Dymorfizm płciowy
Dymorfizm płciowyDymorfizm płciowy – jeden z rodzajów
dymorfizmu
przejawiający się różnicami w
morfologii
,
fenotypie
samicy
i
samca
jednego
gatunku
(np. różnica w wielkości i kształcie ciała i/lub ubarwieniu). Dymorfizm płciowy o różnym natężeniu jest powszechny wśród zwierząt i wynika z różnego fizjologicznego przeznaczenia danych
płci
w procesie przedłużania gatunku. Dymorfizm płciowy jest widoczny u wielu grup zwierząt. U
ssaków
wyraża się większymi rozmiarami samców oraz czasem obecnością dodatkowych cech, takich jak np.
rogi
tylko u jednej z płci. Dymorfizm jest też widoczny u
ptaków
(głównie różnice ubarwienia) oraz innych
kręgowców
. Można go jednak zauważyć także u pierwotniejszych zwierząt, takich jak np.
nicienie
. Przykładem może być
glista ludzka
, której samiec jest wyraźnie mniejszy, ma haczykowato zakończoną tylną część ciała i w przeciwieństwie do samicy, ma wspólne ujście otworu
odbytowego
i
nasieniowodu
. Dymorfizm jest bardzo silny wśród niektórych grup
owadów
, szczególnie
owadów społecznych
. Dymorfizm płciowy u ludziU ludzi dymorfizm płciowy, nieznaczny w okresie niemowlęcym (zaraz po porodzie dla wymiarów ciała, łącznie z ciężarem wynosi ok. 2-3%), wyraźniejszy w wieku przedszkolnym i szkolnym, zaznacza się bardzo wyraźnie w okresie pokwitania, a u ludzi dorosłych wynosi do 8%. Składa się na to przede wszystkim wyższy wzrost u płci męskiej, a większy rozrost miednicy i bardziej skośne ustawienie panewek biodrowych u dziewcząt; większy rozrost pasa barkowego oraz dłuższe kończyny u chłopców, a rozrost gruczołów sutkowych i obfitsza tkanka tłuszczowa podskórna u dziewcząt (głównie na udach i biodrach), różnice w budowie czaszki i sprawności fizycznej: | | Męska kość miedniczna |
| | Żeńska kość miedniczna |
| U góry: Szkic postaci ludzkich przedstawionych na
Płytce Pioneera 10
, pokazujący sylwetki mężczyzny (po lewej) i kobiety (po prawej). Poniżej: Porównanie
miednic
: mężczyzny (po lewej) i kobiety (po prawej). |
typ skrajnie męski: - większa czaszka
- czaszkę cechują wyraziste miejsca przyczepów mięśni,
- wydatniejsze łuki brwiowe,
- bardziej pochylone czoło,
- niższe oczodoły,
- bardziej na zewnątrz wywinięte kąty żuchwy,
- większa szczęka, żuchwa i zęby
- silna budowa górnych części ciała,
- silny kark, obręcz barkowa i klatka piersiowa,
- przeponowy tor oddychania,
- wąskie biodra,
- większa rozbieżność nóg w stawie kolanowym,
- mniejszy zakres ruchów w stawach,
- większe owłosienie ciała:
- występowanie włosów na górnej wardze, na brodzie,
- często na klatce piersiowej, podbrzuszu, przedramionach i goleniach, niekiedy również ramionach, udach, pośladkach, plecach,
- w owłosieniu głowy typowe kąty czołowe oraz schodzące na kark dwa boczne pasma włosów,
- tkanka tłuszczowa gromadzi się głównie wokół obręczy barkowej,
- większa wyobraźnia przestrzenna,
- zdolność kojarzenia oraz syntetyzowania,
- niska barwa głosu,
- szybsza przemiana materii,
- większa wydolność fizyczna;
typ skrajnie żeński: - mniejsze rozmiary i mniejszy ciężar kości,
- mniejsza wysokość ciała,
- długi tułów w stosunku do kończyn,
- słabsza - delikatniejsza budowa szkieletu,
- mniejsza czaszka,
- brak zarostu twarzy,
- włosy i oczy nieco bardziej pigmentowane,
- obojczyk wygięty bardziej esowato,
- wąskie barki,
- pierwsze 2 żebra są nieco dłuższe,
- funkcje rozrodcze powodują bardziej beczkowaty kształt klatki piersiowej i wyżej położoną przeponę,
- serce położone bardziej poprzecznie,
- mniejsza krtań, wątroba, nerki, serce, płuca,
- piersiowy tor oddychania,
- wcięta talia,
- krótsza miednica, szersza, szerokie biodra,
- szerszy i krótszy pęcherz moczowy,
- trójkątna forma owłosienia wzgórka łonowego,
- tendencja do koślawości kończyn dolnych,
- zaokrąglone kształty,
- znaczniejsze otłuszczenie,
- tkanka tłuszczowa gromadzi się głównie wokół obręczy biodrowej,
- skóra cieńsza, bledsza,
- większy zakres ruchów w stawach,
- niżej położony środek ciężkości ciała,
- mniejsza siła mięśni,
- wyższe tętno,
- mniejsze zapotrzebowanie na pokarm,
- analityczny typ pamięci,
- dłuższa żywotność.
Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Dymorfizm płciowy":
Ewolucja
...
Układ
...
Wikłaczowate
z regionów tropikalnych, są kolorowo ubarwione, często żółte lub czerwone. Zwykle występuje
Dymorfizm płciowy
, często wiekowy lub sezonowy.Gniazda wikłacza zmiennegoWikłaczowate zawdzięczają swoją nazwę niezwykle ...
Człowiek
gatunków pofałdowana,
kora mózgowa
.U osobników rodzaju Homo występuje (jak u większości ssaków)
Dymorfizm płciowy
, przejawiający się m.in. tym, iż samce mają statystycznie większą masę ...
Orientacja seksualna
...
Testosteron
...
Otwornice
...
Płodność
...
Układ hormonalny
...
Łuszczyca
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Dymorfizm płciowy":
016. Stawonogi – najliczniejszy szczep zwierząt na Ziemi (plansza 22)
...
Mięczaki (plansza 28)
a ich rozwój jest prosty. Czasem samica różni się wyglądem od samca (Dymorfizm płciowy).
...
018. Szkarłupnie – zwierzęta wtórouste (plansza 9)
...
|