Historia Portugalii
W starożytności ziemie obecnej Portugalii, zamieszkiwali
Celtowie
oraz ludy iberyjskie. Do wybrzeży docierały wyprawy handlowe
Fenicjan
i
Greków
; W
III wieku p.n.e.
terytorium znalazło się pod zwierzchnictwem
Kartaginy
, a w
następnym stuleciu
stały się terenem
rzymskim
.W latach 154-138 p.n.e pokonali plemienia
Luzytanów
. Pod panowaniem rzymskim ziemie portugalskie należały do prowincji
Luzytania
. Dzięki okupacji rzymskiej nastąpił znaczny postęp cywilizacyjny. Rzymskie państwo władało na tych terenach do
V wieku
. Za rządów rzymskich nastąpiła całkowita
romanizacja
ludności, a w późniejszym okresie także
chrystianizacja
.
Epoka germańska
W
409
doszło do najazdu
Germanów
. Większa część kraju znalazła się pod panowaniem
Swebów
. Utworzyli oni państwo ze stolicą w
Bradze
. W
469
Wizygoci
zajęli południową część dzisiejszej Portugalii, a
585
jej północne obszary. W latach
711
-
718
Wizygoci zostali rozbici przez Arabów. Władze na ziemiach półwyspu objął
kalifat
Umajjadów
.
Panowanie arabskie
W latach
711
–
718
półwysep iberyjski został zajęty przez
Arabów
, nastał okres rządów
Umajjadów
. Od
VIII wieku
prowadzona była z północy półwyspu chrześcijańska
rekonkwista
, która w
IX
–
XI wieku
objęła panowaniem chrześcijańskim rejony
Porto
i
Coimbry
.
Portugalia
W roku
1097
w ramach Galicii i Leonu wydzielono
hrabstwo
Portucale z Porto jako ośrodkiem centralnym. W roku
1139
hrabia
Alfons I
przyjął tytuł
króla Portugalii
. Aż do
XIII wieku
trwała rekonkwista zachodniego
Półwyspu Iberyjskiego
. W
1147
roku zdobyto
Lizbonę
, która została stolicą. W
1249
Portugalia objęła obszar obecnego terytorium i od tego czasu nie miały miejsca większe zmiany granic. W XIII wieku powstał parlament stanowy –
Kortezy
. W
1383
wygasła dotychczasowa
dynastia
. W wojnie z
Kastylią
Jan I Wielki
obronił niepodległość państwa. Był on założycielem dynastii
Aviz
.
Imperium kolonialne
Portugalia kierowała się w swojej polityce kolonizacyjnej w stronę
Afryki
. Kraj stał się także potęgą morską. Portugalskie wyprawy inicjowane przez m.in.
Henryka Żeglarza
zapoczątkowały epokę odkryć geograficznych. Portugalczycy kolonizowali wyspy:
Azory
,
Maderę
,
Zielonego Przylądka
. W
1498
Portugalczycy jako pierwsi Europejczycy dotarli do
Indii
. W
1500
portugalska wyprawa odkryła
Brazylię
rozpoczynając jej kolonizację.
Kres świetności
W
1580
król Hiszpanii
Filip II
narzucił
unię personalną
. W
1640
Portugalia odzyskała niezależność, jednak imperium handlowego nie udało się odzyskać. W
1793
Portugalia przystąpiła do koalicji antyrewolucyjnej przeciw
Francji
i w okresie
1807
–
1811
była okupowana przez francuskie wojsko. W okresie
1807
-
1821
władcy przebywali w Brazylii. W
1822
uchwalono liberalną
konstytucję
, dającą powszechne prawo wyborcze. W
1826
wprowadzono bardziej konserwatywną Kartę Konstytucyjną. W
1822
niepodległość uzyskała Brazylia, Portugalia uznała ten fakt
trzy lata później
.
Republika Portugalii
W
1910
obalono monarchię i proklamowano republikę. W
1916
Portugalia przystąpiła do
I wojny światowej
, wspierając
ententę
. W
1926
miał miejsce wojskowy
zamach stanu
. W
1928
funkcję ministra finansów, a
1932
premiera
objął
Salazar
, który władzę autorytarną sprawował do roku
1968
. W
1933
nowa konstytucja usankcjonowała dyktaturę, utworzono tzw. Nowe Państwo, a dwa lata później wprowadzono system monopartyjny. W czasie
II wojny światowej
Portugalia była neutralna, choć udostępniła aliantom bazy lotnicze. W
1949
została członkiem
NATO
, następnie
ONZ
. W latach sześćdziesiątych trwały wojny wyzwoleńcze w koloniach afrykańskich
W
1974
dokonano przewrotu wojskowego, obalając
Marcelo Caetano
i przywracając system demokratyczny. W latach 1974–
1975
Portugalia uznała niepodległość kolonii.
Po Rewolucji goździków
Po obaleniu przez rewolucję rządów Marcelo Caetano w 1976 przeprowadzono wybory do parlamentu i prezydenckie potwierdziły poparcie dla socjalistów i centroprawicy. Skutkiem wyborów było wstrzymanie
nacjonalizacji
oraz przystąpienie Portugalii do
Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej
i
Międzynarodowego Funduszu Walutowego
. Portugalia uznała prawo do niepodległości swoich kolonii w
Afryce
. W 1988 Portugalia zobowiązała się zwrócić
Makau
Chinom
w
1999
. Po Rewolucji goździków nie wykształcił się model partii dominującej, co powodowało konieczność powoływania rządów mniejszościowych, koalicyjnych lub inicjatywy prezydenckiej. Głównymi siłami rządzącymi w Portugalii były
PS
,
Partia Socjaldemokratyczna
i
chadeckie
Centrum Demokratyczno-Społeczne. W
1982
zniesiono radę rewolucji w
1989
lewicowe przepisy w
konstytucji
. W latach 1985-1995 rządziła Partia Socjaldemokratyczna z premierem
Aníbalem Cavaco Silvą
. W
1986
roku Portugalia została członkiem
EWG
, a prezydentem kraju został
Mário Soares
.Rząd Cavaco Silvy wprowadził politykę reform wolnorynkowych, i prywatyzacji sektorów państwowych w gospodarce. W 1992 roku Portugalia ratyfikowała
Traktat z Maastricht
. Obecnie prezydentem Portugalii jest Aníbal Cavaco Silva, a premierem
José Sócrates
.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
Historia Portugalii w Encyklopedii PWN