Drozd śpiewak (Turdus philomelos; syn. T. ericetorum) – gatunek średniej wielkości
ptaka
z rodziny
drozdowatych
(Turdidae), zamieszkującego
Eurazję
. Wierzch ciała brązowy o ciepłym odcieniu, kuper i pokrywy nadogonowe oliwkowe, ogon i wierzch głowy pomarańczowobrązowe. Spód ciała kremowy z gęstymi brązowymi plamkami. Wyróżnia się trzy podgatunki. Do jego charakterystycznej piosenki, w której powtarza muzyczne frazy, często odnoszono się w poezji.
Drozd śpiewak gniazduje w lasach, ogrodach i parkach. Jest częściowo
gatunkiem wędrownym
. Wraz z wieloma ptakami spędza zimę w południowej
Europie
,
Afryce Północnej
i na
Bliskim Wschodzie
. Migrują zarówno populacje miejskie, jak i siedlisk naturalnych. Osobniki z Wielkiej Brytanii, z niektórych regionów Europy Zachodniej i w Europie Południowej są częściowo osiadłe.
Introdukowano
go również w
Nowej Zelandii
i
Australii
. Pomimo iż gatunek nie jest zagrożony wyginięciem w skali globalnej, to zdarzały się poważne spadki liczebności jego populacji, prawdopodobnie spowodowane zmianami w sposobach uprawy roli.
Ptak buduje w krzakach lub na drzewach zgrabne, podklejone błotem gniazdo w kształcie filiżanki. Składa w nim cztery lub pięć błękitnych jajek. Jest gatunkiem wszystkożernym. Ma zwyczaj używać ulubionego kamienia jako „kowadła”, na którym rozbija
ślimaki
. Tak jak inne
wróblowe
bywa atakowany przez zewnętrzne i wewnętrzne
pasożyty
, jak również
koty
i
ptaki drapieżne
.
Systematyka
Drozd śpiewak został opisany w
1831
przez
niemieckiego
ornitologa
Christiana Ludwiga Brehma
pod
nazwą binominalną
Turdus philomelos[3], którą nosi do dzisiaj. Naukowa nazwa rodzajowa Turdus oznacza „drozd”, natomiast epitet gatunkowy odnosi się do postaci z
mitologii greckiej
–
Filomeli
, której bogowie pomogli uniknąć gniewu
Tereusa
, zamieniając ją w
jaskółkę
lub według innej wersji
słowika
. Jej imię pochodzi z
greki klasycznej
– philo- oznacza „kochać”, a melos „śpiew”[4].
Niedawne badania molekularne wykazały, że najbliższymi krewnymi drozda śpiewaka są: podobnie upierzony
paszkot
(T. viscivorus) i
drozd chiński
(T. mupinensis). Te trzy gatunki są wczesnymi odgałęzieniami z rodzaju Turdus (zanim ptaki te zróżnicowały się i rozprzestrzeniły po całym świecie), stąd są one mniej powiązane z innymi europejskimi ptakami z tego rodzaju, takimi jak
kos
(T. merula)[5], który ma dłuższy morfologicznie ogon.
Podgatunek
T. p. clarkei w
Anglii
Wyróżniamy cztery podgatunki drozda śpiewaka, w tym jeden
nominatywny
, T. p. philomelos, zajmujący większość pasma występowania gatunku. T. p. hebridensis, opisany przez
brytyjskiego
ornitologa Williama Eagle'a Clarka w 1913, w większości nie migruje. Podgatunek występuje na
Hebrydach Zewnętrznych
i wyspie
Skye
w
Szkocji
. Jest najciemniej ubarwionym podgatunkiem, ma ciemnobrązowy grzbiet, szarawy
kuper
i boki w szarym odcieniu[6].
T. p. clarkei, opisany przez niemieckiego
zoologa
Ernsta Harterta w 1909, został nazwany tak na cześć Clarka. Ptak gniazduje na pozostałym terenie
Wielkiej Brytanii
i
Irlandii
oraz w
Europie
kontynentalnej – we
Francji
,
Belgii
,
Holandii
i być może nieco dalej na wschód. Ma brązowe górne części ciała, które są cieplejsze w odcieniu niż te u podgatunku nominatywnego oraz oliwkowo zabarwiony kuper. Część osobników migruje wraz z innymi ptakami do południowej Francji i na
Półwysep Iberyjski
, aby tam spędzać zimę. Forma ta
zintegrowała
się z podgatunkiem nominatywnym w centralnej Europie oraz z T. p. hebridensis na
Hebrydach Wewnętrznych
i w zachodniej
Szkocji
. Na tych obszarach ptaki wykazują cechy pośrednie[6]. Dodatkowy podgatunek – T. p. nataliae z
Syberii
, którego wydzielenie zaproponował
Rosjanin
Sergiej Buturlin
w 1929, nie został powszechnie zaakceptowany[6].
Morfologia
Ptak śpiewający na gałęzi drzewa
Długość ciała drozda śpiewaka (podgatunku nominatywnego – T. p. philomelos) mieści się w granicach od 20 do 23,5
cm
, masa ciała ptaka wynosi od 50 do 107
gramów
.
Dymorfizm płciowy
nie występuje – zarówno samiec, jak i samica są ubarwione jednakowo. Drozdy te mają brązowy grzbiet. Pierś i boki są
ochrowe
, brzuch kremowo-żółty z wyraźnymi ciemnobrązowymi cętkami w kształcie litery „V”, podbrzusze barwy białej. Dziób żółtawy, nogi i stopy różowe. Zgodnie z
regułą Glogera
, górne obszary ciała osobników rozmnażających się w bardziej zachodnich obszarach areału gatunku – np. w Szwecji są ciemniejsze niż tych, których obszar rozrodczy przebiega przez Syberię. Młode podobne do osobników dojrzałych, jednak różnią się płowożółtymi lub pomarańczowymi smugami na grzbiecie i pokrywach skrzydłowych[6]. Zwłaszcza w locie widać pomarańczowożółtawy przód spodu skrzydeł.
Najbliżej spokrewnionym europejskim gatunkiem w obrębie rodziny drozdowatych jest
droździk
(T. iliacus), ale ptak ten w odróżnieniu od drozda śpiewaka ma białą brew nad okiem, rdzawoczerwone boki i spód skrzydeł, który można zobaczyć podczas lotu.
Paszkot
(T. viscivorus) przewyższa drozda śpiewaka rozmiarem, ma większe cętki na kremowym tle (u drozda śpiewaka pierś jest pomarańczowo-ruda) i białe końce lotek. Natomiast
drozd chiński
(T. mupinensis) pomimo tego, że jest dużo bardziej podobny pod względem upierzenia, różni się czarnymi znakowaniami na twarzy, a środowisko występowania obu ptaków nie pokrywa się[6].
Występowanie
Zasięg występowania
Drozd śpiewak odbywa lęgi na terytorium niemal całej Europy (z wyjątkiem większej części
Półwyspu Iberyjskiego
, nizinnych obszarów
Włoch
, czy południowej
Grecji
), poprzez
Ukrainę
i
Rosję
, niemal po
Jezioro Bajkał
. Występuje do
szerokości
75°N w Norwegii, w Syberii jedynie około 60°N. Ptaki ze
Skandynawii
,
Europy Wschodniej
i Rosji zimują w krajach położonych nad
Morzem Śródziemnym
, w Afryce Północnej i na
Bliskim Wschodzie
. Na zachód od tych terenów jedynie niektóre drozdy opuszczają swoje obszary rozrodcze[6].
Ptaki z podgatunku nominatywnego introdukowano w Nowej Zelandii i Australii między 1860 a 1880[7]. W Nowej Zelandii, gdzie był wprowadzony na obu głównych wyspach, drozd śpiewak szybko się przystosował i rozprzestrzenił na pobliskie lądy, takie jak
Kermadec
,
Chatham
oraz
Auckland
[8]. Pomimo iż gatunek jest w Nowej Zelandii pospolity, a zasięg jego występowania wciąż się rozszerza, to w Australii ocalała jedynie niewielka populacja wokół
Melbourne
[9]. W Nowej Zelandii drozd śpiewak, poprzez drapieżnictwo, przyczynia się do ograniczenia populacji niektórych bezkręgowców, jednak jest to zjawisko mało szkodliwe[10]. Ponadto ptak uszkadza owoce uprawne[11]. Jako gatunek introdukowany nie jest objęty prawną ochroną, może być zabijany w ciągu całego roku[12].
Podgatunek nominatywny na
Litwie
Środowisko
Drozd śpiewak zwykle gniazduje w lesie o gęstym podszycie, w pobliżu otwartych przestrzeni, od świerkowych monokultur po bogate w różne gatunki lasy łęgowe. W Europie Zachodniej gnieździ się także w ogrodach, zadrzewionych cmentarzach dużych miast i parkach. Podobnie jak mniejszy od niego kos, drozd śpiewak zaczął pojawiać się w pobliżu siedzib ludzkich ponad sto lat temu, choć nadal jest mniej związany z człowiekiem i tylko wyjątkowo zdarza się mu zakładać gniazda na budynkach[13]. W górach występuje po górną granicę pasma lasów, do 2200 metrów w
Szwajcarii
. Podgatunek T. p. hebridensis, żyjący na wyspach, rozmnaża się na bardziej otwartych terenach, włączając
wrzosowiska
. Na wschodzie eurazjatyckiego terytorium występowania, podgatunek nominatywny zamieszkuje jedynie na skrajach gęstych lasów iglastych[6].
Na obszarach intensywnie uprawianych, gdzie praktyki rolnicze czynią ziemię nieodpowiednią, siedliskiem stają się ogrody. Z jednego z przeprowadzonych przez
Anglików
badań wynikało, że na ziemi uprawnej znajdowało się jedynie 3,5% terytoriów zamieszkiwanych przez drozdy, podczas gdy ogrody stanowiły 71,5%, pomimo iż zajmowały jedynie 2% całego obszaru. Pozostałe gniazda były zbudowane w lasach (1% całego obszaru)[14].
Zimowisko
jest podobne do miejsca zamieszkiwanego w okresie rozrodczym. Jedyne różnice to rezygnacja z terenów wysoko położonych i innych łatwo widocznych lokalizacji[15]. Jednakże podgatunek wyspiarski, T. p. hebridensis, przebywa zimą na morskim brzegu[6].
Pożywienie
Drozd z dziobem pełnym dżdżownic
Drozd śpiewak jedzący jagody
Ptak jest
pantofagiem
, żywiącym się
bezkręgowcami
, głównie
dżdżownicami
i
ślimakami
, jak również owocami miękkimi i
jagodami
. Latem żywiąc się owocami jemioły uczestniczy w jej rozsiewaniu się. Podobnie, jak jego krewniak -
kos
(T. merula), drozd wyszukuje ofiary za pomocą zmysłu wzroku. Wypracował specjalną metodę polowania na otwartej przestrzeni, a potencjalnej zdobyczy poszukuje rozgrzebując ściółkę[6].
Ślimaki stanowią ważny składnik jego pożywienia, zwłaszcza w czasie suszy lub surowej pogody, kiedy trudno jest mu znaleźć inny pokarm. Drozd używa wybranego przez siebie kamienia jako „kowadła”, na którym rozbija zewnętrzne szkielety ślimaków, zanim wydobędzie ich miękkie ciało, które czyści na ziemi przed spożyciem[15]. Młode ptaki początkowo potrząsają muszlami brzuchonogów i bawią się nimi, zanim nauczą się używać kamienia jako narzędzia do rozbijania[16]. Pisklęta karmione są głównie pokarmem pochodzenia zwierzęcego, takim jak robaki,
ślimaki
i
larwy
owadów
[6].
Ptak regularnie żywi się
wstężykami gajowymi
(Cepaea nemoralis), dlatego zasugerowano, że polimorficzne wzory na muszli tego brzuchonoga są ewolucyjną odpowiedzią, że pojawiają się, by ograniczyć drapieżnictwo[17]. Jednakże zachowanie drozdów może nie być jedynym czynnikiem wpływającym na to zjawisko[18].
Tryb życia i zachowanie
| Plik wideo |
| |
Problem z odtwarzaniem pliku? Zobacz . |
Ilustracja z książki
Johna Goulda
–
Birds of Great Britain (
Ptaki Wielkiej Brytanii)
Drozd śpiewak zwykle nie przebywa w stadach, pomimo iż kilka ptaków może nocować wspólnie zimą lub przebywać w swym pobliżu w siedliskach zasobnych w pożywienie. W środowiskach takich występować może także pośród innych gatunków, takich jak kosy,
kwiczoły
, droździki i
drozdy rdzawogardłe
[6]. W odróżnieniu od ptaków bardziej koczowniczych,
kwiczoła
i
droździka
, drozd śpiewak ma skłonności do regularnego powracania do tych samych zimowisk[15].
To
monogamiczny
, terytorialny gatunek, a na obszarach, gdzie populacje są w pełni wędrowne, samce ponownie ustanawiają swoje terytoria rozrodcze i zaczynają śpiewać, gdy tylko do nich powrócą. Natomiast na obszarach o łagodniejszym klimacie, gdzie niektóre ptaki przebywają przez cały rok, samce pozostają na swoich terytoriach, śpiewając okresowo. Samica może przebywać osobno w swoim zimowisku, ponieważ sezon lęgowy zaczyna się wczesną wiosną[15].
Podczas migracji drozd śpiewak podróżuje głównie w nocy. Lata w rozproszonych stadach, często nawołuje, by utrzymać kontakt z innymi osobnikami[6]. Migracja może rozpocząć się na obszarach najbardziej wysuniętych na wschód i północ już pod koniec sierpnia, ale większość ptaków, które do przebycia mają krótszą trasę, zaczynają wędrówkę na południe od września do połowy grudnia. Jednak ciężkie warunki pogodowe mogą zmusić ptaki do wyruszenia nieco później. Migracja powrotna trwa od połowy lutego (drozdy zamieszkujące tereny wokół Morza Śródziemnego) do maja (w północnej Szwecji i centralnej Syberii)[6]. Zaobserwowano, że niektóre osobniki zalatywały do
Grenlandii
i różnych wysp
Atlantyku
i
Zachodniej Afryki
[6].
Głos
| Plik audio |
| |
Problem z odtwarzaniem pliku? Zobacz . |
W razie spłoszenia lub w locie wydaje krótki, ostry odgłos „tsip”, który na czas migracji zastępuje wysokim, piskliwym „sip”, podobnym do głosu droździka, ale krótszym. Zawołaniem alarmującym jest chook-chook, który staje się krótszy i ostrzejszy wraz ze zwiększaniem się niebezpieczeństwa. Piosenka samca, dobiegająca z dachów, drzew albo innych dogodnych, położonych wysoko miejsc jest głośna i melodyjna. Cechą charakterystyczną ptaka jest powtarzanie każdej muzycznej frazy od dwóch do czterech razy – dawid, dawid, filip, filip, trati, trati i przeplatanie piosenki zgrzytliwymi tonami. Do śpiewu wplata różne motywy. Głos podgatunku występującego na Hebrydach Zewnętrznych usłyszeć można głównie od lutego do czerwca, powszechniejszy podgatunek śpiewa od listopada do lipca[6]. Z powodu masy gatunek wykonuje jeden z najgłośniejszych
ptasich śpiewów
[19][20].
Pojedynczy samiec może mieć w swoim repertuarze powyżej 100 zwrotów[21], wiele z nich zapożycza od swoich rodziców i innych ptaków. Naśladownictwo może obejmować również dźwięki emitowane przez rzeczy, takie jak np. telefon[22]. Drozd śpiewak kopiuje także odgłosy ptaków żyjących w niewoli, włączając w to tak egzotyczne gatunki, jak
drzewica białolica
[6]. W trakcie wykonywania swej melodii zwykle jest usadowiony na najwyższych punktach występujących na obszarze swego terytorium.
Rozród
Samica drozda śpiewaka buduje schludne gniazdo w kształcie filiżanki, pokryte błotem i suchą trawą, umiejscowione na krzewach, drzewach lub pnączach, w przypadku podgatunku hebridean znajduje się ono na ziemi. Składa cztery lub pięć jasnych, błyszczących, niebieskich
jaj
, pokrytych miejscowo czarnymi lub fioletowymi plamami[6]. Mają zwykle wymiary 2,7 x 2,0 cm i ważą 6 gramów, z czego 6% masy stanowi powłoka[4]. Samica wysiaduje je samodzielnie przez 10–17 dni, po wykluciu podobna ilość czasu upływa na opierzenie się młodych. W ciągu roku ptaki wyprowadzają dwa, trzy lęgi, choć na północy areału odchowują pisklęta raz do roku[6]. Początek lęgów jest zdeterminowany w pewnym stopniu przez pogodę, która może przyśpieszyć, bądź opóźnić je o kilka dni[23]. W Wielkiej Brytanii pierwszy rok przeżywa średnio 54,6% osobników, wśród dorosłych ptaków wskaźnik przeżywalności kolejnego roku wynosi 62,2%. Drozd śpiewak żyje zwykle około trzech lat, jednak maksymalny udokumentowany wiek to 10 lat i 8 miesięcy[4].
Rodzic z młodym potomstwem w gnieździe
Ptak pada czasem ofiarą
pasożytów lęgowych
– swoje jaja podrzucają do gniazda
kukułki
, na przykład
Cuculus canorus
, jednak jest to zjawisko bardzo rzadkie, ponieważ drozd rozpoznaje niemimetyczne kukułcze jaja[24]. Jednak w przeciwieństwie do
kosa
nie wykazuje agresji wobec dorosłej kukułki[25]. Ptaki introdukowane w Nowej Zelandii, gdzie kukułka nie występuje, zachowały po 130 latach zdolność do rozpoznawania i odrzucania niemimetycznych jaj[26].
Dorosłe ptaki mogą być zabijane przez
koty
,
pójdźki zwyczajne
i
krogulce
, a ich jaja i pisklęta zabierane przez
sroki
,
sójki
i
wiewiórki szare
[27][28][29]. Podobnie jak w przypadku innych ptaków z rzędu wróblowych, tak i drozdy śpiewaki są atakowane przez pasożyty, takie jak
nicień
Splendidofilaria (Avifilaria) mavis, którego ostatni człon nazwy naukowej – mavis – wywodzi się właśnie od tego drozda (mavis to w
języku angielskim
inna nazwa zwyczajowa ptaka)[30]. Prowadzone przez Rosjan badania próbek krwi wykazały, że wszystkie kwiczoły, droździki i drozdy śpiewaki przenosiły pasożyty zwierzęce krwi, szczególnie z rodzaju Haemoproteus i
Trypanosoma
[31]. Występujące na zalesionych obszarach Europy Środkowo-Wschodniej i Rosji[32] kleszcze Ixodes mogą przenosić niebezpieczne
patogeny
, powodujące kleszczowe
zapalenie mózgu
oraz
bakterie
Borrelia[33]. Niektóre gatunki rodzaju Borrelia powodują
boreliozę
, a ptaki, jak drozd śpiewak, mogą pełnić rolę nosicieli tej choroby[34].
Status, zagrożenie i ochrona
Ilustracja z książki Johanna Friedricha Naumanna – Naturgeschichte der Vögel Mitteleuropas (Historia Naturalna Ptaków Europy Centralnej)
Zwierzę to ma szeroki zakres występowania, szacowany na 10 milionów kilometrów kwadratowych, wielkość populacji określa się na 40–71 milionów osobników w samej Europie[2].
W zachodniej części
Palearktyki
liczebność populacji maleje, jednak nie poniżej progu wymaganego do objęcia gatunku globalną ochroną (tj. zmniejszenia liczby osobników o ponad 30% w ciągu 10 lat lub po trzech pokoleniach), dlatego
IUCN
w
Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych
zalicza drozda śpiewaka do kategorii
"najmniejszej troski" (least concern)
[2]. W Wielkiej Brytanii i Holandii doszło do spadku liczebności o ponad 50%, w wyniku czego drozd śpiewak został zaliczony do zwierząt zagrożonych wyginięciem na tych obszarach w ramach raportów Regional Red List (RRL)[15][35]. Populacja kurczy się najbardziej na obszarach uprawnych (73% od połowy 1970), uważa się, że jest to związane ze zmianami praktyk rolniczych na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci[36]. Dokładne przyczyny nie są jednak znane, być może stan ten powoduje wycinanie żywopłotów dotychczas grodzących grunty, przejście na siew roślin jesienią, a nie wiosną, bądź zwiększone wykorzystanie pestycydów. Zmiany te mogą ograniczyć dostępności pożywienia lub miejsc na gniazda[37]. Zagrożenie mogą stanowić stosowane w ogrodach zatrute przynęty, przeznaczone do kontrolowania liczebności ślimaków[29]. Niektóre drozdy na obszarach miejskich są zabijane przez samochody, gdy próbują wykorzystać twardą powierzchnię dróg do rozbicia muszli ślimaków[38].
Drozdy były chwytane przez ludzi dla pożywienia już 12 000 lat temu[39], wczesne odniesienia do tego zjawiska znajdują się w
Odysei
Homera
– "A jak stado gołębi lub drozdów popadnie w sidełka, w gąszczy chaszczów zastawione zdradnie, gdzie na noc dążąc, smutne znajdują łożysko"[40]. Polowania odbywają się nadal na terenach wokół Morza Śródziemnego, jednak nie uznaje się ich za główny czynnik spadku liczebności[36].
Gatunek jest zazwyczaj łapany w Hiszpanii, ponieważ migruje przez ten kraj. Ludzie często korzystają z lepów na drobne ptaki, których używanie, choć zakazane przez
Unię Europejską
, jest jeszcze tolerowane w
Walencji
[41]. W 2003 i 2004 UE próbowała powstrzymać te praktyki, jednak działania te się nie powiodły[42][43].
Do co najmniej XIX wieku drozdy śpiewaki były często trzymane w klatkach, ze względu na melodyjny głos[44]. Podobnie jak w przypadku polowań, nie ma wielu dowodów na wpływ tych działań na liczebność populacji[6].
Znaczenie w kulturze człowieka
Do charakterystycznego śpiewu drozda, w którym ten sam motyw powtarza się dwa lub więcej razy, nawiązuje dziewiętnastowieczny brytyjski poeta
Robert Browning
w wierszu Home Thoughts, from Abroad[45].
Pieśń zainspirowała też dziewiętnastowiecznego brytyjskiego pisarza
Thomasa Hardego
, który tak pisał w Darkling Thrush o ptaku: "At once a voice arose among/The bleak twigs overhead/In a full-hearted evensong/Of joy illimited" ("Natychmiast głos rozległ się wśród/posępnych gałązek nad głową/w pełnej odwagi modlitwie wieczornej/radości nieskończonej")[46], z kolei dwudziestowieczny brytyjski poeta
Ted Hughes
w Thrushes koncentruje się na sprawności ptaka przy polowaniu: "Nothing but bounce and/stab/and a ravening second" ("Wyłącznie odbicie i/dźgnięcie/i żarłoczna chwila")[47]. Dwudziestowieczny walijski poeta Ronald Stuart Thomas napisał 15 wierszy poświęconych kosom lub drozdom, włączając śpiewaka[36].
Odniesienia do drozda śpiewaka wykorzystuje także, w utworze The Tables Turned, poeta
William Wordsworth
, uznawany za prekursora
romantyzmu
w literaturze brytyjskiej[48].
Ptak jest również obecny w godle klubu piłkarskiego
West Bromwich Albion
Football Club. Starsza wersja godła ukazuje go siedzącego na gałązce
głogu
na tle biało-niebieskich pasów. Nowsza wersja różni się jedynie detalami – u stóp drozda znajdują się trzy liście i trzy owoce głogu. Umieszczono go tam, ze względu na fakt trzymania żywego drozda w klatce w
pubie
wykorzystywanym przez klub. Także sami zawodnicy, West Bromwich Albion, otrzymali przydomek The Throstles (Drozdy)[49].
Przypisy
- ↑
Turdus philomelos
w: Integrated Taxonomic Information System (
ang.
)
- ↑ 2,0 2,1 2,2
Turdus philomelos
. Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (
ang.
)
- ↑ Christian Brehm: Handbuch der Naturgeschichte aller Vogel Deutschlands. 1831, s. 382. (
niem.
)
- ↑ 4,0 4,1 4,2
Song Thrush Turdus philomelos [CL Brehm, 1831
]. W: BTO Birdfacts [on-line]. [dostęp 2008-12-14].
- ↑ Voelker G, Rohwer S, Bowie RCK, Outlaw DC. Molecular systematics of a speciose, cosmopolitan songbird genus: Defining the limits of, and relationships among, the Turdus thrushes. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 42, ss. 422–434 (2007).
doi:10.1016/j.ympev.2006.07.016
.
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 6,16 6,17 6,18 Peter Clement, Ren Hathaway, Ren Hathway, Jan Wilczur, Clive Byers: Thrushes. Gardners Books, 2000, ss. 392–395. .
- ↑
'BIRDS' z An Encyclopaedia of New Zealand, wydanej przez A. H. McLintocka, początkowo opublikowanej w 1966.
. W: Te Ara - The Encyclopedia of New Zealand, updated 18-Sep-2007 [on-line]. [dostęp 2008-03-13].
- ↑ B. Heather: The Field Guide to the Birds of New Zealand. Robertson, H.. Auckland: Viking, 1996, ss. 384-385. .
- ↑
Song thrush (Turdus philomelos)
. W: Birds [on-line]. [dostęp 2008-01-25].
- ↑
The State of Our Invertebrate Animals
. W: State of New Zealand's Environment 1997, Chapter 9 [on-line]. [dostęp 2008-03-13].
- ↑
Song thrush (Turdus philomelos)
. [dostęp 2008-03-13].
- ↑
The State of Our Indigenous Birds
. W: The State of Our Biodiversity - The State of New Zealand’s Environment [on-line]. [dostęp 2008-03-13].
- ↑ Pavel Vasak: Ptaki leśne. Warszawa: Delta, 1993. .
- ↑ Christopher F. Mason. Habitats of the Song Thrush Turdus philomelos in a largely arable landscape. „Journal of Zoology”. 244, ss. 89–93 (1998).
doi:10.1111/j.1469-7998.1998.tb00010.x
.
- ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 David Snow: The Birds of the Western Palearctic concise edition (2 volumes). Perrins, Christopher M (red.). Oxford: Oxford University Press, 1998. . 1225–1228
- ↑ C. J. Henty. Development of snail-smashing by song thrushes. „British Birds”. 79, ss. 277–281 (1986).
- ↑ C. B. Goodhart. Thrush Predation on the Snail Cepaea hortensis. „The Journal of Animal Ecology”. 27 (1), ss. 47–57 (maj 1958).
doi:10.2307/2173
.
- ↑ Denis F. Owen. Polymorphism in the Land Snail Cepaea hortensis in Iceland. „Oikos”. 23 (2), ss. 218–225 (1972).
doi:10.2307/3543409
.
- ↑ Brackenbury, J. H..
Power capabilities of the avian sound-producing system
. „J. Exp. Biology”. 78, ss. 163–166 (1979).
- ↑
Drozd śpiewak. Rodzina drozdowatych
. [dostęp 23 czerwca 2010].
- ↑ Timothy J. Devoogd, John R. Krebs, Susan D. Healy, Andy Purvis. Relations between Song Repertoire Size and the Volume of Brain Nuclei Related to Song: Comparative Evolutionary Analyses amongst Oscine Birds.. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 254 (1340), ss. 75–82 (1993).
doi:10.1098/rspb.1993.0129
.
- ↑ Peter J. B. Slater. The Buzby phenomenon: Thrushes and telephones. „Animal Behavior”. 31, ss. 308–309 (1983).
doi:10.1016/S0003-3472(83)80204-8
.
- ↑
Song thrush: Breeding
(
ang.
). [dostęp 30 czerwca 2010].
- ↑ N. B. Davies. Cuckoo tricks with eggs and chicks. „British Birds”. 95 (3), ss. 101–115 (March 2002).
- ↑ Tomáŝ Grim, Honza, Marcel.
Differences in behaviour of closely related thrushes (Turdus philomelos and T. merula) to experimental parasitism by the common cuckoo Cuculus canorus
. „Biologia, Bratislava”. 56 (5), ss. 549–556 (2001).
- ↑ Katrina Hale, Briskie, James V..
Response of introduced European birds in New Zealand to experimental brood parasitism
. „Journal of Avian Biology”. 38 (2), ss. 198–204 (March 2007).
doi:10.1111/j.0908-8857.2007.03734.x
.
- ↑ Roy Brown:
A Review of the impact of Mammalian Predators on Farm Songbird Population Dynamics
. [dostęp 2008-01-27].
- ↑
Song thrush
. W: Birds and wildlife [on-line]. [dostęp 2008-01-27].
- ↑ 29,0 29,1
Song thrush - Turdus philomelos
. W: Gardening with Wildlife in Mind [on-line]. [dostęp 2008-01-28].
- ↑ S. Cano Martil, Caballero, E.J. López; del Valle Portilla, María T.
Demonstracion de la actividad de fosfatasa acida en microfilarias hematicas de Turdus philomelos Brehm (Aves: Turdidae) Cano-Martil S.; Vallejo-Ruiz D.; Coy-Otero A; Lopez-Caballero E.J.
. „Rev. Ibér. Parasitol”. 49 (4), ss. 349–355 (2000).
- ↑ Vaidas Palinauskas, Markovets, Mikhail Yu; Kosarev, Vladislav V; Efremov, Vladislav D; Sokolov Leonid V; Valkiûnas, Gediminas.
Occurrence of avian haematozoa in Ekaterinburg and Irkutsk districts of Russia
. „Ekologija”, ss. 8–12 (2005).
- ↑ Tomasz Chmielewski, Stanisława Tylewska-Wierzbanowska (2002)
Występowanie przeciwciał swoistych dla Borrelia burgdorferi u ludzi zdrowych na terenie Polski
(PDF)
- ↑ Susanne Kipp, Goedecke, Andreas; Dorn, Wolfram; Wilske, Bettina; Fingerle, Folker. Role of birds in Thuringia, Germany, in the natural cycle of Borrelia burgdorferi sensu lato, the Lyme disease spirochaete. „International Journal of Medical Microbiology”. 296 (supplement 1), ss. 125–128 (2006).
doi:10.1016/j.ijmm.2006.01.001
.
- ↑ Pär Comstedt, Bergström, Sven: Olsen, Björn; Garpmo, Ulf; Marjavaara, Lisette; Mejlon, Hans; Barbour, Alan G. and Bunikis, Jonas.
Migratory Passerine Birds as Reservoirs of Lyme Borreliosis in Europe
. „Emerging Infectious Diseases”. 7, ss. 1087–1094 (July 2006).
- ↑
Song Thrush Turdus philomelos
. W: Breeding Birds in the Wider Countryside [on-line]. [dostęp 2008-01-27].
- ↑ 36,0 36,1 36,2 Mark Cocker, Richard Mabey: Birds Britannica. London: Chatto Windus, 2005, ss. 355, 359. .
- ↑
Song Thrush (Turdus philomelos)
. W: Species Action Plan [on-line]. [dostęp 2008-03-11].
- ↑ J. Erritzoe, Mazgajski T. D., Rejt L..
Bird casualties on European roads — a review
. „Acta Ornithol.”, ss. 77–93 (2003).
- ↑ Z. Bocheński, T. Tomek.
Bird remains from a rock-shelter in Krucza Skała (Central Poland)
. „Acta zooologica cracoviensia”. 1-2, ss. 27–47 (2004).
- ↑
Homer Odyseja pieśń 22
(
pol.
). [dostęp 1 lipca 2009].
- ↑ Commission of the European Communities:
Failure of a Member State to fulfil obligations – Directive 79/409/EEC – Conservation of wild birds – Hunting using limed twigs - Summary of the Judgment
. 9 December 2004.
- ↑ Las Provincias:
Un entramado para cazar tordos
. 14 December 2006.
- ↑ Europa Press:
El Tribunal de la UE condena a España por permitir la caza con 'parany' en la Comunidad Valenciana
.
- ↑ C. E. Dyson: Bird-Keeping - A Practical Guide for the Management of Singing and Cage Birds. Frederick Warne and co, 1889, s. 51.
- ↑
Home Thoughts, from Abroad
. [dostęp 2008-12-14].
- ↑ Linda Sue Grimes:
Hardy's The Darkling Thrush. No Gloomy Bird
. [dostęp 2010-06-23].
- ↑
Thrushes
. [dostęp 2010-06-28].
- ↑
The Tables Turned
. W: William Wordsworth: Complete Poetical Works [on-line]. [dostęp 2008-12-14].
- ↑ Gavin McOwan: The Essential History of West Bromwich Albion. Headline, 2002, s. 15. .
Linki zewnętrzne