Biały Kamień (z
niem
. Weisstein i Weißstein,
łac
. Albus Lapis) – dawna posiadłość Schaffgotchów i Piastów świdnickich, wzmiankowana po raz pierwszy w 1305 r. W
1648
kupili ją Czettricowie. W Polsce do
1950
samodzielne miasto[1][2], od 1951
osiedle
w granicach
Wałbrzycha
, graniczące z miastami
Boguszów-Gorce
i
Szczawno-Zdrój
, dzielnicami (niegdyś również osobnymi miejscowościami):
Sobięcin
, (Hermsdorf)
Stary Zdrój
(Altwasser), Konradów (Konradsthal) i Nowe Miasto (Neustadt/Neu Stadt – sąsiadowała do 1953). Główną ulicą jest ulica gen. Władysława Andersa. W dzielnicy znajdują się:
- Państwowa
straż pożarna
ul. Piasta
- V Komisariat
Policji
ul. gen. Andersa
- Hotel QUBUS (dawniej Wabtour, wybudowany jako Skarbek w latach 70.) przy ul. Piotra Wysockiego
- Fabryka produkująca
odzież
Rafio ul. Piasta
- Zajezdnia
Autobusowa
MPK Wałbrzych ul. Ludowa (od
1994
– wcześniej od 1896 w śródmieściu)
- Oddział celny ul. Ludowa
- Parafia św. Jerzego
- Parafia Matki Bożej Częstochowskiej (najnowsza parafia Wałbrzycha powstała w 2010 r.)
- Wałbrzyski Ośrodek Kultury ul. Gen. Andersa
- Parafia św.Rodziny przy ul.Bema 54 (nowa parafia) budująca kościół;
-
Kino
ZORZA ul. gen. Andersa (dawny niem. Schauburg) (zlikwidowane)
- Kompleks sportowo- rekreacyjny "Aqua Zdrój" ul. Ratuszowa
- Szkoły podstawowe nr 6 i 2
- V
gimnazjum
(na miejscu dawnej SP 25)
- do 1945 roku funkcjonowała na terenie osobnej gminy Biały Kamień parafia ewangelicka. Pozostałościami po niej jest teren
parku
, na ul. Ludowej (dawny
cmentarz
wraz z
kaplicą
, obecnie własność POD Zagłębie) oraz budynki dawnej parafii przy głównej ulicy. Kościół został wyburzony w
1969
r. (pomiędzy wrześniem a grudniem). Organy zostały prawdopodobnie prewiezione do budowanego w tym samym czasie kościoła w Trawnikach k.
Lublina
.
Z wyburzeniem tego kościoła wiąże się ukryta przez władze
komunistyczne
historia
samobójstwa
jednego z byłych księży z tej parafii. Gdy zobaczył on, w latach 70., że nie ma już budynku, wraz z nim ukrtych w środku rzeczy i kosztowności, popełnił samobójstwo rzucając się z okna najwyższego ówcześnie budynku w
mieście
–
hotelu
Sudety
.
Stadion Górnika Wałbrzych w dzielnicy Biały Kamień, sektor gości.
W dzielnicy tej rozgrywał swoje
mecze
zespół Zagłębia Wałbrzych (wcześniej jako Julia Biały Kamień i Górnik Thorez Wałbrzych). Do 1966 roku areną spotkań był stadion przy ulicy Dąbrowskiego, zwany Hasiokiem lub Starym Zagłębiem. W
1966
roku Zagłębie oddaje do użytku nowy, wspaniały kompleks
sportowy
przy ulicy Ratuszowej (Stadion 1000-lecia o poj. 25 tys. widzów, hala sportowa, basen kryty, boisko treningowe, korty tenisowe) i od tej pory drużyna z Białego Kamienia rozgrywa tam swoje spotkania. Lata
1968
-74 to okres gry w ścisłej krajowej czołówce, w ekstraklasie. Widzowie maja także możliwość oglądania spotkań Zagłębia w pucharach Intertoto i
UEFA
. Obecnie kompleks (poza stadionem) jest wyburzony. Obecnie trwa budowa nowego, olbrzymiego kompleksu "Aqua Zdrój".
W obręb Białego Kamienia wchodzą:
- Nowe Szczawno (Neu Salzbrunn, taką również nazwę nosiło, już nieistniejące, uzdrowisko
leśne
przy ul. Piasta, wybudowane w 1921 r.)
- Opoka (Hartau) rejon ul. Wańkowicza, ul. Bema, ul. Dubois
- Rozłoga (Zehnhäuser)
- Kamionek (Neuweißstein)
Nazwy te nie są obecnie używane; zostały nadane po
II Wojnie światowej
na wzór nazw niemieckich. Z Białego Kamienia pochodzi najstarszy zapis o wydobyciu węgla w regionie wałbrzyskim (1561). Obecnie ze względu na zamknięte kopalnie na polach wokół dzielnicy można natknąć się na tzw.
biedaszyby
. Przez dzielnicę Biały Kamień kursują autobusy komunikacji miejskiej nr 5, 8, 10, 14, 18, T oraz prywatna komunikacja: 5, 6, 8, 10, 18, 103.
Przypisy
- ↑
Dz. U. z 1950 r. Nr 57, poz. 509
– Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 1950 r. w sprawie zmiany granic miast Wałbrzycha i Wrocławia.
- ↑ Rocznik Statystyczny 1947, 1948, 1949, 1950