François Couperin (ur.
10 listopada
1668
w
Paryżu
, zm.
11 września
1733
tamże) to
francuski
kompozytor epoki
baroku
.
Życie
Pochodził ze znanego rodu kompozytorów i muzyków. Uczył go ojciec, Charles Couperin, który umarł, gdy François miał 10 lat. Po śmierci ojca uczył go Jacques Thomelin. W 1685 został organistą w kościele świętego Gervaisa w Paryżu, stanowisko, jakie odziedziczył po ojcu miało przejść dalej na jego kuzyna - Nicolasa Couperina. Inni członkowie rodziny trzymali tę samą pozycję w późniejszych latach. W 1693 Couperin został po Thomelinie organistą w Chapelle Royale (Kaplica Królewska) oraz nadwornym muzykiem
króla
Ludwika XIV
. W 1717 Couperin stał się organistą i kompozytorem dworu z tytułem ordinaire de la musique de la chambre du Roi. Wraz z innymi nadwornymi muzykami Couperin przygotowywał cotygodniowe koncerty niedzielne. Wiele z tych koncertów miało formę suit na skrzypce, wiolonczelę, obój, fagot i klawesyn, na których to instrumentach sam grał biegle. Był również nauczycielem muzyki w
Wersalu
, nadwornym
klawesynistą
i organistą kościoła St. Gervais w
Paryżu
. Przez całe życie mieszkał w Paryżu, bardzo rzadko opuszczając na dłużej miasto. Zmarł tamże w 1733 roku.
Twórczość
Couperin jest uważany za jednego z najwybitniejszych francuskich kompozytorów barokowych. Największe osiągnięcia i nowatorstwo widać w jego muzyce klawesynowej i kameralnej, w sonatach i koncertach instrumentalnych[1].
Uważany za twórcę formy muzycznej
ronda
, tworzył także
suity
i utwory kościelne.
Skomponował 2 msze organowe, około 230 kompozycji klawesynowych zebranych w 4 księgach (opublikowane w
Paryżu
w 1713, 1717, 1722 i 1730), dzieła kameralne, nawiązujące do
A. Corellego
i J.B.
Lully’ego
, motety religijne.
Wzorując się na
Arcangelo Corellim
, wprowadził formę sonaty-tria we Francji. Jedna z Sonat triowych Couperina zatytułowana jest Le Parnasse, ou l′Apothéose de Corelli ("Parnas, albo Apoteoza Corelliego"). Couperin połączył włoskie i francuskie style muzyczne w cyklu utworów, które nazwał "Les Goûts réunis" ("Style ponownie połączone").
Jego najsławniejsza książka "L'Art de toucher le clavecin", opublikowana w
1716
), zawiera sugestie dotyczące brzmienia, zdobnictwa i innych cech techniki klawiszowej. Wpłynęła na grę
J.S. Bacha
, który zaadaptował
palcowanie
couperinowskie włączając doń użycie kciuka.
Wiele z utworów Couperina ma poruszające, malownicze tytuły, wyrażające nastrój poprzez dobór tonacji czy ciekawe pomysły harmoniczne. Były porównywane do miniaturowych poematów dźwiękowych.
Znaczenie
Dzieła klawesynowe Couperina podziwiał
Johann Sebastian Bach
i, dużo później
Maurice Ravel
, który upamiętnił ich kompozytora z Le Tombeau de Couperin (Nagrobek Couperina).
Twórczością Couperina inspirował się
Johannes Brahms
pisząc swe utwory na fortepian. Wykonał również jego muzykę publicznie i przyczynił się do pierwszego kompletnego wydania "Piéces de clavecin" przez Friedricha Chrysandera w 1880 r.
Utwory klawesynowe ze swoim bogactwem nastrojów i ilustracyjnością zainspirowały również
Richarda Straussa
do orkiestracji niektórych z nich.
Jordi Savall
, wskazał na Couperina jako na "muzyka-poetę", który uwierzył w Muzykę (przez duże M) wyrażającą się w poezji i prozie. Uwierzył, że jeżeli wchodzimy do poezji muzyki, odkrywamy, że jest to piękniejsze niż piękno absolutne.
Zobacz też
Posłuchaj
| (audio) |
| () | | () | | Problem ze ściągnięciem pliku? Zobacz . |
|
Przypisy
- ↑ Encyklopedia Muzyczna, część cd, PWM