Uproszczona osiowa organizacja siatkówki. Siatkówka jest stosem kilku warstw neuronalnych. Światło skupiane na oku przechodzi przez te warstwy (od lewej do prawej) trafiając na fotoreceptory (warstwa po prawej). To wywołuje chemiczną transformację umożliwiającą przenoszenie (propagację) sygnału do komórek dwubiegunowych i horyzontalnych (środkowa żółta warstwa).
Sygnał
jest następnie przewodzony do komórek amakrynowych i neuronów zwojowych. Te neurony ostatecznie mogą wytworzyć potencjał czynnościowy rozchodzący się do ich
aksonów
(zmodyfikowany rysunek
Ramóna y Cajala
)
Siatkówka (
łac.
retina) – część
oka
, która jest elementem odbierającym bodźce wzrokowe. Jest specyficznej budowy błoną znajdującą się wewnątrz gałki ocznej, na jej tylnej powierzchni. Jest jednym z pierwszych elementów
drogi wzrokowej
.
Budowa
Podstawowymi elementami budowy siatkówki są ułożone w kilka warstw komórki nerwowe, które z mózgiem łączy
nerw wzrokowy
. Zmodyfikowane neurony:
czopki
i
pręciki
, są jej
światłoczułymi
receptorami
. Siatkówka ludzkiego oka zawiera ok. 6 mln czopków i 100 mln pręcików[]. Innym rodzajem neuronów występującym w siatkówce są komórki dwubiegunowe i komórki zwojowe siatkówki.
Pręciki są wrażliwe na natężenie światła i pozwalają na widzenie czarno-białe. Są wydłużonymi, cienkimi komórkami które w swej zewnętrznej części zawierają zawarty w ok. 2000 dyskoidalnych strukturach światłowrażliwy barwnik -
rodopsynę
. Pręciki nie występują w
dołku środkowym
, za to jest ich dużo w częściach peryferyjnych siatkówki. Czopki skupiają się w centralnej części siatkówki i odpowiadają za widzenie barwne. Zawierają trzy barwniki wrażliwe na światło niebieskie, zielone i czerwone. Czopki są też odpowiedzialne za
ostrość widzenia
. Największa ilość receptorów znajduje się w
plamce żółtej
, zaś w
plamce ślepej
nie ma ani jednego.
Do siatkówki przylega od tyłu warstwa komórek wypełnionych czarnym pigmentem, który absorbuje nadmiar światła wpadającego do
oka
i zapobiega zamazywaniu (zacieraniu konturów) obrazu przez światło odbite wewnątrz oka.
Na siatkówce powstaje obraz rzeczywisty, pomniejszony i odwrócony.
Warstwy siatkówki
W budowie
histologicznej
siatkówki można wyróżnić 10 warstw:
- nabłonek barwnikowy
- warstwa nabłonka wzrokowego - utworzona przez zewnętrzne segmenty
czopków
i
pręcików
- błona graniczna zewnętrzna
- warstwa jądrzasta zewnętrzna
- warstwa splotowata zewnętrzna
- warstwa jądrzasta wewnętrzna
- warstwa splotowata wewnętrzna
- warstwa komórek zwojowych
- warstwa włókien nerwowych
- warstwa graniczna wewnętrzna
Choroby siatkówki
Bibliografia
- Maria Hanna Niżankowska: Okulistyka. Podstawy kliniczne. PZWL, 2007, ss. 379–424. .