José Manuel Durão Barroso (ur.
23 marca
1956
w
Lizbonie
) –
polityk
portugalski
. W rządzie
Cavaco Silvy
minister spraw zagranicznych
, po wygranej konserwatystów w wyborach
2002
r. został
premierem
Portugalii
, którą to funkcję pełnił do 29 czerwca 2004, czyli ogłoszenia go przyszłym szefem
Komisji Europejskiej
. Na jej czele stoi od 1 listopada 2004.
Wykształcenie i praca naukowa
Barroso z wykształcenia jest prawnikiem, ekspertem od
prawa międzynarodowego
: ukończył Uniwersytet Lizboński i uniwersytet w
Genewie
(Institut européen de l'université de Genève). Później kierował wydziałem
stosunków międzynarodowych
na portugalskim uniwersytecie w Lusiad.
Początki kariery
Polityką zaczął zajmować się jeszcze jako student. Był członkiem maoistowskiego Rewolucyjnego Ruchu Portugalskiego Proletariatu, które uczestniczyło w
rewolucji goździków
obalającą w 1974 r. wojskową dyktaturę
Salazara
w Portugalii. W okresie przejścia do demokracji, zmienił poglądy na centrolewicowe: w grudniu 1980 r. został członkiem centrolewicowej Partii Socjaldemokratycznej (PSD), a od 1999 r. jej przewodniczącym. Jestem centrowym socjaldemokratą, politykiem umiarkowanym, reformatorem, w żadnym razie neoliberałem - mówił o sobie w 2004 r. Komentując swój udział w ruchu komunistycznym stwierdził: Nie wstydzę się tego, co robiłem, gdy byłem 18-latkiem na wydziale prawa w Lizbonie w tych rewolucyjnych czasach. Teraz jestem umiarkowany, ale myślę, że został mi ten sam entuzjazm[].
Kariera polityczna w Partii Socjaldemokratycznej
W 1985 r. został doradcą sekretarza stanu ds. polityki zagranicznej – jako 29-latek był wówczas jednym z najmłodszych polityków w rządzie. Dwa lata później został sekretarzem stanu ds. polityki i współpracy zagranicznej. Był zaangażowany w próby pokojowego rozwiązania wojny domowej w byłej portugalskiej kolonii
Angoli
: w 1990 i 1991 r. patronował porozumieniom pokojowym. Popierał także niepodległość
Wschodniego Timoru
, wówczas prowincji
Indonezji
. Od 1992 r. do porażki PSD w wyborach w 1995 r. był ministrem spraw zagranicznych Portugalii. Po wyborach 2002 r. został premierem rządu koalicyjnego. Jego rząd popierał interwencję w
Iraku
(m.in. w marcu 2002 zorganizował szczyt na
Azorach
), prowadził restrykcyjną politykę gospodarczą, zmierzającą do ograniczenia
deficytu budżetowego
i przeglądu portugalskiego
prawa pracy
. Podniósł podatek
VAT
i ograniczył zatrudnienie w administracji. Nie spowodowało to jednak, jak na razie, ożywienia gospodarki i zmniejszenia
bezrobocia
, powodując spadek poparcia społecznego dla rządu i porażkę Partii Socjaldemokratycznej w
wyborach do Parlamentu Europejskiego
w czerwcu 2004 r. PSD poniosła również porażkę w przyspieszonych wyborach parlamentarnych wyznaczonych na 20 lutego 2005[1].
Barroso przewodniczącym Komisji Europejskiej
Początkowo Barroso nie był nawet brany pod uwagę jako ewentualny kandydat na szefa Komisji. Okazało się jednak, że jego kandydatura wzbudza najmniej kontrowersji wśród 25 europejskich przywódców. Wybór był tylko formalnością – 29 czerwca 2004 r. nominację ogłoszono już 5 minut po rozpoczęciu brukselskiego szczytu. Wybór padł na premiera Portugalii nie w uznaniu jego cech przywódczych czy sprawności w zarządzaniu. Barroso wygrał, bo nikomu się nie naraził. Nie był ani zbyt proamerykański dla Francuzów, ani zbyt antyamerykański dla Polaków. Wystarczająco, w oczach Niemców, forsował dalszą integrację, ale nie zraził Skandynawów nadmiernym entuzjazmem do budowy europejskiego państwa federalnego[] – komentował decyzję
Rady
w "
Rzeczypospolitej
" Jędrzej Bielecki. Zdaniem polskiego premiera
Marka Belki
, jest on wybitną postacią i podziela polską wizję Europy[].
22 lipca
Barroso uzyskał wotum zaufania od nowo wybranego
Parlamentu Europejskiego
[].
Barroso zapowiedział, że dążyć będzie do wzmocnienia Unii i zwiększenia jej gotowości do interwencji w sprawach międzynarodowych. Barroso jest zdecydowanym zwolennikiem zacieśnienia stosunków pomiędzy Unią Europejską a
Stanami Zjednoczonymi
[].
Nasza planeta miałaby się znacznie lepiej, gdyby Europa i USA pracowały razem, i znacznie gorzej, gdyby taka współpraca ustała – zapewniał w jednym z wywiadów. Od początku konsekwentnie popierał interwencję zbrojną w
Iraku
. Mówi się, że z byłym prezydentem USA
George'em W. Bushem
łączą go przyjacielskie stosunki. To samo można powiedzieć o jego relacjach z
Jacques'iem Chirakiem
. Doskonale posługuje się zarówno
językiem angielskim
, jak i
francuskim
[].
Wyróżnienia i nagrody
Linki zewnętrzne
Przypisy