Adam Smith (ur.
1723
w
Kirkcaldy
, zm.
17 lipca
1790
w
Edynburgu
) –
szkocki
myśliciel i filozof, autor
Badań nad naturą i przyczynami bogactwa narodów
, dzieła, które było jedną z pierwszych prób usystematyzowania wiedzy na temat historii rozwoju przemysłu i handlu w
Europie
.
Dokonania Smitha były podstawą do wyodrębnienia przez
Davida Ricardo
ekonomii
jako osobnej dziedziny nauki. Jego prace są jednymi z najbardziej znanych i cenionych opracowań na temat
gospodarki rynkowej
,
kapitalizmu
i
liberalizmu
.
Smith był myślicielem o wszechstronnym zainteresowaniach i należał do najbardziej wykształconych
Brytyjczyków
XVIII wieku
. Przez trzynaście lat wykładał na uniwersytecie w
Glasgow
przedmiot o nazwie "filozofia moralna" (moral philosophy).
Adam Smith publikował prace z filozofii moralnej, czyli teorii ludzkiego działania w ramach społeczeństwa, a także eseje z
historii literatury
,
historii nauki
,
retoryki
,
estetyki
i
krytyki literackiej
.
W
1759
roku wydał pracę, w której zawarł swoją koncepcję funkcjonowania ludzkiej psychiki: „
Teorię uczuć moralnych
”. Podstawową kategorią koncepcji psychologicznej Smitha (zawartej w Teorii uczuć...) jest pojęcie „współodczuwania” (sympathy) inspirowane refleksją jego przyjaciela i mentora
Davida Hume’a
, zawartą w „
Traktacie o naturze ludzkiej
”. Pod wpływem dyskusji z Hume’em Smith przejął od niego to pojęcie, które określa ludzką zdolność do rozumienia innych ludzi. Ludzka skłonność do zachowań społecznych wyjaśniana jest przez Smitha przy pomocy właśnie tej kategorii. Również uczucia i emocje regulujące funkcjonowanie społeczeństwa są pochodnymi tej instynktownej umiejętności[1]. Smith wykorzystuje kategorię współodczuwania w swojej refleksji ekonomicznej opisując ludzką zdolność do zrozumienia potrzeb innych i zaspokajania tych potrzeb na drodze wymiany towarów i usług.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Wiktor Werner, Historyczność kultury. W poszukiwaniu myślowego fundamentu współczesnej historiografii, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009, s. 100 - 102
Bibliografia
- Wstęp do książki: Stefan Zabieglik – "Adam Smith", seria Myśli i Ludzie, Warszawa: Wiedza Powszechna 2003.
- Wiktor Werner, Historyczność kultury. W poszukiwaniu myślowego fundamentu współczesnej historiografii, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009, podrozdział 2c Adam Smith. Problem equlibrium
- Robert L. Heilbroner, Wielcy ekonomiści. Czasy, życie, idee, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1993, rozdział III Wspaniały świat Adama Smitha