Widłaczek torfowy, widłak torfowy (Lycopodiella inundata) –
gatunek
rośliny z rodziny
widłakowatych
.
Rozmieszczenie geograficzne
Gatunek atlantycki o zasięgu wokółbiegunowym. Zwarty obszar jego zasięgu obejmuje większą część Europy i wschodnie obszary Ameryki Północnej, w Europie Wschodniej występuje tylko na rozproszonych i izolowanych stanowiskach po
Kaukaz
. W Europie Północnej sięga po 67° szerokości geograficznej. Występuje także na
Azorach
, w Japonii i nad
Bajkałem
. W Polsce występuje tylko na rozproszonych stanowiskach, głównie w paśmie pojezierzy, w dolinie środkowej
Warty
, na
Nizinie Śląskiej
,
Nizinie Mazowieckiej
,
Wysoczyźnie Siedleckiej
,
Polesiu Lubelskim
i
Roztoczu
. W polskich górach występuje bardzo rzadko, jedyne jego potwierdzone stanowisko (2005 r.) znajduje się na torfowisku w
Wołosatem
(
Bieszczady
). Występuje natomiast na słowackich stokach
Babiej Góry
i
Beskidu Żywieckiego
.
Morfologia
Drobna roślina o pełzających pędach do 20 cm długości. Pędy te zakorzeniają się i wytwarzają 1–2 wzniesione gałązki o wysokości do 10 cm. Na ich szczycie powstają
kłosy zarodnionośne
bardzo podobne do pędu płonnego, tylko nasady ich listków są szersze. Zarodniki są żółte i bardzo liczne.
Ulistnienie
skrętoległe,
liście
równowąskolancetowate.
Biologia
Bylina
,
chamefit
, roślina zimozielona. Rośnie na otwartych i wilgotnych torfowiskach przejściowych, na odsłoniętych glebach i nad brzegami oligotroficznych jezior, coraz częśćiej notuje się jego występowanie na stanowiskach antropogenicznych, np. w dołach potorfowych, piaskowniach itp. Najwyżej odnotowane jego stanowisko znajduje się a
Alpach
na wysokości 1500 m n.p.m. Liczba chromosomów
2n
= 156.
Zarodniki
dojrzewają w Polsce w sierpniu i wrześniu. Według badań angielskich botaników rozmnaża się głównie wegetatywnie.
Roślina światłolubna
, żle znosząca konkurencję innych roślin.
Gatunek charakterystyczny
dla związku (All.) Rhynchosporion-albae i
Ass.
Rhynchosporetum albae [1].
Zagrożenia i ochrona
Podobnie jak wszystkie
widłakowate
, objęty jest w Polsce
ścisłą ochroną
. Głównymi czynnikami zagrożenia jest osuszanie się jego stanowisk oraz konkurencja innych gatunków roślin.
Roślina umieszczona na
Czerwonej liście roślin i grzybów Polski
(2006)[2] w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V).
Przypisy
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. .
Bibliografia
- Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. .