatolicyzacja
...
Zygmunt III Waza
...
Chrystian III Oldenburg
...
Krzysztof Warszewicki
...
Stanisław Orzechowski (pisarz)
...
Historia Europy
Rzym
republika rzymska
cesarstwo rzymskie
Cesarstwo Bizantyńskie
rekonkwista
Święte Cesarstwo Rzymskie
wyprawy krzyżowe
wojna stuletnia
czarna śmierć
imperium osmańskie
wielkie odkrycia geograficzne
reformacja
,
kontrreformacja
wojny religijne we Francji (
I wojna z hugenotami
,
II wojna
,
III ...
Wojna trzydziestoletnia
...
Liège
...
Inne lekcje zawierające informacje o "kontrreformacja":
104 Kontrreformacja w Europie (plansza 8)
...
104 Kontrreformacja w Europie (plansza 9)
...
104 Kontrreformacja w Europie (plansza 5)
...
|