Poleski Park Narodowy
rezerwat biosfery
UNESCO
|
Logo parku |
Położenie |
pow. włodawski
woj. lubelskie
|
Data utworzenia |
1 maja
1990
|
Powierzchnia - leśna - uprawna - wodna | 97,64 km² 47,8 km² 23,73 km² 4,77 km² |
Pow. ochrony - ścisłej - częściowej - krajobrazu | 1,16 km² 81,98 km² 14,48 km² |
otuliny
| 136,24 km² |
Długość szlaków turystycznych | 78 km |
Odwiedzających rocznie | 9 tys. |
Siedziba |
Urszulin
|
Położenie na mapie Polski |
|
| Commons | commons:{{{galeria_commons}}}|Multimedia w Wikimedia Commons |
| Wikinews | n:{{{wikinews}}}|Wiadomości w Wikinews |
q:{{{wikiquote}}}|{{{wikiquote}}} w Wikicytatach |
Strona internetowa parku
|
Ośrodek Dydaktyczno-Administracyjny w Urszulinie – siedziba dyrekcji
Poleski Park Narodowy -
park narodowy
położony w
województwie lubelskim
, w polskiej części
Polesia
, utworzony
1 maja
1990
r. Obejmuje liczne bagna, torfowiska i jeziora krasowe oraz naturalne kompleksy leśne z bogactwem flory i fauny, znajdujące się na
Równinie Łęczyńsko-Włodawskiej
. Powierzchnia parku wynosi 9764,3071 ha, zaś jego otuliny 13624,25 ha[1].
Park wchodzi w skład Rezerwatu Biosfery "Polesie Zachodnie"[2]. Jest także chroniony przez
konwencję ramsarską
jako ważny obszar podmokły.
Geografia
Park położony jest w zachodniej części
Polesia
, w obrębie
Równiny Łęczyńsko-Włodawskiej
. Obszar parku odznacza się typowym krajobrazem równinnym. Jego powierzchnia jest płaska, z dużą ilością jezior, stawów i bagien. Na terenie parku można podziwiać namiastkę
tundry
lub
lasotundry
, wysuniętą najdalej na południowy zachód w Europie[3]. Zachowane w tym rejonie ekosystemy bagienne to obszary, które rozwijały się bez ingerencji człowieka od czasów ustąpienia ostatniego zlodowacenia[4].
Historia Parku
Po raz pierwszy pomysł utworzenia parku narodowego na Polesiu został wysunięty w 1933 roku przez polskiego botanika, profesora
Władysława Szafera
. Postulował on utworzenie parku na terenie Polesia obecnie należącym do
Białorusi
. Kolejna koncepcja utworzenia takiego parku powstała w roku 1954 i należała do prof.
Tadeusza Wilgata
.
Idea utworzenia parku w regionie, w którym znajduje się obecnie, została po raz pierwszy wysunięta przez profesora
Dominika Fijałkowskiego
. Był to wówczas pierwszy w kraju projekt parku narodowego, który zakładał ochronę terenów wodno-torfowiskowych. Według tego projektu, nowy park o nazwie Wytycki Park Narodowy miał zajmować około 30 km².
Koncepcja, według której miał powstać park, ciągle ulegała zmianom. Na Polesiu przeprowadzano wówczas liczne prace melioracyjne powiązane z budową
kanału Wieprz-Krzna
. W latach 70, na
Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim
rozpoczęto wydobycie węgla kamiennego w ramach
LZW
. Działacze ruchów ochrony przyrody czynili starania by ocalić chociaż najcenniejsze obiekty przyrodnicze. Nie udało się uchronić przed melioracją, osuszeniem i zamienieniem na użytki zielone rozległego kompleksu Krowiego Bagna, jednakże z inicjatywy prof. Fijałkowskiego udało się doprowadzić do powstania na terenie dzisiejszego parku czterech
rezerwatów przyrody
, o łącznej powierzchni 1784,98 ha: w 1966 r. rezerwatu Durne Bagno (213,2 ha), w 1974 r. rezerwatu Jezioro Moszne (205,12 ha), w 1978 r. rezerwatu Jezioro Długie (694,93 ha) i w 1982 r. rezerwatu Torfowisko Orłowskie (671,73 ha).
W 1987 roku do Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych trafił wniosek w sprawie utworzenia parku. Sprzyjająca sytuacja jaka powstała po
rozmowach Okrągłego Stołu
doprowadziła do tego, że na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów 1 maja 1990 r., na powierzchni 4813,35 ha utworzony został Poleski Park Narodowy.
W 1991 roku do Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa został skierowany projekt powiększenia parku. Zakładał powiększenie obszaru zlewni
Piwonii
i
Włodawki
wchodzących w obręb parku. Pierwotnie park zajmował tylko część ich zlewni, co uniemożliwiało kontrolę stanu stosunków wodnych na terenie parku, a tym samym zagrażało zachowaniu jego walorów przyrodniczych jako parku o charakterze wodno-torfowiskowym. W projekcie wzięto pod uwagę także powstanie w roku 1991 rezerwatu torfowiskowego Bagno Bubnów o powierzchni 1600 ha. 1 lutego 1994 roku obszar parku został powiększony do 9647,73 ha, otrzymał także strefę ochronną o powierzchni 13624,25 ha.
30 kwietnia 2002 roku park stał się częścią Rezerwatu Biosfery "Polesie Zachodnie".
Roślinność
Roślinność parku jest bardzo bogata. Obfituje w rośliny typowe dla terenów podmokłych i bagiennych. Na terenie parku występuje okolo tysiąca gatunków roślin naczyniowych, z czego z których 170 to gatunki rzadkie, 81 podlega ochronie gatunkowej, a kolejnych 15 znajduje się w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin.
Większość gatunków roślin to przedstawiciele flory północnej, wśród których często występują relikty epoki lodowcowej, na przykład
brzoza niska
,
wierzba lapońska
czy
wierzba borówkolistna
. Innymi roślinami północnymi są
turzyca bagienna
i
strunowa
,
gnidosz królewski
oraz
rosiczka długolistna
. Rzadkie gatunki charakterystyczne dla roślinności atlantyckiej występujące w parku to między innymi wywłócznik skrętoległy i
wąkrota zwyczajna
[5].
Na obszarze parku wyróżniono 208 rożnych zespołów roślinnych, z których 30 prezentuje zespoły leśne i zaroślowe, a pozostałe 178 to formacje nieleśne[6]. Najbardziej charakterystycznymi dla parku zbiorowiskami roślinnymi są torfowiska: niskie, przejściowe i wysokie. Lasy to głównie brzeziny bagienne, ubogie
bory sosnowe
oraz
olsy
.[3]
Zwierzęta
W faunie Poleskiego Parku Narodowego można spotkać wiele rzadkich gatunków zwierząt. Liczy ona razem około 290 gatunków. Jej różnorodność wynika z ilości i różnorodności siedlisk występujących w parku. Wiele zwierząt należy do gatunków chronionych[7].
Bezkręgowce występujące w parku zostały jak dotąd słabo poznane, jednak wśród znanych gatunków można wymienić
pijawkę lekarską
, ćmę (motyla nocnego) z rodziny
zawisakowtych
-
postojaka wiesiołkowca
,
mieniaka tęczowca
oraz
strużnika
. Do cennych motyli w skali
Europy
tzw"
naturowych
" należą:
przeplatka aurinia
[8] i
modraszek telejus
[9]. Unikatami są trzy gatunki mrówek stanowiące relikt polodowcowy[5]. Na łąkach parku można spotkać dużą populację
tygrzyka paskowanego
, zaś na torfowiskach populację
bagnika przybrzeżnego
[10].
W wodach parku występuje dwadzieścia jeden gatunków ryb. Cztery z nich:
strzebla błotna
,
różanka
,
piskorz
oraz
koza
, objęte są ochroną gatunkową[11].
Na terenie parku występuje trzynaście gatunków płazów. Szczególnie licznie występują tu
żaby brunatne
oraz
żaby zielone
. Jednymi ze szczególnie rzadkich gatunków płazów są
ropucha paskówka
oraz
grzebiuszka ziemna
. Z traszek obecne są
traszka zwyczajna
oraz
grzebieniasta
. W parku występuje także siedem gatunków gadów, w tym także
żółw błotny
, gatunek reliktowy i jeden z najbardziej zagrożonych gatunków gadów w Polsce. Wśród węży można spotkać
żmiję zygzakowatą
,
gniewosza plamistego
oraz
zaskrońca zwyczajnego
. Jaszczurki reprezentuje
zwinka
,
żyworódka
i
padalec
[12].
Obszar Poleskiego Parku Narodowego to jeden z najbogatszych w ptactwo obszarów w kraju. W parku stwierdzono występowanie około dwustu gatunków ptaków, z których około pięćdziesiąt to gatunki lęgowe. Wiele z nich to gatunki tak rzadkie jak
czapla biała
czy
czapla nadobna
. Licznie występuje także
bąk
osiągając największe zagęszczenie w kraju.
Błotniaki łąkowe
wykorzystują dużą ilość łąk. Inne rzadkie ptaki gniazdujące to na przykład
derkacz
,
dubelt
czy
kaczka podgorzałka
. Gnieździ się tu także
bielik
. Ptakiem będącym w herbie parku jest
żuraw
. Liczne są tu także sowy wraz z największą z nich –
puchaczem
. Ptakiem zagrożonym wyginięciem a występującym w parku jest
wodniczka
, która tworzy tu trzecią co do wielkości populację w kraju. W wyniku programu introdukcji, w parku występuje dosyć liczna populacja
cietrzewi
[13].
Na obszarze parku stwierdzono obecność 48 gatunków ssaków. Najliczniejszą grupę stanowią
gryzonie
, których jest osiemnaście gatunków. Z nich warty wymienienia jest
bóbr
, którego sprowadzono na ten teren w 1992 r. Spośród mniejszych gatunków występują tu
nornica ruda
,
nornik północny
,
bury
i
zwyczajny
. Nad wodami można znaleźć rzadsze w kraju gatunki:
piżmaka
i
karczownika ziemnowodnego
. Z ssaków owadożernych występuje na przykład
jeż wschodni
,
kret
czy liczne
ryjówki
. W bagiennych lasach można spotkać
rzęsorka rzeczka
.Ssaki drapieżne reprezentuje
łasica
,
gronostaj
,
tchórz
,
kuna domowa
i
leśna
, a w wodach
wydra
. Kopytne najliczniej reprezentuje
sarna
, której populacja na terenie parku wynosi około osiemset osobników. Występują tu także
jelenie
,
łosie
oraz
dziki
.[14]
Bibliografia
Przypisy
- ↑ PPN:
Poleski Park Narodowy - Dane ogólne o Parku
(
pol.
). [dostęp 2010-02-13].
- ↑ UNESCO:
UNESCO - MAB Biosphere Reserves Directory
(
ang.
). [dostęp 2010-02-13].
- ↑ 3,0 3,1 Paweł Jaworski:
POLESKI Park Narodowy, Polska
(
pol.
). [dostęp 2010-02-13].
- ↑ AWWPP:
Poleski Park Narodowy
. [dostęp 2010-02-13].
- ↑ 5,0 5,1 LOP:
Liga Ochrony Przyrody - Ochrona prawna - Parki Narodowe Polski - Poleski Park Narodowy
. [dostęp 2010-02-13].
- ↑ PPN:
Poleski Park Narodowy - Flora
. pl. [dostęp 2010-02-13].
- ↑ PPN:
Poleski Park Narodowy - Fauna
(
pol.
). [dostęp 2010-02-13].
- ↑ Krzysztof Pałka:
Krajowy plan zarządzania gatunkiem przeplatka aurinia (Euphydryas aurinia). Opracowanie planów renaturalizacji siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków na obszarach Natura 2000 oraz planów zarządzania dla wybranych gatunków objętych Dyrektywą Ptasią i Dyrektywą Siedliskową
. MŚ, Transilition Facility 2004, 2007.
- ↑ Jarosław Buszko: Maculinea teleius (Bergsträsser, 1779) Modraszek telejus w: Adamski P. Bartel R., Bereszyński A. Kepel A., Witkowski Z. (red.) Gatunki zwierząt (z wyjątkiem ptaków). Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny. Tom 6. Ministerstwo Środowiska, 2004, ss. 59-60. .
- ↑ PPN:
Poleski Park Narodowy - Bezkręgowce
(
pol.
). [dostęp 2010-02-13].
- ↑ PPN:
Poleski Park Narodowy - Ryby
(
pol.
). [dostęp 2010-02-13].
- ↑ PPN:
Poleski Park Narodowy - Płazy i Gady
(
pol.
). [dostęp 2010-02-13].
- ↑ PPN:
Poleski Park Narodowy - Ptaki
(
pol.
). [dostęp 2010-02-13].
- ↑ PPN:
Poleski Park Narodowy - Ssaki
(
pol.
). [dostęp 2010-02-13].
Zobacz też