The University of Oxford (nieformalnie: Oxford University, lub po prostu Oxford, tradycyjne spolszczenie: Uniwersytet Oksfordzki lub po prostu Oksford) – najstarszy
uniwersytet
w krajach
języka angielskiego
, znajdujący się w
Oksfordzie
w środkowej
Anglii
.
Obok
University of Cambridge
, jest to najbardziej renomowana uczelnia w
Wielkiej Brytanii
, wysoko ceniona w
Europie
oraz na świecie. Stale zajmuje miejsce w pierwszej dziesiątce wszelkich światowych rankingów uczelni wyższych, tak w klasyfikacji ogólnej, jak i w poszczególnych dziedzinach nauki. Według rankingu przygotowanego w
2006
przez magazyn The Times Higher Education Supplement jest to trzecia, po
Harvard University
i Cambridge University, uczelnia na świecie[1]. W konkurencyjnym rankingu przygotowanym w 2006 przez
chiński
Instytut Szkolnictwa Wyższego
Uniwersytetu Jiao Tong w Szanghaju
Oksford uplasował się na 10. pozycji na świecie i 2. w Europie[2].
Oxford University i Cambridge University określane są idiomatycznie wspólną nazwą
Oxbridge
.
Struktura
Oxford University składa się z wydziałów, które prowadzą wykłady, ćwiczenia i przeprowadzają egzaminy oraz z 39 niezależnych od siebie
kolegiów
(ang.
college
) i 7 Permanent Private Halls (czyli jednostek na niepełnych prawach
kolegium
), które skupiają studentów i profesorów, spełniają rolę akademików i zajmują się dodatkowym kształceniem studentów w systemie tutorialnym.
System kolegialny tego uniwersytetu przejął od średniowiecznego
Uniwersytetu Paryskiego
. Najstarsze kolegium w Oksfordzie to
University College
, założony w
1247
. Kolegia dzielą się na undergraduate colleges (większość kolegiów), na których odbywa się kształcenie na poziomie licencjatu, magisterium i przeprowadza przewody doktorskie, oraz postgraduate colleges (niektóre kolegia, np.
Nuffield
), na których odbywa się kształcenie tylko na poziomie magisterium i doktoratu. Wyjątkiem jest
All Souls College
, który jest przeznaczony tylko dla fellows, czyli profesorów uniwersytetu. Przynależność do tego kolegium jest uznawana za najbardziej prestiżowe wyróżnienie w
brytyjskim
świecie akademickim. Do
All Souls College
należał
Polak
, profesor
Leszek Kołakowski
.
Rok szkolny w Oksfordzie podzielony jest na trzy trymestry:
- Michaelmas – październik-grudzień
- Hilary – styczeń-marzec
- Trinity – kwiecień-czerwiec
Tradycyjnie kolegia rywalizują ze sobą. Co roku publikowany jest ranking kolegiów na podstawie wyników akademickich studentów, nazywany tabelą Norringtona. W
2006
roku pierwsze miejsce zajął Merton College, a drugie
Balliol
.
Kolegia Oxford University
Nazwa | Rok założenia | Adres strony internetowej | Partnerskie kolegium w w Cambridge |
---|
All Souls College
|
1438
na intencję zbawienia dusz
Anglików
poległych w
wojnie stuletniej
|
Strona internetowa
| Trinity Hall |
Balliol College
|
1263
|
Strona internetowa
| St John's College |
Brasenose College
|
1509
|
Strona internetowa
| Gonville and Caius College |
Christ Church
|
1546
|
Strona internetowa
|
Trinity College
|
Corpus Christi College |
1517
|
Strona internetowa
| Corpus Christi College |
Exeter College |
1314
|
Strona internetowa
| Emmanuel College |
Green College |
1979
|
Strona internetowa
| St Edmund's College |
Harris Manchester College |
1786
, Status kolegium w
1996
, wcześniej Permanent Private Hall |
Strona internetowa
| |
Hertford College |
1282
|
Strona internetowa
| |
Jesus College
|
1571
|
Strona internetowa
| Jesus College |
Keble College |
1870
|
Strona internetowa
| Selwyn College |
Kellogg College |
1990
, Status kolegium w
1994
, wcześniej Permanent Private Hall |
Strona internetowa
| |
Lady Margaret Hall |
1878
|
Strona internetowa
| Newnham College |
Linacre College |
1962
|
Strona internetowa
| Wolfson College |
Lincoln College
|
1427
|
Strona internetowa
| Downing College |
Magdalen College |
1458
|
Strona internetowa
| Magdalene College |
Mansfield College |
1886
, Status kolegium w
1995
, wcześniej Permanent Private Hall |
Strona internetowa
| |
Merton College |
1264
|
Strona internetowa
|
Peterhouse
|
New College |
1379
|
Strona internetowa
| King's College |
Nuffield College
|
1937
|
Strona internetowa
| |
Oriel College
|
1326
|
Strona internetowa
| Clare College |
Pembroke College |
1624
|
Strona internetowa
| Queens' College |
The Queen's College |
1341
|
Strona internetowa
| Pembroke College |
St Anne's College |
1878
|
Strona internetowa
| New Hall |
St Antony's College |
1950
, Status kolegium w
1963
, wcześniej Permanent Private Hall |
Strona internetowa
| |
St Catherine's College |
1963
|
Strona internetowa
| Robinson College |
St Cross College |
1965
|
Strona internetowa
| Clare Hall |
St Edmund Hall |
1226
, Status kolegium w
1957
, wcześniej Permanent Private Hall |
Strona internetowa
| Fitzwilliam College |
St Hilda's College |
1893
|
Strona internetowa
| |
St Hugh's College |
1886
|
Strona internetowa
| Clare College |
St John's College
|
1555
|
Strona internetowa
| Sidney Sussex College |
St Peter's College |
1929
|
Strona internetowa
| |
Somerville College |
1879
|
Strona internetowa
| Girton College |
Templeton College |
1965
, Status kolegium w
1995
, wcześniej Permanent Private Hall |
Strona internetowa
| |
Trinity College
|
1554
|
Strona internetowa
| Churchill College |
University College
|
1249
|
Strona internetowa
| Trinity Hall |
Wadham College |
1610
|
Strona internetowa
| Christ's College |
Wolfson College |
1966
, Status kolegium w
1981
, wcześniej Permanent Private Hall |
Strona internetowa
| Darwin College |
Worcester College |
1714
|
Strona internetowa
| St Catharine's College |
Permanent Private Halls
Historia
Oprawy starych ksiąg w bibliotece Merton College
Dokładna data założenia uniwersytetu nie jest znana, ale wiadomo, że należy on do najstarszych
średniowiecznych unwiersytetów
. Istnieją dane wskazujące na to, że wykładano tu już w roku 1096. Od 1167, w którym król
Henryk II
zakazał Anglikom studiować na
Uniwersytecie Paryskim
, Uniwersytet Oksfordzki zaczął gwałtownie się rozwijać i zyskiwać na znaczeniu. W tym czasie założone pierwsze Halls of Residence (w pewnym stopniu odpowiadające
konwiktom
), które później stały się
kolegiami
(ang.:
colleges
).
Akademicy nie żyli w przyjaźni z mieszkańcami
Oksfordu
, co w czasach
średniowiecznych
było ogólnym standardem w stosunkach uniwersytet–miasto. W 1209 jeden ze studentów został oskarżony o gwałt na mieszczance. W wyniku samosądu, mieszczanie powiesili trzech przyjaciół domniemanego gwałciciela (ponieważ on sam się ukrywał). Na skutek tego zajścia, wielu uczonych rozpierzchło się po kraju, a część z nich prawdopodobnie założyła
Cambridge University
.
Mieszkańcy miasta szukali pomocy w zażegnaniu konfliktu z akademikami u legata papieskiego, Nicholasa de Romanis, który w roku 1214 usiłował rozwiązać problem, nadając uniwersytetowi kartę praw i ustanawiając urząd kanclerza (ang. Chancellor). Choć poprawiło to sytuację uniwersytetu, niesnaski bynajmniej się nie zakończyły.
W XIII-XIV wieku środowisko naukowe Oksfordu odegrało ważną rolę w rozwoju nauk matematyczno-przyrodniczych. Działali tu m.in.
Robert Grosseteste
,
Roger Bacon
i inni przedstawiciele tzw.
szkoły oksfordzkiej
.
W roku 1355, w dniu św. Scholastyki, czyli 10 lutego, w lokalnej tawernie kłótnia pomiędzy miejscowymi a dwoma studentami przerodziła się w bijatykę a potem dwudniowe zamieszki, w wyniku których zabitych zostało 63 akademików i około 30 miejscowych. Po tym wydarzeniu, król
Edward III
potwierdził prymat Uniwersytetu nad miastem, nadając mu dodatkowe przywileje i nakazując
burmistrzowi
oraz radzie miejskiej co roku w dniu św. Scholastyki przechodzić ulicami miasta z odkrytymi głowami i płacić Uniwersytetowi grzywnę: jednego pensa za każdego zabitego akademika. Trwało to aż do roku 1825. Również od XIV wieku dwóch posłów reprezentuje Uniwersytet w
Izbie Gmin
.
W czasie reformacji na Oksfordzie działali
Jan Hus
i
John Wyclif (Jan Wiklef)
. Mimo to tymczasowo zawieszono działalność uniwersytetu. W
1571
został on reaktywowany przez parlament za zgodą
Elżbiety I
. Po
rewolucji angielskiej
i
wojnie domowej
wraz z powstaniem Royal Society, uniwersytet w Oksfordzie zyskał dobre warunki rozwoju. Działali tu m.in.
Edmund Halley
,
Robert Hooke
i
Robert Boyle
. W tym czasie uczelnia szkoliła elitę państwową i kościelną.
W XIX wieku w
teologii
anglikańskiej
dużą role odegrał tzw. ruch oksfordzki (reprezentowany m.i.n przez
Johna Henry'ego Newmana
), dążący do odnowienia
Kościoła anglikańskiego
na zasadach wczesnochrześcijańskich i dający początek
katolicyzującemu
anglikanizmowi
(reprezentowanemu m.in. przez oksfordczyka,
C.S.Lewisa
). W filozofii na Uniwersytecie w Oksfordzie rozwinął się tzw. idealizm brytyjski (odłam
heglizmu
, reprezentowany m.in. przez
F.H. Bradleya
), a później w opozycji do niego tzw. oksfordzka szkoła realistów. Pod względem strukturalnym Oksford pozostał uniwersytetem kolegialnym, jakkolwiek w XIX w. przeszedł reorganizację na wzór uniwersytetów niemieckich (łączenie funkcji dydaktycznej z prowadzeniem badań naukowych), rozbudowano podział na wydziały, wprowadzono laboratoria, pracownie, instytuty uniwersyteckie. Położono większy nacisk na rozwój nowoczesnych nauk ścisłych i przyrodniczych. Pod koniec XIX w. dopuszczono do studiów kobiety. Powstały wówczas kolegia żeńskie. Większość z nich, oprócz St Hilda's College, z czasem zaczęła przyjmować również mężczyzn. W drugiej połowie XX w. nastąpiła zmiana programu studiów, wprowadzono system wielostopniowy, studia podyplomowe, oraz przyłączono do uniwersytetu wiele centrów i instytutów.
Sławni absolwenci
Uniwersytet słynie z długiej tradycji i wysokiego poziomu nauczania. Wśród absolwentów uczelni jest:
- 46 laureatów
Nagrody Nobla
(np.
V. S. Naipaul
,
Baruch Blumberg
,
Michael Spence
,
Howard Florey
,
Cyril Hinshelwood
,
Martin Ryle
),
- 25 premierów
Wielkiej Brytanii
(w tym ostatnich 11 premierów, m.in.
Tony Blair
,
Margaret Thatcher
),
- wiele głów państw (np. prezydent
USA
Bill Clinton
, premier
Indii
Indira Gandhi
, premier
Australii
Bob Hawke
, król
Norwegii
Harald V
, prezydent
Ghany
John Kufuor
, premier
Węgier
Viktor Orban
)
- 12
świętych
(m.in.
Tomasz Morus
),
- 8
błogosławionych
(m.in.
Jan Duns Szkot
),
- 1
papież
(
antypapież
Aleksander V
),
- 18
kardynałów
,
- 86
arcybiskupów
,
- liczni poeci i pisarze (np.
Robert Graves
,
Oscar Wilde
,
Matthew Arnold
,
Evelyn Waugh
,
Aldous Huxley
,
Clive Staples Lewis
,
J. R. R. Tolkien
,
Walter Raleigh
).
Do absolwentów Oksfordu należą także m.in.:
Związany z uniwersytetem jest również profesor nauk politycznych
Zbigniew Pełczyński
. Wykładowcami byli także ekonomista prof.
Włodzimierz Brus
oraz polski filozof
Leszek Kołakowski
.
Przypisy
Linki zewnętrzne