Słonica Kasia z dwuletnią Tuzinką schowaną za matką, 1938 rok
Szympans w warszawskim zoo w starej małpiarni. Obecnie (2010) szympansy mają nowy pawilon a ich stare lokum zajmują
kapucynki czubate
[1]Miejski Ogród Zoologiczny w Warszawie zlokalizowany jest w
Warszawie
w dzielnicy
Praga Północ
, przy ulicy Ratuszowej 1/3. Zoo zostało otwarte w
1928
na powierzchni 12
ha
i początkowo posiadało ok. 500 okazów[]. Obecnie jego powierzchnia wynosi 32
ha
.
Historia
Warszawskie zwierzyńce
Warszawa długo nie miała
ogrodu zoologicznego
z prawdziwego zdarzenia. Wprawdzie już
Jan III Sobieski
miał zwierzyniec w Wilanowie-
Morysinie
, a i później powstawały niewielkie menażerie prywatne, pod tym względem jednak Warszawa późno dołączyła do takich miast jak
Paryż
,
Amsterdam
,
Budapeszt
, czy
Poznań
, który miał swój ogród zoologiczny już w
1875
roku. Wreszcie, staraniem Mieczysława Pągowskiego, 10 lipca
1926
roku został otwarty niewielki zwierzyniec na ulicy Koszykowej 47. Zajmował powierzchnię zaledwie 0,75 ha, ale znalazły się w nim ciekawe okazy zwierząt:
niedźwiedź brunatny
,
lemury
,
koczkodany
,
aligator
,
kangur
,
jeżozwierz
,
aguti
i wiele egzotycznych
ptaków
. Równocześnie wspólnym wysiłkiem kilku nauczycieli zoologii utworzono niewielki zwierzyniec przy ulicy Bagatela. Oba ogrody cieszyły się wielką sympatią warszawiaków. W rok później zoo Pągowskiego przeniosło się na 10-hektarowy teren przy alei 3 Maja, jednakże koszty utrzymania były tak wysokie, że wkrótce ogród zaczął podupadać.
Powstanie Miejskiego Ogrodu Zoologicznego
Uchwałą magistratu z dnia
14 czerwca
1927
przyjęto decyzję o utworzeniu Miejskiego Ogrodu Zoologicznego na
Pradze
. Otwarcie dla publiczności nastąpiło
11 marca
1928
roku. Prowadzenie ogrodu powierzono
Wenantemu Burdzińskiemu
, byłemu dyrektorowi i założycielowi
ogrodu zoologicznego w Kijowie
. Pierwszymi mieszkańcami ogrodu stały się zwierzęta z upadłego zwierzyńca Pągowskiego i innych, mniejszych menażerii.
Po śmierci
Burdzińskiego
dyrektorem ogrodu został
Jan Żabiński
, człowiek wielkiej wiedzy, miłośnik zwierząt i popularyzator przyrody. W ogrodzie działo się dobrze. Na przykład, w
1937
r. przyszło na świat słoniątko, co było osiągnięciem na skalę światową, bowiem azjatycka słonica
Tuzinka
, córka Kasi i Jasia, była jednym z nielicznych, a konkretnie dwunastym słoniem urodzonym w warunkach ogrodu zoologicznego. Słoniątko bardzo szybko stało się ulubieńcem warszawiaków.
Wojna
Wybuch
II wojny światowej
przerwał okres prosperity warszawskiego zoo. Gdy zaczęły się bombardowania, personel, ze względów bezpieczeństwa, musiał odstrzelić zwierzęta
drapieżne
i słonia Jasia. Słonica Kasia zginęła wskutek wybuchu bomby. Dzieła zniszczenia dokonało wywiezienie do Niemiec najcenniejszych okazów, w tym ukochanej przez warszawiaków Tuzinki. Wywózkę zwierząt zarządził dawny znajomy Żabińskich, profesor Lutz Heck, dyrektor
Berlińskiego Ogrodu Zoologicznego
, od lat
trzydziestych XX wieku
pracujący nad "odtworzeniem" wymarłego w
XVII wieku
tura
[2]. Zabierając zwierzęta obiecywał, że zostają tylko wypożyczone na czas prowadzenia działań wojennych. Heck zabrał też do
Monachium
żubry
i
tarpany
. Te pierwsze miały posłużyć do odtworzenia tura, symbolu siły i potęgi, do którego chętnie odwoływali się
naziści
[2]. Nie bacząc na sprzeciwy i prośby Antoniny Żabińskiej, Heck wysłał wówczas Tuzinkę do
Królewca
, wielbłądy i lamy do
Hanoweru
, hipopotamy do
Norymbergi
, konie Przewalskiego do
Wiednia
, a rysie i zebry do
Schorfheide
. Młoda słonica miała wówczas dwa lata; zdechła w Niemczech, w
1944
roku.
Okres powojenny
Decyzja o odbudowie zoo podjęta została w
1946
roku i od razu przystąpiono do odbudowy i remontu budynków oraz gromadzenia zwierząt. W lipcu
1948
zoo zostało ponownie otwarte – ze 150 okazami, pochodzącymi głównie z darów od osób prywatnych. Po szybkim rozwoju nastąpiła stagnacja, wobec podjęcia decyzji o przeniesieniu zoo poza granice Warszawy, co zaowocowało długoletnim niedoinwestowaniem.
W
1978
r. zoo liczyło ok. 2000 okazów zwierząt reprezentujących 380 gatunków. W latach 1970-1978 frekwencja wynosiła ok. 900 000 zwiedzających rocznie. W latach 80.
XX wieku
zoo znalazło się w planie inwestycyjnym miasta i nastąpiła poprawa - powstały nowe budynki i poprawiły się warunki bytowe zwierząt.
W 1997 r. został otwarty wówczas bardzo nowoczesny pawilon dla gadów (
herpetarium
). Pod koniec roku 1998 otwarto
ptaszarnię
wraz z Azylem dla ptaków krajowych[3]. 2 maja 2003r. zakończyła się budowa słoniarni oraz budnyków dla
nosorożców
[4]. 14 stycznia 2006 r. otwarto pawilon dla bezkręgowców. 12 lipca 2006 r. wybieg dla Jaguarów.[5].
W 26 września 2008 został otwarty Pawilon dla Małp Człekokształtnych. Wprowadzono tam: dwa
goryle
sprowadzone z Zurychu (Azizi został przywieziony do Warszawy 28 sierpnia, urodził się w 2000 roku.) oraz z Holandii (M’Tongé został przywieziony do Warszawy 3 września)[6]. W drugiej części budynku zamieszkują
szympansy
. Oba gatunki mają do dyspozycji wybiegi wewnętrzny i zewnętrzny.
10.04.2010 o godz. 11:00 odbyło się uroczyste otwarcie nowego obiektu dla hipopotamów i rekinów [7] w którym od marca[8] przebywają rekiny (między innymi żarłacze czarnopłetwe) oraz
hipopotamy
: Hugo (3 listopada 2009 przyjechał z Ostrawy) z Anielą [9].
Przetrzymywane zwierzęta
Wg stanu na dzień 1 stycznia 2007 w ZOO znajduje się 3646 zwierząt - przedstawicieli 489 gatunków, w tym:
- ssaki - 77 gatunków, 366 szt.
- ptaki - 209 gatunków, 1072 szt.
- gady - 49 gatunków, 161 szt.
- płazy - 12 gatunków, 79 szt.
- ryby - 63 gatunki, 627 szt.
- bezkręgowce - 79 gatunków [10]
Wg stanu na dzień
1 stycznia
2009
w ZOO znajduje się 4203 zwierząt - przedstawicieli 533 gatunków, w tym:
-
ssaki
- 78 gatunków, 378 szt.
-
ptaki
- 224 gatunki, 1058 szt.
-
gady
- 53 gatunki, 53 szt.
-
płazy
- 14 gatunków, 173 szt.
-
ryby
- 79 gatunków, 948 szt.
-
bezkręgowce
- 85 gatunków
- pozostałe - zwierzęta laboratoryjne[11].
Ważniejsze obiekty
Hipopotarium, Akwarium Morskie (otwarte w 2010 r.)
- Słoniarnia - jedna z najnowocześniejszych w Europie, 6000 m²
- Ptaszarnia - z halą wolnych lotów
- Herpetarium - nowoczesna ekspozycja gadów
- Małpiarnia - kolekcja małp, w ciągu roku głównie na wybiegach
- Żyrafiarnia
- Pawilon małp człekokształtnych - nowoczesna ekspozycja goryli i szympansów
- Hipopotarium, Akwarium Morskie - pawilon umożliwiający podglądanie hipopotamów pod wodą oraz największy w Polsce zbiornik morski, w którym eksponowane są rekiny i płaszczki
- Insektarium - nowoczesna ekspozycja bezkręgowców
- Wybieg australijski - wybieg dla m.in. 2 gatunków kangurów
- Akwarium - zabytkowy budynek z kolekcją ryb morskich i słodkowodnych
- Baśniowe Zoo - wybieg dostępny dla dzieci, 10 000 m²
Dyrektorzy warszawskiego zoo
Wyróżnienia
Ogród wpisano do prestiżowego
Europejskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych
, skupiającego także 9 innych największych polskich ogrodów spełniających normy i wymogi EAZA - we
Wrocławiu
,
Toruniu
,
Płocku
,
Poznaniu
,
Opolu
,
Gdańsku
,
Łodzi
,
Krakowie
i
Chorzowie
.
Ogród Zoologiczny wpisany jest do rejestru zabytków wraz z
Parkiem Praskim
, nr rej.: 1434-A z dnia
3 lipca
1990
r.[12]
Przypisy
Zobacz też
Linki zewnętrzne