Federalna Służba Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej (FSB, ros. Федеральная служба безопасности Российской Федерации, ФСБ) – państwowa służba specjalna w Rosji od 1995 . Stanowi bezpośrednią następczynię KGB , głównie II Zarządu Głównego (WGU) KGB.

Historia

W listopadzie 1991 r., po puczu Janajewa , KGB zostało zlikwidowane, a w jego miejsce powołano dekretem prezydenta Borysa Jelcyna , z 19 grudnia 1991 r. Ministerstwo Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej (MB, Министерства безопасности Российской Федерации). Pierwszym szefem MB został gen. armii Wiktor Barannikow , który pełnił funkcję ministra do lipca 1993 r., kiedy zastąpił go gen. płk. Nikołaj Goluszko. W skład ministerstwa wchodziły: Federalna Agencja Bezpieczeństwa (AFB, Агентство федеральной безопасности) oraz Służba Wywiadu Zagranicznego (SWR, Служба Внешней Разведки Российской федераци).

21 grudnia 1993 rozwiązano resort, a Federalną Agencję Bezpieczeństwa przemianowano na samodzielną Federalną Służbę Kontrwywiadowczą (FSK, Федеральная Служба Контрразведки). Na czele służby stanął Nikołaj Goluszko. Do jej zadań należało: ujawnianie i likwidowanie przypadków gromadzenia informacji przez zagraniczne służby, zwalczanie prób naruszenia porządku konstytucyjnego, suwerenności i integracji Federacji Rosyjskiej.

3 kwietnia 1995 r. ustawa o organach Federalnej Służby Bezpieczeństwa w Federacji Rosyjskiej przekształciła FSK w FSB, czyniąc z niej instytucję znacznie potężniejszą.

Ustawa ta:

• uregulowała stosunki między FSB a siłami zbrojnymi;
• nadała szefowi FSB status ministra i stopień generała armii ;
• zezwoliła na przeprowadzanie operacji wywiadowczych i ochrony obywateli i przedsiębiorstw rosyjskich za granicą;
• nakazała informowanie prezydenta i premiera o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego;
• dała FSB prawo do dokonywania bez nakazu sądowego aresztowań i wstępu na teren prywatny "jeśli istnieją wystarczające dowody na fakt popełnienia przestępstwa";
• zezwoliła FSB na tworzenie jednostek specjalnych, stosowanie broni palnej oraz szkolenie personelu ochrony w przedsiębiorstwach prywatnych
• powołała organy sprawujące nadzór nad FSB

Dodatkowe zasady funkcjonowania Federalnej Służby Bezpieczeństwa określił dekret nr 633 prezydenta Borysa Jelcyna z 23 czerwca 1995 . Dekret ten uszczegółowił zadania tej instytucji, nadał FSB podstawowe prawa do przeprowadzania prac kryptograficznych oraz określił zadania szefa FSB. Liczba zastępców szefa została zwiększona do ośmiu - dwóch pierwszych zastępców oraz pięciu zastępców odpowiedzialnych za departamenty i dyrektoriaty Służby oraz jednego zastępcę szefa odpowiedzialnego za miasto Moskwa oraz moskiewski dyrektoriat regionalny. Na nowego szefa FSB Jelcyn powołał generała-pułkownika Michaiła Iwanowicza Barsukowa.

FSB odegrała znaczącą rolę podczas wojen z Czeczenią . Wśród jej innych zadań warto wymienić: zwalczanie przestępczości zorganizowanej , terroryzmu , przemytu narkotyków oraz korupcji .

20 czerwca 1996 Jelcyn zwolnił Barsukowa i powołał Nikołaja Kowaliowa na stanowisko p.o. szefa FSB, a później na stanowisko szefa FSB.

W maju 1997 struktura FSB została przeorganizowana. Od tej pory FSB podzielone jest na pięć departamentów i sześć dyrektoriatów.

Szefem FSB w latach 1998 - 1999 był późniejszy prezydent Rosji - Władimir Putin .

W 1997 r. liczba pracowników FSB wynosiła 80 000.

Struktura FSB

• Departament Kontrwywiadu
• Departament Antyterrorystyczny
• Departament Analiz, Prognoz i Planowania Strategicznego
• Departament ds. Personelu i Zarządzania
• Departament Wsparcia Operacyjnego
• Zarząd ds. Analizowania i Powstrzymywania Działań Grup Przestępczych
• Zarząd Śledczy
• Zarząd Operacyjno-Poszukiwawczy
• Zarząd ds. Środków Operacyjno-Technicznych
• Zarząd Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Zarząd Administracyjny
• Więzienie
• Centrum Naukowo-Techniczne

Szefowie AFB, FSK i FSB

• Wiktor Barannikow – styczeń 1992 do lipiec 1993
• Nikołaj Goluszko – lipiec 1993 do luty 1994
• Siergiej Stiepaszyn – luty 1994 do lipiec 1995
• Michaił Barsukow – lipiec 1995 do czerwiec 1996
• Nikołaj Kowaliow – lipiec 1996 do lipiec 1998
• Władimir Putin – lipiec 1998 do sierpień 1999
• Nikołaj Patruszew – sierpień 1999 - 12 maja 2008
• Aleksandr Bortnikow - 12 maja 2008

Kontrowersje

W 2001 roku w Nowym Jorku Jurij Felsztinski opublikował książkę pt. Wysadzić Rosję (we współautorstwie z byłym wysokim oficerem FSB Aleksandrem Litwinienką ), w której stwierdził, że wybuch I , a w szczególności II wojny czeczeńskiej , były sprowokowane przez FSB, która miała przygotować i przeprowadzić w 1999 zamachy bombowe na budynki mieszkalne w Bujnaksku w Dagestanie oraz w Moskwie i Wołgodońsku , prowokując tym samym wybuch nowej wojny czeczeńskiej, co miało na celu zwiększenie popularności Władimira Putina w zbliżających się wyborach prezydenckich. Stwierdzenia dowodowe tej książki nie zostały do tej pory potwierdzone przez inne źródła lub postępowania śledcze czy sądowe, a FSB wszystkiemu zaprzecza. Książka mimo wszystko została zakazana na terenie Federacji Rosyjskiej.

Zobacz też

• Federalna Służba Ochrony Federacji Rosyjskiej
• KGB (Białoruś)
• KGB (Osetia Południowa)

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona FSB