Dżihad (
z języka arabskiego
جهاد , ğihād – zmaganie, walka) – w
kulturze islamu
pojęcie pierwotnie oznaczające dokładanie starań i podejmowanie trudów w celu wzmocnienia wiary i
islamu
. W tradycji europejskiej termin ten często, choć nie do końca precyzyjnie, tłumaczy się jako „
święta wojna
”.
W
Koranie
i muzułmańskiej
tradycji
dżihad oznacza wszelkie starania podejmowane w imię szerzenia i umacniania islamu: zarówno poprzez walkę zbrojną, nawracanie niewiernych, pokojowe propagowanie islamu, jak i wewnętrzne zmagania wyznawcy.
Wielki i mały dżihad
Niekiedy dokonuje się rozróżnienia dżihadu na dwa rodzaje: większy i mniejszy. Rozróżnienie to oparte jest na dwóch
hadisach
wątpliwej autentyczności, zachowanych w źródłach z przełomu X i IX wieku. Hadisy te zwykle uznawane są za słabe (da'if) a ich autentyczność za wątpliwą, w związku z czym i sam podział dżihadu na wielki i mały budzi wątpliwości.[1]
W myśl tego rozróżnienia dżihad większy ma być ważniejszy i polegać on na nieustannych wysiłkach podejmowanych przez każdego muzułmanina w celu wykorzenienia wszystkiego, co w jego życiu jest grzeszne lub przeciwne takiemu sposobowi życia, jakiego
Bóg
chce dla ludzi. Ma to być zatem walka z
Szatanem
i jego pokusami lub wszelkie działania na rzecz własnej gminy. Narzędziami tego dżihadu są serce w pierwszym przypadku, a ręce i język w drugim. Dżihad mniejszy (dżihad bis-sajf) utożsamiany jest w tym przypadku z walką zbrojną.
Dżihad a kital
Termin dżihad często jest zawężany do walki zbrojnej
kital
. W rzeczywistości kital, w tym walka zbrojna przeciwko
„niewiernym”
oraz heretykom i hipokrytom jest jednym z kilku rodzajów dżihadu. Zbrojny dżihad może mieć charakter zarówno obronny (dżihad al-daf’) jak i ofensywny (dżihad talab), kiedy to muzułmanie są stroną atakującą. Zgodnie z tradycją udział w dżihadzie jest jednym z najbardziej chwalebnych uczynków[2], jakich może dokonać muzułmanin a wierny, który zginie w jego trakcie jest uważany za
męczennika
i udaje się po śmierci do krainy szczęśliwości zwanej
dżannah
.
Do zbrojnego dżihadu może wezwać (a nie „ogłosić” go) przywódca społeczności muzułmańskiej (według niektórych interpretacji tylko
kalif
). Dżihad prowadzony jest wysiłkiem całej wspólnoty, nie jest to bowiem obowiązek indywidualny, lecz zbiorowy, a biorą w nim udział tylko ci, którzy są w stanie to uczynić i w sposób dla nich właściwy[].
Koncepcja dżihadu nie była skodyfikowana za czasów proroka
Mahometa
, lecz formowała się później, stąd różne jej interpretacje. Tylko jeden odłam islamu,
charydżyzm
(o małym zasięgu), wysuwał koncepcję dżihadu jako bezwzględnej walki zbrojnej przeciwko innowiercom, obowiązującej każdego muzułmanina, traktowanej nawet jako szósty
filar wiary
[].
Nie ulega jednak wątpliwości że w czasach Mahometa i bezpośrednio po jego śmierci rozumiano dżihad przede wszystkim jako walkę zbrojną[2] i to właśnie prowadząc wojnę Mahomet zjednoczył Arabów wokół siebie, a po jego śmierci zaatakowali oni
Cesarstwo Bizantyńskie
i
Persję
, w ciągu nieco ponad stu lat podbijając całą
Afrykę Północną
,
Półwysep Iberyjski
,
Bliski Wschód
i znaczną część
Azji Środkowej
[3].
W kulturze popularnej
Przypisy
Linki zewnętrzne
-
Dżihad w sieci
-
[1]
"Dżihad i Nowa Wielka Gra. Paradoksy zagrożenia wojującym islamem w Azji Centralnej", Warszawa 2010, Ośrodek Studiów Wschodnich