Wojna trojańska |
Płonąca Troja |
Data | ok. 1200 p.n.e. |
Miejsce | Troja (Ilion), Troada |
Wynik | zdobycie i zniszczenie miasta przez Achajów |
Terytorium |
Turcja
|
Strony konfliktu | Achajowie | Troja | Dowódcy | Agamemnon | Priam | Siły | nieznane | nieznane | Straty | nieznane | nieznane |
|
Wojna trojańska – według
Homera
i antycznych historyków trwające 10 lat oblężenie
Troi
przez greckich
Achajów
. Mitycznym powodem konfliktu było porwanie
Heleny
, żony króla
Sparty
–
Menelaosa
, przez
Parysa
, księcia trojańskiego, syna króla
Priama
. Menelaos wezwał na pomoc swojego brata
Agamemnona
, króla
Argos
i
Myken
oraz wszystkie księstwa achajskie. Na leżącą w północnej
Anatolii
i dotąd niezdobytą Troję, na 1185 okrętach ruszyli wojownicy achajscy.
Według historyków zdobycie Troi przez Achajów miało miejsce ok. 1200 r. p.n.e.
Wg chronologii greckiej zdobycie
Troi
miało miejsce w 1184 r. p.n.e. Było ono związane z wyprawami zdobywczymi i ekspansją
Achajów
utożsamianych z
kulturą mykeńską
.
Mitologia
Przyczyny
Zgodnie z grecką mitologią na rozprzestrzeniającą się ludność Troi skarżyła się sama
Gaja
, dlatego
Zeus
znalazł intrygujący sposób na zainicjowanie wydarzeń wojennych. Pod postacią łabędzia ukazał się
Ledzie
i spłodził
Helenę
– najpiękniejszą Greczynkę. Właśnie Helena – jako żona Menelaosa, króla Sparty – stała się kością niezgody i doprowadziła do wojny. By jednak dokładnie wyjaśnić okoliczności poprzedzające wybuch konfliktu, należy wprowadzić na arenę wydarzenia
Parysa
. Młodzieniec ów był synem
Hekabe
i
Priama
, króla
Troi
, wychowanym jednak nie na królewskim dworze, ale wśród pasterzy. W historii Parysowi przypadła wszakże rola szczególna: został arbitrem w sporze bogiń –
Hery
,
Ateny
i
Afrodyty
– o jabłko rzucone przez boginię niezgody Eris, na którym było napisane "Dla najpiękniejszej". Parys wybrał Afrodytę w zamian za rękę najbardziej urodziwej kobiety, Heleny. I chociaż Helena miała już męża, Afrodyta pomogła Parysowi porwać piękną kobietę ze Sparty i zawieźć ją do Troi. W wyniku tego zuchwałego i bezprawnego czynu nad miastem zawisła groźba wojny, która stała się realna zwłaszcza po odprawieniu posłów greckich domagających się oddania Heleny.
Przebieg
Po stronie greckiej w wojnie przeciwko Troi wzięło udział wielu dzielnych wojowników:
Agamemnon
,
Odyseusz
,
Achilles
,
Nestor
,
Diomedes
. Wyprawie towarzyszyły różnorodne przeciwności losu i gniew bogów, którzy spowalniali wyprawę i zsyłali niesprzyjające wiatry czy zarazę. Przez wiele lat nie dochodziło do żadnego starcia, które mogłoby zadecydować o losach konfliktu i ostatecznie go rozwiązać. Był to okres wojny podjazdowej, mniejszych bitew, toczonych pod dowództwem
Achillesa
. Dochodziło wówczas do słynnych indywidualnych pojedynków, np. do walki Parysa i
Menelaosa
o Helenę, bezpośrednią przyczynę wojny, ale i ona nie przyśpieszyła finału. Jednak najsłynniejszym pojedynkiem pozostanie walka, jaką stoczyli wielcy wojownicy i wrogowie
Achilles
i
Hektor
, starszy brat Parysa. Czekał on pod bramami miasta na Achillesa, zaopatrzonego w nową, piękną tarczę, której opis stanowi jedną z piękniejszych kart
Iliady
Homera
. Chcąc zmęczyć wroga, Hektor rzucił się do ucieczki, ale o wyniku pojedynku zadecydował
Zeus
i życie Hektora zgasło. Achillesowi nie dane było jednak doczekać zburzenia Troi. Zgodnie z przepowiednią, okrył się sławą, ale zmarł młodo. Zadanie mu śmiertelnego ciosu przypisuje się zwykle
Parysowi
, który trafił strzałą z łuku w jedyne „czułe miejsce” Achillesa –
piętę
. Losy wojny nie zostały rozstrzygnięte nawet po śmierci
Parysa
, ponieważ
Priam
nadal upierał się przy zatrzymaniu
Heleny
. Grecy musieli uciekać się do wielu forteli, by osłabić siły nieprzyjaciół. Jednym ze sposobów była kradzież
Palladiony
, czyli rzeźby Ateny w zbroi, która zapewniała miastu bezpieczeństwo.
fragment obrazu "Procesja z koniem trojeńskim do Troi" autorstwa Giovanni Domenico Tiepolo (1727-1804)
Koń trojański
Najsłynniejszy podstęp Greków wiązał się z budową tzw. „
konia trojańskiego
”. Podobno na ten pomysł wpadł
Odyseusz
. Był to drewniany, pusty w środku koń, ofiarowany w darze Atenie. Trojanie przyjęli dar, przenieśli go do miasta, mimo ostrzeżeń wieszczki
Kasandry
i wróżbity
Laokoona
. Do wnętrza konia weszli wcześniej greccy wojownicy i pod osłoną nocy wyszli z niego, otworzyli bramy Troi swoim towarzyszom, pokonali i spalili Troję. Fortel ten ostatecznie przyczynił się do zdobycia miasta i zakończenia wojny. Ze zniszczonej Troi uciekła jedynie grupa pod wodzą
Eneasza
, która dotarła w swej wędrówce do
Italii
i stała się
protoplastami
Rzymian
. Grecy powrócili bez większych problemów do swych domów, jedynie
Odyseusz
błąkał się jeszcze 10 lat po morzach, zanim wrócił do
Itaki
.
Wojna trojańska we współczesnym języku
Ślady wydarzeń z wojny trojańskiej można obserwować nie tylko w malarstwie i literaturze, ale i we współczesnym języku. Do dzisiaj bowiem posługujemy się
frazeologizmami
„
jabłko niezgody
”, „
koń trojański
” (w
slangu
informatyków –
trojan
) czy „
pięta Achillesa
”.
Zobacz też
Linki zewnętrzne