pałac
pałac (st.czes. palác, z wł. palazzo, z łac. palātium, Palātium, Palatyn) – reprezentacyjna budowla mieszkalna pozbawiona cech obronnych[3], rezydencja władcy, wielkopańska lub partycjuszowska; od XIX w. także okazały gmach użyteczności publicznej, zwłaszcza siedziba władz lub instytucji państwowych.
W starożytności we wszystkich kręgach kulturowych wznoszono budowle typu pałacowego, np.:
-
Kreta - pałace minojskie w Knossos, Fajstos, Zakros i Malii z XIX-XIII w. p.n.e.,
-
Egipt - pałace Totmesa III i Amenhotepa III w Tebach z XV-XIV w. p.n.e.,
-
Mezopotamia - pałac Sargona w Dur-Szarrukin z VIII w. p.n.e,
-
Persja - pałace w Suza i Persepolis z VI-IV w. p.n.e.
W starożytnej Grecji ten typ budowli wykształcił się stosunkowo późno, w okresie hellenistycznym. Także w starożytnym Rzymie (np. na Palatynie, łac. Mons Palatinus) i Bizancjum powstawały okazałe budowle pałacowe.
W średniowiecznej Europie budowle typu pałacowego występują jedynie w kręgu kultury bizantyjskiej i muzułmańskiej, funkcje reprezentacyjno-rezydencjonalne pełniły głównie zamki. W okresie przedromańskim i romańskim w Polsce wznoszono pałace książęce zwane palatium. We Włoszech od XIII w. wykształca się pałac miejski (np. pałac Strozzich we Florencji). Architektura tych budowli sprowadzała się do prostej bryły, najczęściej o trzech kondygnacjach i wewnętrznym czworobocznym dziedzińcu arkadowym.
Intensywny rozwój architektury pałacowej nastąpił w okresie renesansu, głównie we Włoszech (Wenecja, Florencja, Rzym). Za formę przejściową można uznać palazzo in fortezza – ufortyfikowaną budowlę o wyraźnych cechach reprezentacyjno-rezydencjonalnych (przykłady: zamek w Łańcucie, zamek w Podhorcach, zamek w Rzeszowie, Krzyżtopór). W całej Europie przyjął się typ florenckiego renesansowego pałacu miejskiego (3-kondygnacyjna budowla z wewnętrznym czworobocznym dziedzińcem krużgankowym, elewacje boniowane lub podzielone gzymsami, czy też opilastrowane). Z czasem wzbogacano artykulację elewacji podziałami, zwiększano liczbę otworów, różnicując wysokość kondygnacji i ich program (piano nobile, mezzanino). Poza miastem wznoszono letnie pałace podmiejskie (willa). Rozkwit architektury pałacowej w okresie baroku zawdzięcza się realizacjom francuskim. Największą popularność uzyskał typ pałacu entre cour et jardin, charakteryzujący się ścisłą osią symetrii i wielką skalą. Główny korpus pałacu posiadał najczęściej ryzalit akcentujący oś symetrii całego założenia z przylegającymi prostopadle do niego skrzydłami, między którymi powstawał reprezentacyjny dziedziniec zwany cour d`honneur. Po przeciwnej stronie pałacu znajdował się ogród. Pałace miejskie miały często korpus główny przylegający do ulicy. W Polsce rozwinął się typ pałacu z alkierzami w narożach. W okresie klasycystycznym schemat założenia bywał upraszczany przez zredukowanie skrzydeł, które zastępowały wolno stojące oficyny.
Inne hasła zawierające informacje o "pałac":
Pęcice
latach 1975–1998
miejscowość administracyjnie należała do
województwa warszawskiego
.W Pęcicach znajduje się zespół pałacowo-parkowy położony w dolinie
Utraty
. Murowany pałac zbudowany został w latach
1808
–
1809
...
Brescia
della Loggia - renesansowy plac, który skupia wiele cennych zabytków między innymi pałac "la Loggia" (obecnie ratusz).Bazylika San Salvatore (VIII w.)Stara katedra (XI w.)Nowa ...
Ratusz w Kownie
...
Wojciech Bogusławski
Bogusławskiego, red. Kaszyński S., Kalisz 1987Zbigniew Raszewski- "Bogusławski", t.1-2, Warszawa 1974 Zobacz też
pałac Bogusławskiego w Warszawie
Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu
Linki zewnętrzne
Leon Galle, ...
Bernardo Bellotto
przedstawiających antyczny Rzym. Jego głównym dziełem jest galera 30 wedut Warszawy i
pałacu w Wilanowie
, które umieszczono w oddzielnej Sali Prospektowej (zwanej też Salą ...
Mantua
rządami powstała w Mantui Królewska Akademia Nauk i Sztuk, teatr oraz wiele pałaców.4 czerwca
1796
miasto zajęły wojska
Napoleona
. W 1799 r. miasto było ...
Pałac Ministra Skarbu w Warszawie
1825
-
1830
według projektu Corazziego w stylu włoskiego renesansu. Mieścił w sobie dawny pałac Wiśniowieckich (Ogińskich). Pełnił funkcję rezydencji ministra skarbu
Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego
. Znajdował ...
Cieplice Śląskie-Zdrój
króla), poeta
Wincenty Pol
.Od XVII w. po spaleniu się
zamku Chojnik
, tutejszy pałac (wielokrotnie przebudowywany) stał się główną rezydencja cieplickich Schaffgotschów.W
1945
r. miasto ...
Pałac Błękitny w Warszawie
na obrazie
Bernardo Bellotto
Pałac Błękitny obecnieNazwa pochodzi od koloru dachu jakim ten pałac został pokryty w
1807
. Za Morsztynowskim ogrodem, ku Senatorskiej ulicy, po ...
Vrchlabí
...
Inne lekcje zawierające informacje o "pałac":
230a Kryzysy ideologiczne, gospodarcze i społeczne w Polsce Ludowej (plansza 2)
PZPR. Doszło też do ukształtowania się dwóch przeciwstawnych orientacji, nazwanych później natolińską (pałac w Natolinie będący miejscem spotkań urzędników partyjnych tejże grupy) i puławską ...
030b Wyprawy Krzyżowe (plansza 2)
który skupił grupę francuskich rycerzy wspierających wędrowców. Na siedzibę tego bractwa wybrano pałac królewski dawnej świątyni Salomona, a od jej nazwy łacińskiej temple utworzono ...
029. Liberalizm i tolerancja Woltera (plansza 7)
...
|